AYAKKABI VE SARACYE TEKNK RESM ZONGULDAK AYCUMA MESLEK
AYAKKABI VE SARACİYE TEKNİK RESMİ ZONGULDAK ÇAYCUMA MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ ALANI UZAKTAN EĞİTİM 14 EYLÜL 2020 – 18 EYLÜL 2020 ERKAN TEKİNALP DERS ÖĞRETMENİ
KESİT ALMA Tanımı ve Önemi Kesit görünüşler mesleklere ve kullanılan malzemelere göre değişik çizilebilirler. Bu ünitede temel teknik resim kuralları çerçevesinde metal işleyen mesleklere yönelik bazı yüzeysel bilgiler, ileriki ünitelerde de mobilya dekorasyon mesleğine yönelik kesit alma ve çizim teknikleri ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Bir cismin yeterli sayıda görünüşünü çizerek dış hatları ile ifade edebiliriz. Bu konu ile ilgili bilgiler şu ana kadar verilmiştir. Ancak bazı cisimlerin iç kısımları boş olabilir. Bu boş olan kısımlardaki delik, köşe, vs. ayrıntıların resim üzerinde kesik çizgilerle anlatılması bir çizgi karmaşası yaratır. Parçanın anlaşılmasını zorlaştırır, hatta anlaşılmasını imkânsız hale getirir. İmalat resimlerinde cisimlerin dış şekillerinin belirtildiği çizimler yeterli değildir. Parçanın tüm hatlarının ve bu yüzeylerle ilgili bilgilerin verilmesi gerekir. Bu tür resimlerde, yukarıda belirtilen nedenlerle ortaya çıkan çizgi karmaşasını ortadan kaldırmak, ölçülendirmeyi kolaylaştırmak ve cismin boş olan kısımları hakkında ayrıntılı bilgi verebilmek için cisimler, kesilmiş gibi düşünülerek iç kısımlarını kesik çizgiler olmadan anlatan resimler çizilir. Bu resimlere Kesit Görünüş veya Kesit denir.
Cisimler hayali bir düzlem ile kesilmiş olarak kabul edilir ve bu düzlem, görünüşler üzerinde çizgi ile belirtilir. Bu çizgiye de Kesit Düzlemi Çizgisi denir. Kesit düzlemi, çizgi görüntü olarak diğer görünüşte gösterilir. Uçlarına da bakış doğrultusunu gösteren oklar çizilir. Bir görünüşün değişik bölümlerinden birkaç kesit alınması gerekebilir. Böyle durumlarda kesit düzlemi çizgilerinin uçlarında bulunan okların yanına büyük harfler yazılır. Ayrıca çizilen kesit görünüşün uygun bir yerine de “ AA - Kesiti, BB - Kesiti “ şeklinde yazılır
Kesit Çeşitleri Kesit görünüşler, kesit düzleminin cismi kesiş durumuna göre: 1. Tam Kesit 2. Yarım Kesit 3. Kısmi (Bölgesel) Kesit 4. Kademeli Kesit 5. Profil Kesit 6. Döndürülmüş Kesit şeklinde elde edilirler. Bunların dışında bazı özel kesitler de çizilebilir.
Tam Kesit Cismin kesit düzlemi ile tam yarıdan (eksenden) ikiye bölündüğü ve kesit düzleminin önündeki (kesit düzlemi ile bakış noktası arası) parçasının çıkarılıp atıldığı kabul edilir. Kesit düzleminin arkasındaki cismin içyapısını gösteren yarım parçaya ok yönünde bakılarak iç kısımların görünüşü elde edilir. Bakış doğrultusuna göre ilgili görünüşte kesit düzlemine temas eden yüzeyler taranır. Böylece tam kesit elde edilir. Görünüşlerdeki kesit düzlemi çizgileri, cismin kesiştiği kabul edilen kesit düzleminin kenar çizgileridir ve kesim yerlerini gösterir. Uçlarındaki oklar ise daha önce de ifade edildiği gibi cismin kesildikten sonraki, hangi yüzeyine hangi doğrultuda bakılarak hangi görünüşün kesit görünüş olarak çizilmesi gerektiğini ifade eder (daima okların bulunduğu kısım yok kabul edilir). Bakış noktası ile kesit düzlemi arasında kalan parçanın yok kabul edildiğini söylemiştik. Bu durum yalnızca kesit görünüş için geçerlidir. Diğer görünüşlerde bu kısım var kabul edilerek ilgili çizimler tam olarak yapılır. Kesit Görünüşlerde Görünmeyen Kenarlar: Kesit görünüşler görünmeyen kenarları gösterebilmek amacıyla çizilirler. Bunun için kesit düzleminin arka tarafında kalan görünen bütün kenarlar kesit görünüşte gösterilmeli, görünme-yen kenarları belirten kesik çizgiler ise gösterilmemelidir. Bazı özel durumlarda resmi ve şekli açıklamada yardımcı olacaksa kesik çizgiler kullanılabilir
Tarama Çizgileri: Kesitlerde kesilen yüzey üzerine yardımcı çizgilerle çizilen eşit aralıklı eğik çizgilere Tarama Çizgileri denir. Bu çizgilerin kullanılmasında iki amaç vardır: Kesit düzlemi ile kesilen yüzeyleri belirlemek ve kesilmeyen yüzeylerden ayırt etmek, Cismin yapıldığı malzemenin cinsini belirtmek. Tarama Çizgilerinin Çiziminde Dikkat Edilecek Noktalar: 1. Tarama çizgileri, yardımcı çizgi olarak yatayla 45º ‘lik açı yapacak şekilde çizilmelidir. 2. Tarama çizgilerinin aralıkları 1 - 2 veya 3 mm olmalıdır. Çok küçük parçalarda 0, 75 mm, çok büyük parçalarda 5 mm veya daha büyük olabilir. Bu aralıklar göz kararı ile çizilerek eşitlik sağlanmaya çalışılır. 3. Birbiri ile temas halinde olan iki parça kesildiği zaman, tarama çizgileri ters yönde çizilmelidir. Başka bir parça daha varsa farklı açıda taranabilir. Temas halindeki iki parçanın tarama çizgileri ana çizgi üzerinde birbiri ile birleşmemelidir.
4. Kesit düzleminin değdiği bütün yüzeyler aynı yönde taranır. 5. Açılı çizimlerde tarama çizgilerinin ana çizgilere paralel veya dikey gelmemesi gerekir. Bu nedenle duruma göre 30º 45º - 60º ‘lik açılardan birisi ile çizilir. 6. Çok büyük parçalarda kesit yüzeyinin tamamı yerine ana çizgilerin çevreleri taranır. 7. Sac levha, putrel, köşebent, conta gibi parçaların yüzeyleri çok dar olduğu için yüzeyleri koyu renk olarak belirtilerek birbirinden ayırt edilir. Ancak parçaların aralarında açıklık bırakılır.
Kama, mil, pim, perçin, kasnak kolu, bilye, makara, zincir baklası, vb. makine parçaları ve bu parçalar üzerindeki elemanların uzunlamasına kesitleri alınmaz. Bu parçalar kesit düzlemine rastlasa bile, parçalar dolu olduğu için kesildikleri halde kesilmemiş olarak kabul edilir ve taranmazlar. Yalnızca enine kesilebilen parçalar taranırlar
Yarım Kesit Birbirine dikey iki kesit düzlemi ile cismin dörtte birinin kesilip atıldığı kabul edilerek çizilen kesit görünüşe Yarım Kesit denir. Yarım kesit, simetrik parçalarda kullanılır. Kesit görünüşün yarısı parçanın iç kısmını, diğer yarısı da dış kısmını gösterir. Yarım kesitte her iki tarafta kalan görünmeyen kenar çizgileri çizilmez. Ölçülendirme açısından gerekli olursa kesilmeyen bölümlerde kesik çizgi kullanılabilir. Kesit düzlemi çizgisinin bakış doğrultusuna dik olan tarafının ucuna ok konurken, diğer ucuna ok konulmaz. Bakış doğrultusundaki kesit düzlemi kesilmiş görünüşte eksen çizgisi olarak çizilir.
Kısmi (Bölgesel) Kesit Tam veya yarım kesitlerin alınamadığı veya gerek duyulmadığı durumlarda, parçanın görünmesi istenen bölümünden bir kısmının koparılıp atıldığı kabul edilerek çizilen resimlerdir. Böyle görünüşlere Kısmi Kesit denir. Resimlerde koparılarak atıldığı kabul edilen kısmın etrafı serbest elle veya yardımcı çizgiyle sınırlandırılarak iç kısımları taranır
Kademeli Kesit Bir parçadaki aynı eksen üzerinde bulunmayan bölümlerin bir görünüş üzerinde toplanarak çizilebilmesi için, kesit düzleminin parça üzerinde kıvrılarak (kademe yaparak) geçtiği kabul edilmek suretiyle çizilen resimlerdir. Kesit düzlemi çizgisinin uçları ve kıvrılma noktaları kalın dolu çizgi ile belirlenerek uçlarına harfler konulur. Ayrıca çizilen kesitin yanına da hangi kesite ait olduğunu belirleyen yazı (AA - Kesiti gibi) yazılır. Kademe yapan (kıvrılan) köşe noktaları kesit görünüşte gösterilmez ve bütün yüzeyde tarama devam eder.
Profil Kesit Manivela kolu, kasnak kolu, putrel, köşebent gibi ince ve uzun parçaların kesitleri, ince uzun görünüşlerinde yerinde döndürülmüş şekilde profil kesit olarak yardımcı çizgilerle çizilir ve içleri taranır. Görünüş üzerinde uygun bir yer yoksa görünüş dışında bir yere çizilerek yanına, hangi kesite ait olduğu yazılmalıdır. Görünüş dışına çizilen profil kesitler ana çizgilerle çizilir.
Döndürülmüş Kesit Makine parçalarının simetri düzlemi üzerinde bulunmayan girinti ve çıkıntılarının gerçek ölçü ve biçimlerini görebilmek için düzlemlerin kesişme yerlerine kadar döndürülür. Cismin döndürülmüş durumunda bakış doğrultusuna göre kesit düzlemi geçirilerek elde edilen kesit görünüşlere Döndürülmüş Kesit denir. Resimlerde kesit düzlemi çizgisinin nerelerden geçirildiği kolay anlaşılabiliyorsa kesit düzlemi çizgisi ve döndürmeyi gösteren çizgiler çizilmeyebilir.
Kesitlerde Kısaltma Aynı şekilde devam eden uzun parçalar, bir kısmından koparılmış gibi düşünülerek daha az yer kaplayacak şekilde çizilebilir. Koparıldığı düşünülen yerler birbirine 3 – 4 mm gibi bir mesafede serbest elle çizilen yardımcı çizgilerle, zigzaglı düz çizgilerle veya eksen çizgileriyle sınırlandırılır Kısaltma yerlerinde gerçek ölçü verilir Parça konik veya eğimli ise gerçek eğimini korumalıdır
Kesit Alma Kuralları Kesit yüzeyinin arkasında kalan görünür ayrıtlar normal olarak çizilir. Kesit düzleminin arkasında kalan kısımlara ait kesik çizgiler, parçanın okunmasında kesin gerekli ise çizilir; aksi halde çizmeye gerek yoktur. Taramanın kenarları kalın sürekli çizgi ile çevrilidir, asla kesik çizgi olamaz. Kesiti alınan tek parçada taramalar her zaman aynı yönde olur. Taramanın içinde hiçbir şekilde sürekli kalın çizgi olamaz. Tarama çizgileri Sürekli ince çizgi şeklinde ve eşit aralıklarla çizilir (2 -3 mm) Yatayla 45°açı yapar Birbirlerine çok yakın olmazlar Belirgin şekilde ince olurlar Kalın kenar çizgilerinin dışına taşmazlar.
Tarama çizgileri yatayla 45 o olarak çizildiklerinde cismin bir kenarı ile paralel veya dik olduğu taktirde, tarama açısı 30 o, 60 o veya başka uygun bir açıda seçilir. Makina elemanları üzerinde bulunan sağlamlaştırıcı kanatlar, federler, zincirler kesildikleri halde taranmazlar. Kesilen yüzeyler içinde ölçü koyma mecburiyeti varsa tarama çizgileri silinerek ölçü yazılır. TS 88 -20/04’e göre, kesit çizgisi uçları kalın noktalı kesik çizgi olarak çizilir.
- Slides: 23