Ayak Bilei Dejeneratif Artriti Konservatif Tedavisi Prof Dr
Ayak Bileği Dejeneratif Artriti Konservatif Tedavisi Prof. Dr. Uğur Şaylı Yeditepe Ü. Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji İstanbul
Konservatif ‘‘tedavi’’ ? OA AĞRISININ cerrahi dışı metodlarla giderilmesi / kontrol altına alınması OA İleri yaş grubunda 3. yaygın sağlık sorunu 60 yaş üstünde ortalama % 10 OA TAMAMEN KONTROL EDEN BİR TEDAVİ METODU HENÜZ BİLİNMİYOR AĞRI NEDENİ EKLEM İÇİ YA DA ÇEVRESİ NÖROVASKÜLER DOKU KAYNAKLI YAYILIR (ENFLAMATUAR VE NÖROPATİK) SİNOVİUM, KAPSÜL, LİGAMENT, KAS, SUB KONDRAL KEMİK
Ayak Bilek OA Ayak bileğinde en sık dejeneratif artrit Sekonder OA en sık (post travmatik) Primer OA seyri yavaş, post travmatik değişken • Erişkinlerde % 1 -4 ayak bilek OA (kalça & diz) Koksartroz ve gonartroza göre genç yaş Yük taşıyan majör eklem & nispeten küçük bir eklem yüzeyi ve yüksek temas alanları yüklenmesine rağmen NADİR İyi tasarlanmış bir menteşe eklem olmasına bağlı biyomekanik özellik & kıkırdak yapısından
% 70 den fazla post travmatik Ayak bilek travmaları yeterli ve anatomik tedavi edilmeli !!!! a. Rotasyonel ayak bilek kırıkları b. Pilon kırıkları c. Malleol kırıkları d. Ligamentöz instabiliteler e. Talusun kondral lezyonları
73, ERKEK, 10 YILLIK YAKINMALAR-ARALIKLI, GENİŞ OSTEOKONDRAL LEZYON
YAYGIN UYGULAMA: NSAİİ • NSAİİ LER AĞRIYI AZALTMADA ETKİN AMA YAN ETKİLER ÖNEMLİ • ÇOĞUNLUKLA HASTALAR İLERİ YAŞLARDA KARDİYOVASKÜLER GASTROİNTESTİNAL HEPATİK RENAL vs PROTON POMPA İNH. POLİFARMAKOLOJİ KOMORBİDİTELER
E. B. 48 M
E. B. 48 M
E. B. 48 M
Ayak Bileği OA Etkisi (IMPACT) Eklem ağrısı , ROM kaybı, fonksiyonel kısıtlanma • Ağrı, yaşam kalitesinde düşme ve fonksiyonel kısıtlanma parametrelerine göre Koksartroz End-stage böbrek Konjestif kalp yetmezliği Radikülopati AYRICA ÇOKLUKLA GENÇ HASTA Saltzman
KONSERVATİF • Daha limitli çok yaygın olmayan subkondral lezyonlarda etkin • Yavaş seyirlilerde • Akut travma sonrası hızlı gelişen ve ayrıca geniş eklem tutulumlarında daha az etkin
Eğitim & Kardiyovasküler Egzersiz (Self – management) • Kilo kontrolü • Aşırı merdivenden kaçınma • Hastalar çoğunlukla genç ve aktiftir: enerji harcama gereksinimi vardır. Sportif alışkanlıkların gözden geçirilmesi Örn: futbol gibi eklemlere siklik aksiyel yüklenmeler yerine yüzme, yürüyüş, golf, binicilik tavsiyesi • Ayakkabı seçimi • Depresyon, anksiyete
Fiziksel Uygulamalar Egzersiz sonrası ICE Kronikleşen ağrıya SICAK ? ? DF / PF güçlendirme-germe, eklem stabilizasyonu Eklem mobilizasyonu, germe, ROM egzersizleri Manuel eklem distraksiyonu Heel-cup Baston (% 11 -25 yük )
KONSERVATİF CERRAHİ- DİSTRAKSİYON
BREYSLEME • Talar aligmanı sağlar & eklem hareketini kısıtlar , böylece ağrıyı AZALTIR • Air-cast tarzı, uzunlamasına ark takviyeleri, AFO • Rocker bottom tabanlık (ayak bileğindeki aşırı yükü azaltır, yük dağılımını ayağın diğer bölgelerine yayar)
Topikal Uygulamalar • Transkutanöz yolla NSAİİ etki • Flexiseque (akıllı jel, nano teknoloji, sequessome veziküller) • TOPİKAL NSAİİ • Topikal kryoterapi • SANIRIM KULLANMAYAN YOKTUR • ETKİ ? ? ?
ORAL AJANLAR • SUPPLEMENTLER • GLUKOZAMİNE ve/veya KONDROİDİN • Hastalığı modifiye edici etkisi gösterilmemekle beraber bazı * hastalarda ağrıya etkili • En azından toksik değil • Ekonomik yön
Dejeneratif Artrit Konservatif Tedavisi Vücudun kıkırdağa karşı saldırısının durdurulması Sinovyal sıvı kalitesinin artırılması Natürel kollajen Hyalüronik asit Kıkırdak rejenerasyonunun desteklenmesi Glukozamin + Kondroitin Sülfat 20
Hyaluronik asit. Viscosupplementation Düşük Molekül ağırlıklı ürünler mi kullanılmalı ? Hipotez ; düşük MA lar reseptörlere (CD 44 gibi) dejenere ekleme daha kolay bağlanarak, vücudun kendi HA ini üretmesine neden olabilir Lineer- vücuttakine uygun yapı tercih edilmeli Ancak Yüksek moleküler ağırlıklı ürünler tek kullanımlık
Glukozamin 1500 mg/gün Kondroidin sülfat 1200 mg/gün Kondrositler tarafından sentezlenen , GAG & proteoglikan sentezleyen, Ekstrasellüler matriksi oluşturur Disease modifying agent ? ? ? Oral kullanımı takiben %90 oranında absorbe edilir İyi biyoyararlanım & farmakokinetik profil Etken maddelerin uygun kombinasyonu + etken madde saflığı + Düşük molekül ağırlığı
Natürel Kollajen • Azaltılmış dozlarda (10 mg) alınan oral kollajen Tip 2 , mide-bağırsak sisteminde – 3 lü sarmal yapısının bozulmadan, Peyer plakları ile etkileşmesi ve vücudun kıkırdak kollajenine saldırısının inhibisyonu
OA destek tedavisi • • • Bor Manganez MSM (Metil Sülfonil Metan) Ca D vitamini • Alabalık, kemik suyu vs.
Literatür taramasına dayanan kanıt düzeyi; kanıta ve uzman görüşüne dayanan öneri düzeyi Jordan K. M ve ark: EULAR Recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis: Report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT) , Ann Rheum Dis, 62: 1145 - 1155, 2003 25
NSAİİ AĞRIYA YÖNELİK ETKİ VAR ANCAK YAN ETKİLERİ ‘‘DISEASE MODIFYING EFFECT’’? ASETAMİNOFEN SELEKTİF COX-2 İNHİBİTÖRLERİ NON-SELEFTİF NSAİİ
EKLEM İÇİ ENJEKSİYONLAR viscosupplementation • KORTİKOSTEROİD- KIKIRDAK HASARI YAPABİLİR, YAN ETKİLERE DİKKAT, 3 -4 ENJEKSİYON/YIL • HYALURONİK ASİT - etkisi çelişkili yazılar • Küçük moleküler ağırlıklı HA- hastalık modifiye edici etki? • Proloterapi- % 10 dektroz, fenol, gliserin Salk, Sun, Karatosun
• Supine ayak bilek rahat pozisyonda, steril hazırlık • M. malleol anterioru ile Ant. tib. tendon mediali arasından tibiotalar ekleme posterolateral yönelimli (25 guj)
Yenilikler • Femoral kateter ile Arteriyel embolizasyon (diz için tarif edilmiş) • Ayak bileği OA’de etkili mi?
Prof Dr Nurettin Heybeli 'nin arşivinden izinle; başka bir merkezde uygulanmış enfekte TAR revizyonu
SONUÇ AYAK BİLEĞİ OALERİNİN ÖNEMLİ BİR KISMI POST TRAVMATİK OLDUĞUNDAN TEDAVİSİNE ÖNEM VERİLMELİ NON FARMAKOLOJİK TEDAVİ UYGULAMALARI ÜZERİNDEKİ ÇALIŞMALAR ÖNEMLİ IL-1 VE NERVE GROWTH FACTOR (NGF) İNHİBİSYONU ETKİN ÖZELLİKTE… CERRAHİ DIŞI TEDAVİLER BAŞARISIZ İSE CERRAHİ GENETİK ANALİZLER İLE ÖNCEDEN TESPİT BEKLENTİSİ PRİMER OA LERDE ÖNEMLİ
- Slides: 34