Avrupa Birlii Katlm ncesi Yardm Arac IPA Enerji
Avrupa Birliği / Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Enerji Sektörü Teknik Yardım Projesi ENERJİ HİZMET ŞİRKETLERİ (ESCO) EĞİTİMİ Kısım xx: Proses Teknolojileri Makine grubu sektöründe S 5. 10 EV imkanları <Yer, tarih> ESKI Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. - -
Sunum İçeriği Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. 1. Genel arka plan 2. Makine grubu (önemli alt sektörler) 2. 1 Yapısal metal ürünler 2. 2 Bilgisayar, elektronik ve optik 2. 3 Elektrikli ekipmanlar 2. 4 Makine ve ekipmanlar (başka yerde sınıflandırılmamış) 3. Sektördeki enerji gereksinimleri 4. Enerji Verimliliği İmkanları 5. Sonuçlar Bu sunumda makine grubu sektörü ayrıntılı olarak analiz edilmiş ve bu sektörde uygulanabilecek potansiyel enerji verimliliği imkanlarının altı çizilmiştir - 2 - Sxx
Sunum İçeriği Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. 1. Genel arka plan 2. Makine grubu (önemli alt sektörler) 2. 1 Yapısal metal ürünler 2. 2 Bilgisayar, elektronik ve optik 2. 3 Elektrikli ekipmanlar 2. 4 Makine ve ekipmanlar (başka yerde sınıflandırılmamış) 3. Sektördeki enerji gereksinimleri 4. Enerji Verimliliği İmkanları 5. Sonuçlar - 3 - Sxx
1. Genel arka plan - 1 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. • Makine sektörü grubunda 2012 yılında 560. 000’in üzerinde kuruluş bulunuyordu ve 7 milyondan fazla kişi istihdam edilmişti. Sektör, 1. 600 milyar Avronun üzerinde ciroya sahip bir iş hacmine katkı sağladı • Sektöre, kişiselleştirilmiş ürünler ve hem iç pazar hem de uluslararası üretimin yoğun talebini karşılamak için küçük seriler üreten küçük ve orta ölçekli şirketler hakimdir • Sektör, ham madde tedariki (demir içeren ve demir içermeyen metal üretimi) ve metalle bağlantılı üretim (otomotiv, altyapı ve mühendislik vb. ) arasındaki tedarik zincirinde önemli bir rol oynamaktadır • Makine grubu ve ekipmanların üretimi, (Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması [NACE] C 28) sektörün iş hacminin ve istihdamının %40’ını oluşturan en büyük bölümdür • 2014’te Avrupa imalat aletleri üretimi büyüme kaydetti ve 23. 1 milyon Avro’ya ulaştı • Almanya, İtalya ve İsviçre imalat aletleri üretiminde en büyük paya sahip ülkelerdir - 4 - Sxx
1. Genel arka plan - 2 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Türkiye’nin makine grubu üretim değeri nominal GSYİH’nın %2. 4’üne tekabül etmektedir Türk makine grubu sektörü aşağıdaki alt sektörleri ve bileşenleri içerir: • Telekom ekipmanı Türkiye, makine grubu üretiminde Avrupa’daki 6. büyük oyuncudur. • Isıtma, Havalandırma, İklimlendirme (HVAC) ekipmanı Makine grubu endüstrisinin toplam ihracat değeri 2015’te 13. 4 milyar Dolara ulaşmıştır. • Elektro-medikal ekipman • Elektrik dağıtım ekipmanı • Yapı makineleri Toplam makine grubu endüstrisi ürünü ihracatının %60’ı, AB ülkeleri ve Amerika’ya yapılmaktadır (TUİK , 2015) • Türbinler 2015’te Türkiye’de 135. 000’den fazla insanı istihdam eden 9. 319 aktif makine grubu üreticisi yer almaktaydı (Ekonomi Bakanlığı • Tarım makineleri • Gıda işleme makineleri • Tekstil Makineleri • Mil yatağı • Kompresörler - 5 - • Elektrik motorları ve içten yanmalı motorlar Sxx
Sunum İçeriği Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. 1. Genel arka plan 2. Makine grubu (önemli alt sektörler) 2. 1 Yapısal metal ürünler 2. 2 Bilgisayar, elektronik ve optik 2. 3 Elektrikli ekipmanlar 2. 4 Makine ve ekipmanlar (başka yerde sınıflandırılmamış) 3. Sektördeki enerji gereksinimleri 4. Enerji Verimliliği İmkanları 5. Sonuçlar - 6 - Sxx
2. Makine grubunun önemli alt sektörleri - 1 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Makine grubu sektörü 4 NACE bölümünden oluşmaktadır: • Makine grubu ve ekipmanları haricinde C 25 yarı mamul metal ürünlerin imalatı • C 26 Bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı • C 27 Elektrikli ekipmanların imalatı • C 28 Başka yerde sınıflandırılmamış makine grubu ve ekipmanların imalatı AB 28’in makine grubu sektöründeki kilit ekonomik göstergeleri aşağıdaki gibidir: - 7 - Sxx
2. Makine grubunun önemli alt sektörleri - 2 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Açıklama Makine grubu ve ekipmanları haricinde yarı mamul metal ürünlerin imalatı Bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı Elektrikli ekipmanların imalatı Başka yerde sınıflandırılmamış makinelerin ve ekipmanların imalatı Toplam NACE (Grup) Şirketlerin sayısı Çalışan Sayısı Üretim değerleri (milyon Avro) C 25 382. 611 3. 561. 858 448. 141 C 26 41. 473 1. 013. 222 219. 405 C 27 50. 347 1. 391. 070 264. 224 C 28 92. 930 2. 868. 762 581. 862 567. 361 8. 834. 912 1. 513. 632 kaynak: EUROSTAT verileri, 2014 - 8 - Sxx
2. 1 Yapısal metal ürünler Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Yapısal metal ürünlerin imalatı (NACE 25) Üç ana grup vardır: Yapısal metal ürünlerin üretimi (binaların, kulelerin, köprülerin, vinçlerin, kaldırma ekipmanlarının, metal kapıların ve pencere çerçevelerinin metal yapısı için) Metallerin işlenmesi/kaplanması/makinede işlenmesi Metallerin işlenmesi ve kaplanması; kaplama, ısıl işlem, kum püskürtme, temizleme, renklendirme, oyma ve metalik olmayan kaplama, sertleştirme ve metallerin cilalanması süreçlerini içerir. Makinede işleme; delme, testere ile kesme, bileme, keskinleştirme, cilalama, kaynak yapma vb süreçlerini içerir. Metali dövme/sıkıştırma/merdaneli biçimleme ve toz metalürjisi. Dövme işlemi sıcak veya soğuk çalışma sıcaklığında gerçekleştirilebilir. Sıkıştırma yüksek basınç uygulanmasıyla metal iş parçasına şekil verilmesi sürecidir Merdaneli biçimleme de bir şekillendirme sürecidir - 9 - Sxx
2. 2 Bilgisayar, elektronik, optik Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin üretimi (NACE 26) Üç ana grup vardır: Elektronik bileşenlerin ve panoların üretimi (elektrikli uygulamalar için yarı iletkenler, mikro işlemciler, elektron tüpleri, baskılı devre kartı, entegre devre kartı, anahtarlar, güç çeviriciler ve ekran bileşenleri) İletişim ekipmanı üretimi (telefon ve veri iletimi ekipmanları üretimi) Ölçme, test etme ve navigasyon araç ve gereçlerinin üretimi. (otomatik kontrol sistemleri ve regülatörler, ölçme araç ve gereçleri, vb) - 10 - Sxx
2. 3 Bilgisayar, elektronik ve optik Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Elektrikli ekipmanların imalatı (NACE 27) Bu bölüm 3 ana gruptan oluşur: Elektrik motoru, jeneratörler, trafolar ile elektrik dağıtım ve kontrol aygıtları (trafolar, elektrik motorları, jeneratörler) Elektrik kabloları ve kablolama cihazı üretimi (kablolu elektrik devreleri için akım taşıyan kablolama cihazları ve akım taşımayan cihazlar) Ev aletlerinin üretimi: • Elektrikli ve elektrikli olmayan ev aletleri (buzdolapları, dondurucular, bulaşık makineleri, çamaşır ve kurutma makineleri, elektrikli süpürgeler, zemin parlatıcılar, diğer küçük mutfak aletleri, öğütücüler, karıştırıcılar, taze meyve sıkacakları, vb) • Elektrikli kişisel bakım eşyaları (tıraş makineleri, elektrikli diş fırçaları, vb) • Elektrikle ısıtılan araçlar (su ısıtıcılar, elektrikli battaniyeler, kurutucular, ütüler, oda ısıtıcıları, mikrodalga fırınlar, pişiriciler, vb) - 11 - Sxx
2. 4 Diğer Makine grupları ve ekipmanlar Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Başka yerde sınıflandırılmamış makine gruplarının ve ekipmanların üretimi (NACE 28) Bu bölüm 2 ana gruptan oluşur: Genel amaçlı makinelerin üretimi (motorların ve türbinlerin üretimi (hava taşıtları, araç ve bisiklet motorları hariç), pompalar ve kompresörler, sıhhi tesisat armatürleri, valfler, mil yatağı, dişliler, mekanik güç aktarım ekipmanları) Diğer genel amaçlı makinelerin üretimi (fırınlar, ocaklar, brülörler, asansörler, mekanik sevkiyat sistemi, bilgisayar ve benzeri ekipman haricindeki ofis makine ve ekipmanları, güç kaynağıyla çalışan el aletleri, sanayi tipi soğutma/havalandırma ekipmanı, tartılar, püskürtme tabancaları, ambalajlama ve sarma makineleri, gaz jeneratörleri, contalar, vb. - 12 - Sxx
Sunum İçeriği Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. 1. Genel arka plan 2. Makine grubu (önemli alt sektörler) 2. 1 Yapısal metal ürünler 2. 2 Bilgisayar, elektronik ve optik 2. 3 Elektrikli ekipmanlar 2. 4 Makine ve ekipmanlar (başka yerde sınıflandırılmamış) 3. Sektördeki enerji gereksinimleri 4. Enerji Verimliliği İmkanları 5. Sonuçlar - 13 - Sxx
3. Enerji gereksinimleri - 1 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. • Makine grubu sektörü, diğer üretim sektörlerine kıyasla daha az enerji tüketen bir sektördür • Gitgide gelişen teknolojik trendlere ve müşteri beklentilerine cevap verebilmek için sektör, üretim süreçlerinde sürekli değişime ihtiyaç duymaktadır. • Toplam enerji tüketiminin yaklaşık %53’ünü oluşturan elektrik enerjisi, en önemli enerji kullanımıdır. Elektrik enerjisini yaklaşık %40 ile ısıl işlemler ve %1 ile soğutma işlemleri takip etmektedir. • AB 28 (C 28) içindeki makine sektörü grubundaki toplam nihai enerji tüketimi 2013’te 19. 282 k. TOE (kilo ton enerji) olarak gerçekleşti. Bu miktar, toplam AB 28 nihai enerji tüketiminin yaklaşık %1. 9’udur (EUROSTAT, Haziran 2015) • Doğal gaz sektörün nihai enerji ihtiyacının yaklaşık 1/3’ünü oluşturmaktadır - 14 - Sxx
3. Enerji gereksinimleri - 2 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. AB 28 makine grubu sektörü üretimi için nihai enerji tüketimi (2013) k. TOE (kilo ton enerji) Toplamın %’si Gaz 6. 623 34 Elektrik 10. 446 54 109 1 1. 285 7 820 4 Sektör için enerji tüketimi Katı Yakıt TPÜ (toplam petrol ürünü, benzin, dizel, akaryakıt) Diğer Toplam son enerji talebi 19. 283 Kaynak: EUROSTAT; incelenmiş veriler 2015 - Sxx
Sunum İçeriği Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. 1. Genel arka plan 2. Makine grubu (önemli alt sektörler) 2. 1 Yapısal metal ürünler 2. 2 Bilgisayar, elektronik ve optik 2. 3 Elektrikli ekipmanlar 2. 4 Makine ve ekipmanlar (başka yerde sınıflandırılmamış) 3. Sektördeki enerji gereksinimleri 4. Enerji Verimliliği İmkanları 5. Sonuçlar - 16 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Kazanlar Baca Gazı Enerji tasarrufu önlemlerini hayata geçirme potansiyeli kullanılacak olan yakıta, tesisin ebadına ve türüne ve sistemin sıcak su mu yoksa buhar mı ürettiğine bağlıdır. Faydalanılabilecek enerji tasarrufu imkanları şunlardır: Elle çalıştırma, katı maddeleri güvenli konsantrasyon değerlerinde tutmak için gerekenden daha fazla su verme işlemi gerektirdiğinden otomatik blöfe geçilerek tasarruf sağlanabilir. Güvenl ik Valf Buhar Su Karma Gaz a) Su verme (blöf) işleminin gözden geçirilmesi - su verme işlemini gözden geçirerek tasarruf sağlanabilir; su verme işlemlerinde enerji girdisinin yaklaşık %1 ila 5’i kaybedilir. Buhar Kubbe Buhar Ocak Su Su Tahliy e Besleme Suyu kaynak: Citizendium - 17 - Sxx Yakıt ve Hava
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. b) Ekonomizörlerin kullanımı: Yoğuşmalı Ekonomizör, kazan bacası gazlarından Kazan ısıyı geri kazanıp kazan besleme suyuna ön ısıtma uygulayan ve bu sayede kazandaki suyu ısıtmak için daha az enerjiye ihtiyaç duyan bir ısı dönüştürücüsüdür. Radyatör Atık Gazlar Ekonomizörler bir kazanın yakıt tüketimini ile %4 ila %7 arasında azaltabilir Baca Boru su c) Yoğuşmalı kazanların kullanımı - Yoğuşmalı kazan kullanımıyla %98’e kadar ısı verimliliği elde edilebilir. Karşılaştırıldığında konvansiyonel kazanlarda bu oran %80 -85’tir. Brülör Su Genellikle %10 civarında tasarruf sağlandığı bildirilmektedir (Karbon Vakfı) - 18 - Hava akışı kaynak: Abacus Flame Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Fırınlar Pek çok fırın için tedarik edilen ısının çok büyük bir çoğunluğu baca gazı şeklinde “kaybedilmektedir”. Bu kayıplar, fırınlardaki açıklıklar ve yüzey kayıplarıdır Geri kazanılmış ısı Baca gazı kayıpları Duvar (iletim) kayıpları Fırın verimliliği iyi kontrole ve düzenli bakım yapılmasına bağlıdır Açıklık (ışıma) kayıpları Faydalanılabilecek enerji tasarrufu imkanları şunlardır: Brüt girdi (satın alınan yakıt) a) Hava/yakıt oranının kontrol edilmesi: Yanmalı ısıtıcılardaki (fırın veya kazan) brülörlerin hava/yakıt oranı önemlidir Yanlış bir oran, aşırı yakıt tüketimine ve kötü yanmaya yol açabilir. - 19 - Net çıktı (yüke giden ısı) Mevcut ısı Isı depolama kaynak: Sankey diyagramı Sxx Konveyör kaybı
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. b) Doğru brülör tipinin kullanılması: Doğru brülör seçimi önemlidir. Enerji verimliliği en yüksek brülörlerin kullanılması gerekir c) Yalıtımın iyileştirilmesi: Bir fırın veya kazanın veya etrafındaki ekipmanların yalıtımı geliştirilerek verimlilik artırılabilir d) Ön ısıtma yapılması: Bir ısı eşanjörü kullanılarak fırındaki atık gazlardan ısı geri kazanılabilir Bu ısı daha sonra yakma havasını ön ısıtmaya tabi tutmak için kullanılabilir. Bu, bir kazan veya fırında enerji kullanımının azaltılması için faydalı bir yöntemdir. e) Değişken hızlı fanların takılması: Hava akışını değiştirmek için söndürücüler kullanmak yerine değişken hızlı fanlar takılarak tasarruf sağlanabilir. Bu, daha az sayıda hareketli parçayı içeren ve dolayısıyla daha düşük bakım maliyetleri olan çok daha etkili bir enerji verimliliği çözümüdür Genelde yanma optimizasyonu %5 -25 oranında tasarruf sağlayabilir. (US DOE, Isınma için Endüstriyel Teknolojiler Yol Haritası) - 20 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Atık Isı Geri Kazanımı • Birçok endüstriyel işlem, bir ısı eşanjörü kullanılarak geri kazanılabilen atık ısı üretir • Egzoz gazından ısı geri kazanımı, verimliliği artırır çünkü egzoz gazlarından atık enerji alır ve prosese geri döndürür. Bu da yakıt/buhar gereksinimlerini azaltır. • Isı geri kazanımı, enerji maliyeti tasarrufu için bir fırsat (rafineri toplam işletme maliyetinin %50'si) sağlar, ancak ısı entegrasyonu analiz edilirken ısı eşanjörleri ve boruların maliyetleri göz önünde bulundurulmalıdır Saptırılan Gaz Sıcak Su veya Buhar Isıtmaya veya Isısal Soğutma Ekipmanı Isı Geri Kazanımı Birim Sıcak Egzoz Gazı Saptırıcı Kullanılmış Egzoz Gazı Gaz Kanalı Brülörü (Tasarıma Bağlı) Su Geri Dönüşü kaynak: Waste. Heat. Recovery. com - 21 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Buhar Dağıtımı Buhar, pahalı bir yardımcı servistir ve dolayısıyla kaçak kontrolü ve onarımı için düzenli olarak bir programa sahip olunması önemlidir. Buhar Kimya endüstrisinde saha içi enerji kullanımının tahmini olarak %37’si buhar üretimiyle ilgilidir (ABD DOE) Yalıtımı düzenli olarak kontrol ederek ve uygun düzeltici eylemleri gerçekleştirerek %5’e kadar enerji tasarrufu sağlanabilir (Karbon Vakfı) - 22 - Mekan ısıtma sistemi Buhar Kondens Proses tankı Buhar Kondens a) yeterli yalıtım sağlanması: İçinden buhar geçen tüm borular, ısı kayıplarını önlemek için yalıtılmalıdır. Kap Kondens Faydalanılabilecek enerji tasarrufu imkanları şunlardır: Kap İlave su Besleme tankı Besleme pompası Temel Buhar Dağıtımı kaynak: Electrical 4 u. com Sxx Kondens
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. b) Gereksiz boruların belirlenmesi: Gereksiz kısmın kazana olabildiğince yakın bir yerden kapatılması önemlidir; aksi takdirde bu işe yaramayan kısım gereksiz ısı kayıplarına yol açabilir c) Buhar kapanlarının etkili bir şekilde çalıştığından emin olunması: Buhar kapanlarının ‘sıkışmasıyla’ önemli bir ısı kaybı gerçekleşebilir; dolayısıyla düzeltici tedbirlerin alınabilmesi için düzenli olarak gerçekleştirilen bir dağıtım şebekesi kontrolünün bir parçası olarak buhar kapanları da kontrol edilmelidir d) Kondens kullanılması: Tesiste buhar kondensi değerli bir ısı kaynağıdır ve mümkün olan durumlarda boru hattı içinde yakalanıp kazana geri gönderilerek kazandaki enerji yükü azaltılmalı ve su tasarrufu sağlanmalıdır - 23 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Motorlar sektördeki ana elektrik tüketicisidir ve HVAC (Isıtma, Havalandırma, İklimlendirme), sıkıştırılmış hava, soğutma ve serinletme gibi bir tesisteki bir çok farklı sistemde kullanılmaktadır. Sistem tetkiki, tüm motor sistemlerinin enerji verimliliğini optimize etmeye çalışır. STATÖR Elektriğin yaklaşık %57’si motor sistemlerinde kullanılmaktadır, elektriğin geri kalanı tesislerde (%10), elektrokimyasal işlemlerde (%19), soğutmada (%8) ve elektrikle ateşlenen ısıtıcılar gibi diğer uygulamalarda kullanılır (%6) (ABD DOE) Çalışma uygulamalarında yapılacak basit değişiklikler enerji tüketimini azaltabilir. Uygulanabilecek enerji tasarrufu tedbirleri şunlardır: - 24 - ROTOR ŞAFT 3 Fazlı Alternatif Akım Motoru Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. a) Motor yönetim planı - Yürürlükte bir motor yönetim planının olması, şirketlerin uzun dönemli motor sistemleri enerji verimliliği elde etmesine yardımcı olur ve motor hatalarının çabuk ve uygun bütçeli bir şekilde halledilmesini garanti eder. b) Uygun boyutlu motorlar - Uygun olmayan boyutlardaki motorlar gereksiz enerji kayıplarına neden olur. Büyük boy motorları daha uygun ebatlı motorlarla değiştirmek, toplam motor sistemi elektrik tüketiminin ortalama %2’si kadar tasarruf sağlar (Xenergy, 1998) c) d) Arızalı motorların yüksek verimli motorlarla (YVM’ler) değiştirilmesi: YVM’ler diğer motorlara kıyasla %3 -4 daha verimlidir. Motorların yeniden sarılması yerine tamamen değiştirilmesi genellikle daha az maliyetlidir, ancak yine de büyük motorlarda geri sarma en iyi seçenek olabilir. - 25 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. d) VSD’lerle (Değişken Hızlı Sürücü Ünitesi) verimlilik kontrolü (motorlar, pompalar) VSD’ler motor operasyonları için yük gereksinimi ile motor hızını eşleştirerek önemli miktarlarda enerji tasarrufu sağlar. Özellikle değişken yük gerektiren operasyonlarda bu özellik belirginleşir. Motor hızını %20 azaltmak, güç ihtiyacını %50 azaltır ve bu nedenle çok daha büyük enerji tasarrufu elde edilebilir (Karbon Vakfı) Enerji tasarrufu, uygulamaya bağlı olarak %7 ile %60 arasında değişmektedir - 26 - kaynak: IC INVERTER TAHRİK ÜNİTESİ Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Basınçlı hava, düşük verimliliği sebebiyle endüstriyel bir tesisteki en pahalı enerji türüdür. Ayrıca, dağıtım sistemlerinde kaçak olma ihtimali ve genellikle verimsiz bir şekilde kullanılmaları nedeniyle önemli bir enerji israfı kaynağıdır. Genellikle basınçlı hava sistemlerinin verimliliği %10 civarındadır (LBNL ve RDC, 1998) Boşta çalışan bir kompresör tam yükünün %40’ı kadar enerji kullanabilir. Kompresörlerin enerji verimliliği ve çalışması şu şekilde geliştirilebilir: - 27 - kaynak: Cisco Hava Sistemleri Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. a) Gereksiz kullanımların sonlandırılması: Basınçlı havanın gereksiz kullanılıp kullanılmadığını kontrol edin b) Kaçakların azaltılması: Basınçlı hava sisteminde en büyük kayıplar kaçaklardan kaynaklanır c) Basıncın düzenlenmesi: Son kullanım cihazlarında basınç her zaman doğru seviyeye ayarlanmalıdır; gereksinim daha azsa verilen havanın doğru seviyede kalmasını sağlamak için cihaza lokal olarak bir basınç regülatörünün yerleştirilmesi faydalı olabilir 3 mm’lik bir delikten kaçan basınçlı hava, kullanıma ve basınca bağlı olarak yılda 4. 000 Avro civarında ek maliyete neden olabilir. - 28 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Entegre Kontrol Sistemleri • Bu sistemler genellikle uygun maliyetlidir • Doğrudan bir endüstriyel sahada kullanılan enerjinin yalnızca küçük bir bölümünden (%3'ten azı) sorumlu olan bu sistemler, tüm proseslerin ve yardımcı servislerin çalışmasını kontrol ettikleri için toplam enerji tüketiminde çok büyük bir etkiye sahiptirler SCAD A • Entegre SCADA sistemi, karmaşık merkezi kontrol sistemlerini ve bunların operasyonlarını basitleştirmelidir. Bu sayede acil durum müdahalesi yeteneklerini ve operasyonların hazırlık sürecini de kısaltarak kontrolörlerin operasyon yükünü azaltmalıdır - 29 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Proses Kontrol Sistemlerinin avantajları: • Enerji maliyetlerinde azalma • Hızlı hata tespiti • Ekonomik verimlilikte artış • Şeffaflığın artması • Enerji verimliliği değerlendirmesi • Erken uyarı sistemi • Tasarruf potansiyelinin tespiti • Tasarruf potansiyelinin doğrulanması • Zaman kayıplarının en aza indirilmesi • Enerji yönetiminin desteklenmesi Daha iyi işlem kontrolü, bir şirketin işlem enerjisinden %5 ile %15 arasında tasarruf sağlayabilir - 30 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Kojenerasyon (Birleşik Isı ve Güç - CHP) 68 Ünite (Kayıplar) CHP servislerinin kullanımı, konvansiyonel elektrik ve güç kaynaklarına kıyasla çok büyük faydalar sağlayabilir • CHP tesisleri enerji ihtiyacını %30’a kadar azaltabilir • Eldeki gerekenden fazla elektrik şebekeye geri satılabilir ve bu şekilde fazladan gelir elde edilebilir • minimum %10 emisyon azalması • maliyet, şebekeden alınan elektrik ve saha içindeki kazanlarda üretilen ısıyla karşılaştırıldığında %15 ila %40 arasında azaltılabilir • Ayrı Isı ve Güç (SHP) konvansiyonel üretim (%49 toplam verimlilik) Birleşik Isı ve Güç (CHP), elektrik ve termal enerjiyi tek bir yakıttan üretir. (Toplam verimliliğin %75’i) ŞEBEKE ELEKTRİK CHP BİRİML ER KAZA N ISI BİRİML ER 11 Birim (Kayıplar) enerji güvenliği - garanti kesintisiz operasyon 25 Birim (Kayıplar) kaynak: ABD Çevre Koruma Örgütü - 31 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Yüksek verimli proses ekipmanı Bu, çok geniş bir önlemdir çünkü sektör geniş ölçekte Prosese Özel Ekipman barındırmaktadır Modern Yüksek Verimli versiyonlar, eski ekipmanları değiştirirken seçenek olarak mevcut bulunmaktadır Bazı iyileştirmeler arasında: • Daha fazla yalıtımlı ekipman • Daha verimli ısıtma yöntemleri • Daha verimli durulama teknikleri • Daha iyi monte edilmiş (elektrikli) kontrol sistemleri • İyileştirilmiş Proses Varyasyonları, bulunur - 32 - Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Enerji Yönetimi Sisteminin (En. M) Uygulanması Bir En. MS’i uyguarken, şirketinizin farklı alanlarında ne kadar enerji harcandığını bilirsiniz (departmanlar, üretim süreçleri, vb). Bu alanlardan birinde enerji tüketimi ciddi ölçüde değiştiğinde bunu derhal fark edin; böylece sebebi bulup buna uygun hareket edebilirsiniz - 33 - Harekete Geç Planla Sürekli İyileşme bir kuruluşun enerji performansını artırması için yönetim ve teknolojinin sistematik kullanımıdır (Karbon Vakfı) Kontrol et Yap s ran fe Re Zaman kaynak: temiz enerji bakanlık yayını Sxx
4. Enerji Verimliliği İmkanları Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Yatay Teknolojiler Makine sanayisine özel olmamakla birlikte, enerji tüketimi açısından önem taşıyan bir dizi yatay teknoloji söz konusu olup, bunlardan bazıları aşağıda yer almaktadır: • Aydınlatma kontrolü ve optimizasyonu • Isıtma, Havalandırma, İklimlendirme (HVAC) ve çatısı olan endüstriyel binalar • Sanayi binaları • Önleyici bakım - 34 - Sxx
Sunum İçeriği Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. 1. Genel arka plan 2. Makine grubu (önemli alt sektörler) 2. 1 Yapısal metal ürünler 2. 2 Bilgisayar, elektronik ve optik 2. 3 Elektrikli ekipmanlar 2. 4 Makine ve ekipmanlar (başka yerde sınıflandırılmamış) 3. Sektördeki enerji gereksinimleri 4. Enerji Verimliliği İmkanları 5. Sonuçlar - 35 - Sxx
5. Sonuçlar - 1 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Makine grubu endüstrisinde enerji verimliliği açısından temel öneme sahip imkanlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: Alan Önlem A. Genel Tesislere Yönelik Önlemler Basınçlı hava Kaçak tespiti dahil olmak üzere sistem iyileştirmeleri ve optimizasyonu Elektrik Tüm pompalar, fanlar ve taşıma sistemleri için değişken hızlı tahrikli (VSD) ve yumuşak çalıştırmalı yüksek verimlilik sağlayan motorların kullanılması Buhar dağıtımı Buhar tuzaklarının iyileştirilmesi dahil olmak üzere sistem iyileştirmeleri; yalıtım; kondens kullanımı Kojenerasyon Yakma gazı olarak ve fırını ısıtmak için Gaz türbini egzoz gazının kullanıldığı CHP Proses kontrol sistemleri Enerji Yönetimi Sistemleri (En. M), Enstrümantasyon ve M&T sistemleri - 36 - Sxx
5. Sonuçlar - 2 Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. B. İşlem Özelinde Önlemler Isıl işlem/Fırınlar/ Kazanlar İşlem kontrolü ve ileri düzeyde ısıtma vasıtasıyla fırınların çalışmasını optimize etmek, yüksek verimlilikli brülör kullanmak ve baca gazlarını gözetim altında tutmak Isı Geri Kazanımı Egzoz gazlarının kurutucuda devridaimini sağlamak suretiyle daha yüksek enerji verimliliği elde edilebilir - 37 - Sxx
AB/IPA Enerji Sektörü Teknik Yardım Projesi Enerji Verimliliği için Danışmanlık Hizmetleri Teşekkürler <İsim, şirket> - - ESKIAvrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti Bu proje tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir.
- Slides: 38