Avropa Konvensiyasnn 1 sayl Protokolunun 1 ci maddsi

Avropa Konvensiyasının 1 saylı Protokolunun 1 -ci maddəsi hər bir fiziki və hüquqi şəxs öz mülkiyyətindən maneəsiz istifadə huququna malikdir. Heç kəs cəmiyyətin maraqları naminə, qanunla və beynəlxalq hüququn ümumi prinsipləri ilə nəzərdə tutulmuş şərtlər istisna olmaqla, öz mülkiyyətindən məhrum edilə bilməz.

Bu maddəyə bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəli olan 3 norma daxildir: 1) Əmlakdan maneəsiz istifadə 2) Əmlakdan məhrum edilmə 3) Dövlətin mülkiyyətdən istifadəyə nəzarət etmək hüququ

Mülkiyyət hüququnun pozuntusunun müəyyən edilməsi • • • Müdaxilə olubmu (2, 3 -cü normalar) Müdaxilənin hüquqi əsası varmı Müdaxilə qanuni məqsəd daşıyırsa, ədalətli tarazlıq gözlənibmi

Pozuntunu aşkar etmək üçün suallar • Mülkiyyət və ya sahiblik hüququ varmı? • Hüquqa müdaxilə baş veribmi? • Müdaxiləyə 3 normanın hansının əsasında baxılmalıdır? • Müdaxilə qanuni məqsəd daşıyırmı? • Müdaxilə qarşıya qoyulan məqsədə mütənasibdirmi? • Müdaxilə hüquqi müəyyənlik və ya qanunilik prinsipinin tələblərinə cavab verirmi?

Hüquqi müəyyənlik Qanun normaları: • • • Çatımlı olmalı Aydın ifadə edilməli Dəqiq olmalı Onların nəticələrini öncədən görmək mümkün olmalı Müdaxilənin və ondan müdafiənin prosessual qaydası olmalıdır.

Cəmiyyətin maraqları • Sosial ədalətin möhkəmlənməsinə yönələn siyasətin (sosial-iqtisadi və s. siyasətin) həyata keçirilməsi • Iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi - landşaftın qorunması - uşaqların mənafeyinin müdafiəsi - narkotik dövriyyəsi ilə mübarizə - sair maraqlar

Qanuni məqsədlər • Vergidən yayınmanın qarşısının alınması • Ərazinin planlaşdırılması üçün tikinti işlərinin qadağan edilməsi • Ittiham üçün əsas olan sübutları qorumaq məqsədi ilə əmlak üzərinə həbs qoyulması • Hüquq pozuntularının qarşısını almaq üçün tədbirlər görülməsi • Sosial ədalətə nail olmaq üçün mülkiyyətçinin hüququnun məhdudlaşdırılması

Qeyri-mütənasib müdaxilə halları • Mülkiyyətçinin üzərinə ağır yük qoyulması • Kompensasiyasız müsadirə • Qanuni əsas olmadan mülkiyyət hüququna müdaxilə • Tarazlığın gözlənməməsi

Mütənasiblik • Mülkiyyətçinin üzərinə ağır yük qoyulması (pozur) • Ağlabatan məbləğ ödəmədən əmlakdan məhrum etmə (pozur) • Dövlətin yeni qanun qəbul edərək arbitraj qərarını qüvvədən salması(pozur) • Vergi borcunu ödəmək üçün əmlak üzərinə həbs qoyulması (pozmur) • Avtomaşın qeydiyyata alınanadək ondan istifadənin qadağan edilməsi (pozmur)

Konvensiyasının 6. 1 -ci maddəsinin tətbiqi • Məhkəmə araşdırmasının ədalətli olmaması • Məhkəmə baxışında ləngimələr • Qətnamələrin icrasında süründürməçilik • Qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarından protest verilməsi

II hissə

Əmlak • Maddi nemətlər (Daşınar və daşınmaz əmlak) • Əmlak dəyəri olan qeyri-maddi nemətlər (əsərlər, ixtiralar, sənaye nümunələri, faydalı modellər) • Əmlak dəyəri olmayan qeyri-maddi nemətlər (şərəf, ləyaqət, işgüzar nüfuz, şəxsi toxunulmazlıq və s. )

Əmlak • • Daşınar və daşınmaz əmlak Maddi və qeyri-maddi maraqlar (səhm, patent) Arbitraj qərarı Pensiya hüququ Icarə haqqı almaq hüququ Biznes fəaliyyəti ilə bağlı iqtisadi maraqlar Peşə ilə məşğul olmaq hüququ Hüquqi həllini gözləyən situasiyaya müəyyən şərtlərin tənbiqinə ümid edilməsi

Mülkiyyətdən məhrum etmə • • • Əmlakın alınması Rekvizisiya (m. 209) Müsadirə (m. 212) Özbaşına tikinti (m. 180) Sair hallar

Mülkiyyət hüququnun məhdudlaşdırılması • Dövlət ehtiyacları üçün əmlakın özgəninkiləşdirilməsi (m. 157. 9) • Qonşuluq hüququ (170 -173) • Servitutlar (m. 255) • Hüquqdan sui-istifadə (m. 152. 6, 560) • Sair hallar

Mülkiyyət hüququnun məhdudlaşdırılması • Əmlakdan istifadəyə maneçilik törədilməsi • Əmlakdan məhrum etmə • Əmlakdan istifadəyə nəzarət

Əmlakdan istifadəyə nəzarətin qiymətləndirilməsi • Nəzarət müəyyən edən qanunvericilik “ümumi maraqları” təmin etməkdən ibarət qanuni məqsəd güdürmü • Nəzarət qarşıya qoyulan məqsədlərə mütənasibdirmi

Əmlakdan istifadəyə nəzarət • Vergilər, rüsumlar və cərimələr • Vergi borcunun ödənilməsi üçün əmlak üzərinə həbs qoyulması • Mülkiyyətçinin evinə başqa şəxsin köçürülməsinə icazə verilməməsi • Mənzili tutmuş şəxslərin çıxarılması barədə məhkəmə qərarının icra edilməməsi • Cinayətkar təşkilata mənfəət verən əmlakın (torpaq, bina, maşınlar) müsadirə edilməsi • Tikinti işlərinin dayandırılması və ya qadağan edilməsi