AUTOBIOGRAFISCHE ROMAN A F TH VAN DER HEIJDEN
AUTO®BIOGRAFISCHE ROMAN A. F. TH. VAN DER HEIJDEN - TONIO
LEVENSLOOP 1. How I Met Your Mother 2. Geboorte 3. Geboorteakte 4. Eerste stappen 5. Ik ben ziek ! 6. Het zoektocht naar zichzelf 7. Een volwassene man 8. Dood 2/15 9. Nazit
§ economische crisis § de dood van de auteur § ideeënroman § postmodernisme „Op dagboeken en biografieën rustte voortaan een taboe. Wie zich toch aan ikliteratuur bezondigde werd zonder pardon bijgezet in de grafkelder van het burgerlijk individualisme. “ De Wispelaere „You must sacrifice your family on the altar of fiction. “ Vann Literatuur en maatschappij in de jaren zeventig 3 1 HOW I MET YOUR MOTHER
1 HOW I MET YOUR MOTHER Geschiedenis van de autobiografische roman § de late Oudheid § Camera Obscura § huiskamerrealisme ens? v e l n e s k j dageli s e d t s u l kopieer § Nescio § Elsschot § oorlogsdagboeken § De Avonden § Paul-tegenpaul n a d e i t k u od r p r e d r e e „ “ produktie 4 § back-to-the-roots
2 GEBOORTE Tijd § eind jaren tachtig § J. Brouwers De zondvloed (1988) § het geleefde leven uit zijn banaliteit te verheffen § Kees van Kooten Veertig (1984) Hoe durf iemand zijn eigen leven zozeer tot onderwerp maken ? 5 „Mijn vrouw heeft mij, ter gelegenheid van mijn veertigste verjaardag, een ontzagwekkend cadeau gegeven: ik mag twee weken lang alleen in dit Hotel zitten met een blauw-wit gestreept lichtgewicht colbertje van Daniel Hechter aan, om een kort verhaal te schrijven. “ Kooten 1954, 7
3 GEBOORTEAKTE autos + bios + graphein zelf + leven + schrijven § auteur = protagonist § het hele leven of belangrijke tijdperken § bron: eigen geheugen § autobiografie in engere zin X autobiografische roman 6 § details, nadenken over eigen leven, evaluatie dagboe k ? !
4 EERSTE STAPPEN r? a a ev g § nieuwe poëtica: fictie X werkelijkheid § Adriaan van Dis Indische duinen (1994) “Naar het recept van Proust is de stof van de werkelijkheid vermengd met toverzand” peutische a r e h t § A. F. Th. van der Heijden Asbestemming (1993) functie § Nicolaas Matsiers Gesloten huis (1994) § Helga Ruebsamen Het lied en de waarheid (1997) § Arnon Grunberg Blauwe maandagen (1994) § Christine D'haen Zwarte sneeuw (1989) ggestie? 7 de su n a v t h c a r k e d
5 IK BEN ZIEK! § het virus van autobiografie „[…] in niets meer te onderscheiden van het vergeetproza van krant of damesblad“ Thomese § massaliteit, consumptie cultuur § toegankelijkheid, vlotte leesbaarheid, herkenning, echt gebeuren § Connie Palmen I. M. (1998) § Kristien Hemmerechts Taal zonder mij (1998) § Herman Brusselmans Autobiografie van iemand anders (1996) 8 § Anna Enquist Het Meesterstuk (1994) workshopproza § J. J. Voskuil Het Bureau (1996 -2000)
6 PUBERTEIT LITERATUUR § ogenschijnlijk directe simpelheid § effect van de authenticiteit § vorm, die niet als een vorm ervaren wordt § fictie, vervorming van echt gebeurd § literaire processen chronologie, collage § kritisch Liter aire p rijzen ? LECTUUR § echt gebeurd § schrijvers bekende personen X inhoud § gericht op massa § herkenbaarheid, toegankelijkheid § navertellen § clichématig § gevoelsexhibitionisme Wat is problematisch voor de literaire critici? 9 § “Ik kan kiezen tussen: Zijn vrouw had hem en Mijn vrouw heeft mij. Onderweg heb ik besloten dat het mijn vrouw heeft mij moet zijn. ” Van Kooten
6 PUBERTEIT Autobiografische romans na 2010 § Marteen ´t Hart Magdalena (2015) moeder § Adriaan van Dis Ik kom terug (2014) 10 § Kristien Hemmerechts Er gebeurde dit, er gebeurde dat (2016)
7 EEN VOLWASSENE MAN mijn A dri A. F. Th. van der Heijden (1951) § autobiografische verhalen, straatrumoer § Advocaat van de hanen, cyclus De tandeloze tijd § requiems § § § 2011 – Constantijn Huygensprijs voor zijn hele oeuvre 2013 – P. C. Hooft-prijs voor zijn hele oeuvre neu AKO, Libris p a p slaa werkschema: 100 dagen 11 § De sandwich Asbestemming. Een requiem Uitdorsten : klein requiem voor mama, mam, ma § Tonio. Een requiemroman prijzen
8 DOOD Tonio, Een requiemroman § over de dood van zijn zoon § vorm van een detectiveroman § vertaald, verfilmd § https: //youtu. be/I 7 YIEj 64 d. K 0 “Wij zijn altijd mensen van de oplossing geweest” 12 “Alsof het ergste nog komen moet”
8 TONIO § ogenschijnlijk directe simpelheid § effect van de authenticiteit § vervorming van echt gebeurd § literaire processen § navertellen § schrijver een bekende persoon § inhoud gericht op massa § herkenbaarheid, toegankelijkheid § clichématig? § gevoelsexhibitionisme „Zit je al op tien pagina’s per dag? “ […] „Ik had een etage voor hem willen kopen, om te kunnen zeggen: „Kijk, Tonio, dat waren nou die tien pagina‘s per dag, “ 13 Kenmerken
§ 175 000 exemplaren verkocht § Libris Literatuurprijs 2012 § NS Publieksprijs 2012 § meer positieve recensies + vakmanschap, bewust van de traditie, compositie - onontkoombare clichés, lezer als ramptoerist Boekhandelaars Volkskrant „Hetisdoet nu al zo ontzettend goedten bij „Dit de het tovenaar Van der Heijden een breed dateen moet iets waarheid zeggen top: fictie, publiek, maar van diepe over de kwaliteit ervan. ” getuigend - de wens en de liefde die uit „Een boek overspreekt, een gevoelig onderwerp, deze passage met de fietstocht zonder tranentrekker worden. ” die zijn een zoon helaas niet te maakte, is verscheurend“ Knack Libris hoe terughoudend Van der Heijden „Maar ook is, de schrijvershand blijft herkenbaar. „Van der Heijden bewust deze van Waarom plaatst is hijzich anders hetvan verhaal Tonio's stenenverzameling naast. Hij derefereert traditie, en dat siert hem als auteur. aankoop van een grafsteen? ” zowel aan recente boeken als aan literatuur van vroeger jaargang over het verlies van een kind. De Groene Amsterdammer „Tonio vanwege de verpletterende Hierdooris tilt hij de roman uit boven een werkelijkheid achter de roman moeilijk te incidentele en lezer individuele tragische ervaring” verteren. Als zit je in de rol van ramptoerist, voyeur, die meer te zien krijgt dan hem lief is. “ 14 8 TONIO
9 NAZIT § Mag de auteur de reputatie van een herkenbare persoon schaden? § Kan de interesse voor het autobiografische schrijven een samenhang met de eeuwwisseling hebben? § Is een requiemroman hulp alleen voor de auteur of ook voor de lezer? § Autobiografie – literatuur of lectuur? 15 § Meesters en epigonen?
- Slides: 15