Atrybuty witych wici widzimy ich na obrazach freskach

Atrybuty Świętych Święci – widzimy ich na obrazach, freskach, rzeźbach, witrażach w kościołach, galeriach czy muzeach. Często są do siebie podobni. Mężczyźni poważni, dostojni, siwi, z brodą lub łysinką na głowie. Niewiasty delikatne i subtelne. Jak ich rozpoznać, jeżeli brakuje napisu z odpowiednim imieniem? Sztuka posłużyła się atrybutami, czyli określonymi przedmiotami o charakterze symbolicznym, ściśle związanymi z przedstawioną osobą, dodawanymi jako znak rozpoznawczy. Atrybuty nawiązują do wydarzeń z życia świętych, ich charyzmatu, męczeńskiej śmierci, którą ponieśli za wiarę. Prezentację przygotowała Katarzyna Sobczyk Kutno, styczeń 2008

Dwaj wielcy święci Kościoła. Ponieśli śmierć męczeńska w 67 r. Ich uroczystość obchodzimy tego samego dnia – 29 czerwca. Święty Piotr Pierwszy papież. Władzę pasterką otrzymał od samego Jezusa. Po Zesłaniu Ducha Świętego stanął na czele Kościoła. Jego atrybutami są przede wszystkim dwa klucze symbolizujące: złoty - związanie a srebrny - rozwiązanie. Do dziś klucze widnieją w herbie papieskim (np. Jana Pawła II). Święty Paweł Za szerzenie chrześcijaństwa został skazany na ścięcie mieczem, stąd miecz w jego ręku. Księga przypomina listy zawarte w Nowym Testamencie, które pisał do pierwszych wspólnot chrześcijańskich i Dzieje Apostolskie, opisujące jego podróże apostolskie.

Jezus powołał 12 apostołów, aby po Jego wniebowstąpieniu szerzyli chrześcijaństwo, nauczali narody, chrzcili. Wszyscy, z wyjątkiem najmłodszego Jana, ponieśli śmierć męczeńską. Atrybuty, które towarzyszą im w ikonografii przypominają cierpienie i śmierć za wiarę w Chrystusa. Święty Bartłomiej Patron tynkarzy. Zginął prawdopodobnie żywcem odarty ze skóry, dlatego tak jak na fresku Michała Anioła – trzyma w ręku ludzką skórę, czasami nóż. Święty Szymon Gorliwy Patron spawaczy. Na obrazach przedstawiany z piłą, od której miał zginąć w Persji.

Szczególną czcią otaczany jest w Kościele Prawosławnym. Został skazany na śmierć na krzyżu w kształcie litery „X”. „Krzyż św. Andrzeja” to jeden ze znaków drogowych ustawiany przed przejazdami kolejowymi. Cieśla z Nazaretu, mąż Najświętszej Maryi Panny, opiekun Jezusa Chrystusa. Wzór życia doskonałego, patron rodzin, ojców, szczęśliwej śmierci, a także rzemieślników, ludzi pracy. Święty Andrzej Święty Józef Andrzej uważany jest za patrona małżeństw i zakochanych. Z jego świętem wiąże się obyczaj wróżenia na temat zamążpójścia tzw. „andrzejki” 30 listopada. Przedstawiany z lilią – symbolem czystości i kątownicą - narzędziem niezbędnym w pracy stolarza, architekta, cieśli, budowniczego. * Z kątownicą również przedstawiany jest Tomasz Apostoł – patron m. in. architektów.

Święty Juda Tadeusz Bliski krewny Jezusa. Patron spraw trudnych i beznadziejnych. Trzyma w ręku lub ma zawieszony na szyi mały portret Jezusa (mandylion), co nawiązuje do legendy o królu z Eddesy. Przybył do niego Juda z listem od Jezusa i odbiciem oblicza Chrystusa, dzięki któremu król został uleczony z trądu. Według różnych tradycji Juda został zabity maczugą (pałkami). Po samobójczej śmierci zdrajcy Judasza apostołowie postanowili uzupełnić swoje grono jednym z uczniów Jezusa. Wybór został dokonany drogą losowania. Los padł na Macieja. Święty Maciej Ikonografia najczęściej przedstawia Macieja z siekierą lub halabardą – narzędziami jego śmierci. Patron kowali, rzeźników.

Święty Jakub Starszy (Większy) Podczas swojej podróży misyjnej dotarł do Hiszpanii. Po powrocie pełnił funkcję biskupa Jerozolimy, w której został ścięty mieczem. Ale czczony jest jako patron Hiszpanii, gdzie w Santiago de Compostela mają spoczywać jego relikwie. Do tego słynnego sanktuarium przez setki lat przybywali i nadal przybywają szlakiem św. Jakuba pielgrzymi. Charakterystycznym symbolem tego szlaku jest MUSZLA, zbierana na wybrzeżu, do której pątnikowi nakładano strawę. Pielgrzymi przyozdabiali nią strój lub kij pątniczy. Do dziś muszla, kij i kapelusz, będące atrybutami św. Jakuba, są symbolem pielgrzymujących. Muszla widoczna jest również w herbie obecnego papieża Benedykta XVI.

Nie tylko apostołowie ginęli śmiercią męczeńską za szerzenie chrześcijaństwa. Całe grono świętych szczególnie w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, jak podają ich żywoty oraz legendy, zginęło w okrutny sposób. Święty Sebastian Czczony jako patron w zaraźliwych chorobach. Skazany na śmierć przez zastrzelenie z łuku. Ciało świętego wrzucono do kloaki. Pobożna wdowa wydobyła je i pochowała w katakumbach.

Ogień, płomień, ognisko. . Święty Wawrzyniec Diakon, nie chciał oprawom oddać majątku kościelnego. Zginął przypalany na ruszcie (kracie), dlatego na obrazach widzimy go trzymającego kratę lub przy ruszcie, pod który podkładany jest ogień. Patron m. in. kucharzy, piekarzy , bibliotekarzy. Święty Florian Rzymski oficer, któremu kazano spalić kadzidło przed bóstwem. Gdy odmówił, skazano go na męki i śmierć. Ciało świętego zatopiono w rzece. Jako patron strażaków gasi pożary.

Sześćset lat przed narodzeniem Chrystusa Bóg przedstawił prorokowi Ezechielowi tajemniczą wizję – zapowiedź czterech ewangelistów: „Oblicza ich miały taki wygląd – z prawej strony oblicze człowieka i oblicze lwa, z lewej zaś strony oblicze wołu i oblicze orła”. Autorzy Ewangelii Często przedstawiany jest w czasie pisania z otwartą księgą, a towarzyszy mu uskrzydlona postać ludzka (anioł). Święty Mateusz Celnik, apostoł Jezusa. Patron celników, bankowców. W ikonografii zawsze ze lwem. Święty Marek Uczeń św. Piotra. Patron notariuszy i Wenecji.

Święty Łukasz Święty Jan Lekarz, towarzysz podróży św. Pawła. Autor również Dziejów Apostolskich. Patron lekarzy, malarzy – wg tradycji jest autorem Jasnogórskiej ikony Matki Bożej. Jego symbolem jest wół. Najmłodszy z grona apostołów. Oprócz Ewangelii napisał trzy listy oraz Apokalipsę. Patron pisarzy, producentów świec. Symbolizuje go orzeł.

Niektórzy święci przedstawiani są z Jezusem trzymanym np. w ramionach czy na ramieniu. Święty Krzysztof „Niosący Chrystusa”. Trudnił się przenoszeniem ludzi przez rzekę. Legenda głosi, iż miał nieść również Dziecię Jezus. Patron kierowców, podróżnych. Święty Stanisław Kostka W czasie choroby zjawiła mu się Matka Boża z Dzieciątkiem, od której doznał cudu natychmiastowego powrotu do zdrowia. Z Jezusem na ręku przedstawiany jest również św. Antoni czy św. Józef. Patron młodzieży i Polski.

Zwierzęta towarzyszące świętym Święty Jan Chrzciciel Nazwał Jezusa „Barankiem Bożym, który gładzi grzechy świata”, gdy Jezus przyszedł nad Jordan w miejsce udzielania chrztu przez Jana. Tradycja przedstawia go więc z barankiem u stóp, na ramieniu lub jako chłopca bawiącego się z barankiem. Święty Franciszek z Asyżu Założyciel franciszkanów, ewangelizator, pierwszy stygmatyk, miłośnik zwierząt, patron ekologów. Wg legendy oswoił dzikiego wilka, który towarzyszył później świętemu w podróżach.

Broniła wiary chrześcijańskiej przed pogańskimi filozofami, których udało jej się nawrócić. Za karę była miażdżona kołem, które rozpadło się w ręku kata. Patronka kolejarzy, studentów. Święta Katarzyna Odmówiła małżeństwa z poganinem, złożyła ślub czystości. Jako chrześcijankę posłano na śmierć. Kazała sobie wyłupić piękne oczy, aby nie zachwycili się nimi jej oprawcy. Opiekunka ociemniałych, orędowniczka w chorobach oczu. Święta Łucja

Święta Elżbieta Węgierska Naręcz róż w fartuchu (płaszczu) nawiązuje do jej pracy charytatywnej na rzecz ubogich. Mimo zakazu męża wynosiła w fartuchu chleb i bułki dla głodnych. Gdy mąż przyłapał ją na tym i sprawdził zawartość fartucha, okazało się, iż zakwitły w nim róże, chociaż była zima. Święta Teresa od Dzieciątka Jezus W ikonografii jest zwykle przedstawiana z krzyżem i pękiem róż, co nawiązuje do słów, które wypowiedziała przed śmiercią: „Chcę, przebywając w niebie, czynić dobro na ziemi. Po śmierci spuszczę na nią deszcz róż”. Święte z różami