ATLAS PROJESNDE YEN YAPILANMA Metin Ark Boazii niversitesi

ATLAS PROJESİNDE YENİ YAPILANMA Metin Arık / Boğaziçi Üniversitesi Gaziantep Üniversitesi / 19. 06. 2008 CERN - ATLAS Deneyinde Detektör, Fenomenoloji ve Veri Analizi Çalışmaları

Yönetim l l ATLAS-TR: Ülke temsilcisi : M. Arik Ülke temsilci yrd: O. Cakir National Contact Physicist: S. A. Cetin Bogaziçi Group team leader: – l Ankara Group team leader: – l M. Arik O. Cakir TAEK-ATLAS Projesi: Yürütücü: S. A. Cetin Yürütücü yrd: O. Cakir

Temsilciler l l ATLAS-GRID I. T. Cakır ve A. J. Beddall ATLAS - RRB (Resources Review Board) TAEK yetkilisi ATLAS CB (Collaboration Board) A. Ü. – O. Çakır B. Ü. – S. A. Çetin Alt Grup Temsilcileri ID-TRT – S. A. Çetin & A. Beddall T-DAQ – T. Akdoğan Physics – S. Sultansoy & A. K. Çiftçi

TAEK-ATLAS Projesi Boğaziçi Ü. Grubu (7 doktoralı ve 5 öğrenci) + (1 doktoralı ve 2 öğrenci eklenmesi öngörülmekte) • • • Prof. Dr. Metin Arık Doç. Dr. Taylan Akdoğan Doç. Dr. Serkant Ali Çetin (Doğuş Ü. ) Doç. Dr. Ayda Beddall (Gaziantep Ü. ) Yrd. Doç. Dr. Tonguç Rador Yrd. Doç. Dr. Andrew Beddall (Gaziantep Ü. ) Dr. Ahmet Bingül (Gaziantep Ü. ) MSc Öğr. Neslihan Becerici MSc Öğr. Serhat Iştın Ph. D Öğr. Ar. Gör. Yılmaz Durmaz (Gaziantep Ü. ) MSc Öğr. Faruk Diblen (Gaziantep Ü. ) MSc Öğr. Başak Untunç (Gaziantep Ü. )

TAEK-ATLAS Projesi Ankara Ü. Grubu (7 doktoralı + 4 öğrenci) + (1 öğrenci TÜBİTAK projesinden desteklenmekte) • • • Prof. Dr. Orhan Çakır Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi Prof. Dr. Saleh Sultansoy (TOBB-ETÜ) Yrd. Doç. Dr. Hatice Duran Yıldız (Dumlupınar Ü. ) Yrd. Doç. Dr. Metin Yılmaz (Gazi Ü. ) Dr. İlkay Türk Çakır (TAEK) Dr. Rena Çiftçi MSc Öğr. Yusuf Zeka (Dumlupınar Ü. ) MSc Öğr. Metin Aydar (Dumlupınar Ü. ) MSc Öğr. Hatice Yılmaz (Dumlupınar Ü. ) MSc Öğr. Mehmet Yılmaz (Dumlupınar Ü. )

ATLAS deneyine giriş l l l ~15 sene önce Boğaziçi Üniversitesi Deneysel YEF grubu ATLAS’a katılan ilk Türk grubu oldu Grupta calışan fizikçi sayısı 5 -10 kişi arasında değişti, ancak 2000’li yıllarda bu sayının 2’ye kadar düştüğü oldu. . . ~10 sene önce Ankara Üniversitesi Grubu da ATLAS’a dahil oldu; çalışan fizikçi sayısı 5 -10 kişi arasında değişti. .

ATLAS deneyinde mevcut durum l l Şu anda ise toplam ~25 kişi ile en büyük sayıya ulaştık, bu sayının artmasındaki etken TAEK desteğidir; TAEK daha da fazla öğrenci desteklenmesine çok olumlu bakmaktadır. Öğrencilerimizin başarıları, onlardan sonra geleceklerin de önünü açacaktır. Şu anda 8 farklı kurumdan fizikçiler, 2 üniversite çatısında, tek TAEK projesi şemsiyesinde uyumlu bir şekilde çalışmaktadır – bu birlik beraberlik ve ortak çalışma şevki Engin Arık’ın bizlere en büyük miraslarındandır.

Çalışma Konuları l l l ID – TRT Trigger DAQ ATLAS GRID SLHC upgrade Fizik

Inner Detector – Transition Radiation Tracker ( ID-TRT ) Alignment / Validation / Monitoring 2007 senesinde yapılanlar: Cosmic. Smear (alignment) algoritması oluşturularak ATHENA CVS havuzuna yerleştirildi. Niels Bohr Enstitüsü ile birlikte TRT simulation validation hakkında ortak çalışma yapıldı ve gerçek elektron kaynakları tanımlanması için algoritma geliştirildi. TRT detektörünün online izlenmesi (monitoring) için gereken histogramları oluşturacak programlar yazıldı. 2008 planları: TRT çalıştaylarına ve diğer toplantılara iştirak etmek. Alignment, validation ve monitoring ile ilgili çalışmalara devam etmek.

Trigger and Data Acquisition 2006 senesinde yapılanlar: Ankara grubundan Erden Ertörer ATLAS veri toplama sistemi, preseries konularında çalışarak MSc tezi tamamladı. İlgili 2 ATLAS not çıktı ve TDR’a katkı sağlandı. 2008 planları: ATLAS T/DAQ grubuna belli seviyelerde donanım desteği sağlayarak, ileride ihtiyaç duyulacak olan upgrade sistemlerinin sorumluluğunu paylaşmak. Yani Türkiye’de alet tasarlayıp üretip deneye götürüp takıp işletmek. Bu çalışmayı mühendislerimizle birlikte gerçekleştirerek bu yenilikçi çalışmaların ülkemizde en etkin şekilde katma değere dönüşmesini sağlamak.

ATLAS GRID 2008 planları: Tier 2 ile ilgili imzalanmış olan anlaşma çerçevesinde ATLAS ve CMS deneyleri için GRID bağlantısı sağlandığı anlaşılmıştır. Bu bağlamda tüm ATLAS-TR üyeleri olarak ATLAS GRID kullanıcı sertifikaları tamamlanacaktır. ATLAS GRID bünyesinde gereken yazılımlar belirlenerek aktif hale getirilecek. 30 Nisan – 2 Mayıs tarihlerinde TAEK tarafından yapılan YEF@TRGRID okulu çok verimli geçmiştir. Bu okulda edinilen tecrübenin tüm TR-ATLAS üyelerince paylaşımı ve çoğaltılması amacıyla Gaziantep’de 19 -21 Haziran tarihlerinde TR-ATLAS GRID çalıştayını organize etmekteyiz, bu çalıştaya proje üyelerinin %80’den fazlası katılacaktır. ATLAS GRID bünyesinde gereken yazılımlar belirlenerek aktif hale getirilecek.

Super Large Hadron Collider (SLHC) Upgrade ~2015’de 1035 ve üzeri ışınlıkta çalışması planlanan LHC’de, ATLAS alt detektörlerinin ve özellikle iç detektörün yenilenmesi (upgrade) gerekecektir. Bu çalışmalara dahil olmak ve detektörlerin tasarımı ve mümkün olursa yapımında yer almak.

Fizik Geçmişte ATLAS Fizik TDR’ına oldukça önemli katkılarda bulunulmuştur. TDR’da çalışmış olduğumuz Higgs fiziği, 4. aile ve uyarılmış kuarklara ek olarak E 6 modelinin öngördüğü parçacıklar ve top kuark anomal etkileşmeleri ile ilgili çalışmlara devam edilmektedir. Ayrıca preonik modellerle ilgili çalışmalar yapılacaktır. Geçmişte ilgilendiğimiz ve bugün sürdürmekte olduğumuz tüm fenomenolojik çalışmalara ilişkin deneyden alınan veri analizlerinin ilgili algoritmalar oluşturularak yapılması planlanmıştır.