ATATRK NVERSTES BEDEN ETM VE SPOR YKSEKOKUL RETM
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKUL ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ 2011 -2012 GÜZ DÖNEMİ YRD. DOÇ. DR. AHMET ŞİRİNKAN ERZURUM-2009
TEMEL KAVRAMLAR Strateji (Yaklaşım): Önceden belirlenmiş bir amaca ulaşmak için tutulan yoldur. Stil: Kişinin kendi düzeyinde bilgiyi işleme etkinliğidir. İlke: Amaca ulaştıran, doğruluğu kanıtlanmış kurallar, ölçüler ya da prensiplerdir.
Yöntem(metot): Bir sorunu çözmek, bir konuyu öğrenmek ya da öğretmek gibi amaçlara ulaşmak için bilinçli olarak seçilen ve izlenen düzenli yoldur. Teknik: Öğretmenin yöntemi uygulamaya koyma biçimi ya da sınıf içinde yapılanların tümüdür. Taktik: Öğrencilerin özel öğrenme ortamında, spesifik etkinliklerinin öğretiminde takip edilen yoldur.
Materyal: Eğitim-öğretim sürecinde kullanılan mekanik malzemeler ve onların yardımcılarıdır. Araç: Eğitim-öğretim sürecinde kullanılan mekanik malzemelerdir. Gereç: Aracın işlevini yerine getiren yardımcı malzemelerdir.
ÖĞRETİMİN ÖĞELERİ Öğrenci: Eğitim faaliyetlerinin merkezindedir. Tüm etkinlikler öğrenciye yöneliktir. Öğrencinin de yapması gereken (derse devam, öğretmen-yönetici-öğrenci ilişkileri, kurallara uyma vb. ) sorumlulukları vardır. Öğretmen: Öğrenciden sonraki en önemli öğedir. Öğretmenin görevi 4 başlık altında toplanabilir: 1 -Motivasyon: Öğrenciyi öğrenme sürecine yönlendirme. 2 -İnformasyon: Öğrencilere tepkide bulunabilme imkanı. 3 -Alıştırma: Bilgilerin pekişmesi için farklı şekilde tekrarı. 4 -Teşhis: Öğretim sürecinin başında, öğretim süreci esnasında ve sonunda öğrencinin durumunun belirlenmesi faaliyetleri.
Yönetici: Okulun amaçlarına ulaşmak için gerekli insan ve maddi kaynakların en verimli biçimde kullanılmasından sorumlu kişi. Veli: Öğrencinin eğitim sürecinden sorumlu kişi. Öğretmen-veli-öğrenci işbirliğinin önemli bir ögesi Okul binası: Eğitim-öğretim için gerekli olan sınıf, oyun alanı, atölyeler, laboratuarlar vb. eğitim ve öğretim için gerekli ortamları içerisine alan yapılar. Araç ve gereçler: Eğitim-öğretim sürecinde kullanılan mekanik materyaller ve bunların yardımcı malzemeleri.
Çevre: Öğrencinin okul içi ve okul dışı ilişkide bulunduğu ortam. Maddi çevre: bina, sınıf, ışık, ders materyalleri vb. Manevi çevre: Motivasyon, iletişim, arkadaşlık, zevk alma vb. Eğitim programı: Bir eğitim kurumunun çocuklar, gençler ve yetişkinler için sağladığı, milli eğitimin ve kurumun amaçlarının gerçekleşmesine dönük tüm faaliyetler. Sınıftaki öğretim ortamı: Öğretim hazırlıklarının yapıldığı, uygulamaların sonuçlarının değerlendirildiği, uygun eğitim ortamı(ısı, ışık, genişlik, yeterli araç ve gereçlerle donatılmış, uygun sıra veya masalar vb. )
ÖĞRETİM İLKELERİ Öğrenciye görelik ilkesi: Öğrenciye kazandırılacak her davranışta öğrencinin gelişim özelliklerinin, ilgisinin, hazır bulunuşluk seviyesinin ve ihtiyaçlarının göz önünde tutulması. Bilinenden bilinmeyene ilkesi: Öğrenciye kazandırılacak bilgi ve becerilerin daha önce öğrendiği bilgiler üzerine kurulması. Yakından uzağa ilkesi: Bilgilerin sosyal ve fiziki çevrenin özellikleri göz önünde bulundurularak (köy, kasaba, şehir, ülke, komşu ülkeler vb. ) örneklendirilmesi. Aynilik (açıklık) ilkesi: Öğretim sürecindeki açıklamalar ve uygulamaların öğrencinin anlayabileceği şekilde açık ve seçik olarak aktarılması, çok farklı duyu organına hitap etmesinin sağlanması.
Somuttan - soyuta ilkesi: Öğrencinin yaş, olgunlaşma, uyarılmışlık düzeyi ön plana çıkarılarak bilgilerin verilmesi. Okul öncesinde somut, ilköğretimde soyut bilgiler verilmesi vb. Ekonomiklik ilkesi: Bilgilerin en kısa sürede en fazla şekilde verilmesi. Materyaller kullanılarak pekiştirilmesi. İş (yaparak-yaşayarak öğrenme) ilkesi: Öğrencinin öğrenme öğesiyle etkileşime girmesi, aktif katılım, bilişsel, duyuşsal ve psikomotor öğrenme, tam öğrenme.
Hayatilik ilkesi: Öğrenciyi yaşama hazırlamak, öğrenme öğesiyle sosyal hayatın bütünleştirilmesi. Aktüalite ilkesi: Sosyal statü, güncellik, toplumsal kabul görmeye dayalı öğrenme öğeleri. Diğer yaşantılara görelik ilkesi: Öğrenmelerde öğrencinin diğer yaşantıları ile ilişkilendirdiği, bağ kurduğu öğrenmeler. Bütünlük ilkesi: Tümden gelim ilkesi, zihinsel gelişime göre bilgiler, önce bütün olarak , daha sonra ayrıntılı olarak öğrenilmesi.
PROGRAMLAR Eğitim programı: Öğrencilerin, öğrenme yaşantılarını düzenlemedir. Ders konularının listesidir. Ders içerikleridir. Çalışmaların programlanmasıdır. Öğretim materyalleri listesidir. Okul içi ve okul dışındaki bütün öğrenme ve öğretme etkinlikleridir.
Öğretim programı: Eğitim programının içerisinde yer alır. Belirli bilgi kategorilerinden oluşur. Öğrenme-öğretme sürecindeki etkinliklerdir. Bazen uygulamaya ağırlık veren programdır. Okul içi yaşantılara dayalıdır. Öğrenciye kazandırılmak istenen bilgi, beceri, tutum ve davranışların ders kümeleri olarak düzenlenmesidir.
Okul programı: Okulun amaçları doğrultusunda yetiştirilecek öğrenciye özgü Öğretim programının yer aldığı programdır. Yetiştirilecek öğrencinin amacına göre düzenlenen öğretim planlanmasıdır. Hedef ve davranışlarla ilgili ortamın düzenlenmesidir. Milli ve toplumsal ihtiyaca göre birey yetiştiren programdır.
Ders programı: Öğretim programında yer alan bir dersin amaçlarının öğrenci davranışına dönüştüren programdır. Ders içeriğinin konulara ve alt başlıklar şeklinde planlanmasıdır. O dersle ilgili ortamın düzenlenmesidir. Konunun değerlendirme araçlarını belirleyen programdır.
Ünite Programı: Belli bir süre içerisinde verilir. Temel bir konu seçilir. Ders için ön hazırlıktır. Süre olarak bazen aylarca sürebilir. Yıllık hazırlanan plana göre daha detaylıdır.
Konu programı: Ders içerisindeki konunun öğretimi için yapılan planlamadır. Konu ile ilgili hedefler ve davranışların belirlenmesidir. Konu ile ilgili öğretim yönteminin uygulanmasıdır. Konu için gerekli kaynakların ( araç-gereç ve materyaller) kullanılmasıdır.
Örtük program: Ders dışı etkinlikleri de içine alan geniş bir kavramdır. Bireyin değişik gereksinimlerini göz önünü de bulunduran planlamadır. Öğrencilerin bireysel çalışmalarını ortaya çıkaracak programdır. Örgütsel(zaman, imkanlar, materyaller) İlişkiler(öğretmen-öğrenci, öğretmenyönetici, öğretmen -anne-baba ve öğrenciler) Kurumsal(politikalar, alışılmış işlemler, öğrenci ve toplum için ders dışı faaliyetler) program kapsamı içerisinde yer alır.
SARMAL PROGRAM: Öğretilen bir konunun yeri geldiğinde yeniden ele alınarak konuları birbiri üzerine pekiştirmedir. Genelde yabancı dil eğitimi, Türkçe eğitimi , matematik ve beden eğitimi ve spor öğretiminde kullanılan bir yaklaşımdır.
PLANLAR Yıllık plan: Bir öğretim yılı içerisindeki planlamadır. Ünite planı: Bir branşla ilgili 2 -3 haftalık planlamadır. Günlük plan: Bir gündeki 2 -3 dersin planıdır. Ders planı: Bir dersin detaylandırılmış planıdır. Egzersiz planı: Beden eğitimi ver spor öğretmeninin 6 saatlik okul takımları çalışmasıdır. Gezi-gözlem ve inceleme planı: Ders içi veya ders dışı yapılacak etkinlik planıdır. Deney ve uygulama planı: Salon ya da laboratuardaki çalışma planıdır. Bireysel ve grupla çalışma planı: özel durumu olan bireysel ya da grupla çalışma planıdır.
ÖĞRETİM STRATEJİLERİ Sunuş yolu ile öğretim: Öğretmenin aktif rol aldığı , öğrencinin de alıcı konumundaki yaklaşımdır. Buluş yolu ile öğretim: Öğrencinin kendi çabasıyla keşfederek, inceleyerek hedefe ulaştığı öğrenci merkezli yaklaşımdır. Araştırma-inceleme yolu ile öğretim: Öğrencinin araştırmainceleme sürecinde bilgi, tutum ve beceri kazanmalarını amaçlayan yaklaşımdır. Tam öğrenme: Öğrencinin bilişsel, duyuşsal ve devinimsel (psiko-motor) öğrenmesini sağlayan yaklaşımdır.
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Anlatma (düz anlatım/takrir): Hedeflerin en basit düzeyde (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor) öğretmen tarafından kavramların, olguların ve ilkelerin kazandırılmasıdır. Soru-cevap tekniği: Sınıf içi uygulamalarda sorulması ve cevap verilmesi yoluyla uygulanan öğretme biçimidir.
Grupla çalışma: Ortak özellik taşıyan üyelerin oluşturduğu ve belirlenen süre içerisinde hazırlanılıp sınıf işçinde sunulan bir öğretim yöntemidir. Tartışma: İki ya da daha fazla kişinin bir konu üzerinde karşılıklı fikirlerini söylediği öğretim yöntemidir. Panel: 2 7 a da 3 kişilik grubun 8 -10 dakikalık sürelerde bir konu ile ilgili farklı boyutların anlatıldığı yöntemdir. Zıt panel: İki farklı düşüncedeki panel gruplarının karşılık olarak (soru ve cevap grubu) bir konuyla ilgili bilgi verme yöntemidir. Kongre: Bir bilimsel alanla ilgili farklı alt gruplardan oluşan bilimsel bilgilerin sunulduğu ve tartışıldığı bir yöntemdir. Sempozyum: Bir bilimsel alanla ilgili farklı alt gruplardan sadece bir alt grupla ilgili detaylı bilimsel araştırmaların sunulduğu ve tartışıldığı yöntemdir. Açık oturum: Bir konuyla ilgi uzmanların seyirci karşısında bir konuyu tartışması ve sorulara cevap vermesi yöntemidir. Kollegyum: Uzmanlar ve öğrencilerden oluşan iki grubun bir konuda seyirci karşısında tartışması yöntemidir.
Problem çözme: Bir konu ile ilgili problemi hissetme, tanımlama, bilgi toplama, çözümle ilgili hipotez oluşturma, uygulama ve sonuca varma yöntemidir. Laboratuar yöntemi: Öğrencilerin öğrenme konularını laboratuar ya da özel dersliklerde (spor salonu, fitness salonu, kinesyoloji laboratuarı vb. ) gruplar halinde araştırarak, denerek öğrenme yöntemidir. Deney: Bilinmeyen bir şeyi bulmak için bir ilkeyi, bir varsayımı sınamak amacıyla yapılan eylem ve işleme yöntemidir. Gösteri (demonstrasyon): Öğretmenin bir konuyu bir takım araçlarla göstererek ya da kullanarak anlatma yöntemidir. Workshop: Kısa bir süre içerisinde sorunlara çözüm üretmek için toplanılan bir yöntemdir. Örnek olay: bir konu ile ilgili gerçek yaşam sorunlarını yüze getirerek anlatma yöntemidir. Bireysel çalışma: Bir konu üzerinde kişinin kendine araştırma, incelem ve sonuca varma yöntemidir. Gösterip yaptırma: Gösterme ve yaptırma olmak üzere iki aşamadan oluşan yöntemdir. Gözlem: Bir olayı, bir gerçeği ya da bir nesneyi iyi anlamak için çeşitli şartlarını izleme ve incelemede kullanılan yöntemdir.
Proje yöntemi: Öğrencilerin işbirliği içerisinde bireysel ya da birlikte çalışma yöntemidir. Rol oynama yöntemi: Öğrencileri bir başka kimliğe bürünerek bir konu hakkında bilgi verme yöntemidir. Drama yöntemi: Çıkış noktası oyun olan yöntemde öğrencilerin ve ya öğretmenin mimik, jest ve vücut hareketleriyle anlatıma ve gösteriye dayalı yöntemdir. Mikro öğretim: Deneyim kazanma amacıyla uygulanan kısa süreli (5 -6 dakikalık) anlatıma dayalı bir yöntemdir. Programlı öğretim: Program, araç ve öğrenci olmak üzere 3 temel öğenin birlikte hazırlanıp sunulmasıyla oluşan bir yöntemdir Gezi yöntemi: Okul içi ve okul dışı gözlemle birlikte uygulanan bir yöntemdir. İstasyon tekniği(öğrenme istasyonları): Öğrencilerin zorunlu ya da seçmeli olarak edinmesi gereken kazanımlarla ilgili etkinliklerin bulundugu yöntemdir. Benzetim(simülasyon): Bazı kazanımların (askeri eğitim, pilot, şoför eğitimi, ilk yardım vb. ) öğrencilere gerçeğe yakın olarak resimlerle, videolarla ve yapay ortamlarla uygulandığı yöntemdir.
Tarihsel empati: Geçmişte olan olaylarla ilgili kendini olayın içinde görme düşüncesine dayalı yöntemdir. Metafor-Analoji: Bir kavramı başka bir kavrama benzeterek anlatma yöntemidir (beyinbilgisayar, hentbolda top sürme-basketbolda top sürme). Beyin fırtınası: Bir konuda doğru yanlış ayrımı yapmadan öğrencilerin fikirlerini söylemesine yönelik yöntemdir. Akrostiş: Sözcüklerin ilk harflerin kullanarak şifreleme yapılan bir yöntemdir. Altı şapkalı düşünme: Farklı düşüncedeki sistemlerin renkli şapkalarla sembolize edildiği yöntemdir (beyaz şapka, siyak şapka, kırmızı şapka vb. ) Kavram haritaları: Bir konu ile ilgili kavramlar ve alt kavramlarla ilişkilerini gösteren yöntemdir. Anlam çözümleme tabloları: Varlıkların veya nesnelerin özelliklerini sınıflandıran bir yöntemdir. Balık kılçığı: Bir problemle ilgili çok sayıda çözüm oluşturulan bir yöntemdir. Phillips 66 tekniği: 6 kişilik grupların 6 dakika içerisine kendi düşüncelerini tartışıp daha sonra sundukları yöntemdir. Konferans: Bir kişinin bir konu hakkında detaylı bilgi vermesine dayalı yöntemdir.
Diyalog: Bir konuda karşılıklı iki kişinin bir konu hakkında bilgi paylaşımı yöntemidir. Söylev: Duygusal olarak dinleyicilere sunulan bilgi verme, hatırlatma ve motive etme yöntemidir. Münazara: İki grubun bir konuda zıt düşüncelerini savundukları yöntemdir. Çember tekniği: 10 -15 kişilik grupların çember şeklinde oturarak bir konuda fikirlerini belirttikleri ve kaydedildiği bir yöntemdir.
Karma yöntem: Grup çalışması: Kubaşık çalışma (işbirliğine dayalı öğrenme): Seminer: Forum: Oyunla öğretim: Eğitsel oyunlar:
EĞİTİMDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR Beyin temelli öğrenme: Yapılandırmacı yaklaşım: Çoklu zeka kuramı: Eleştirel düşünme: Yaşam boyu öğrenme:
2014 -2015 GÜZ DÖNEMI DERS KONULARI TAMAMLANMIŞTIR. Final sınavlarında başarılar dilerim. Yrd. Doç. Dr. Ahmet ŞİRİNKAN
- Slides: 29