ASTLER BAZLAR VE TUZLAR www ogretmen info Suda

ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR www. ogretmen. info

Suda çözündüğünde H iyonu veren bileşiklere asit, hidroksit (OH-) iyonu veren maddelere baz denir. n Asitlerle bazlar tepkimeye girerek tuz ve su oluştururlar. Bu tepkimeye nötrleşme tepkimesi denir. n HCI + Na. OH Na. CI + H 2 O n Asit Baz Tuz Su n

Bazı asitler ve Formülleri HCI : Hidroklorik asit n HNO 3 : Nitrik asit n H 2 SO 4 : Sülfürik asit n H 3 PO 4 : Fosforik asit n

Bazı bazlar ve Formülleri Na. OH : Sodyum hidroksit n KOH : Potasyum hidroksit n Ca(OH)2 : Kalsiyum hidroksit n

Bazı tuzlar ve Formülleri Na. CI : Sodyum klorür (sofra tuzu) n Cu. SO 4 : Bakır sülfat n Na 2 CO 3 : Sodyum karbonat n NH 4 NO 3 : Amonyum nitrat n

n Bir maddenin asit mi yoksa baz mı olduğunu turnusol kağıdı, fenolftalein, metil oranj gibi maddeler ile karşılaştırarak anlayabiliriz. Bu maddeler asitler ve bazlarla farklı renk verirler. Bunlara indikatör veya ayraç denir.

ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ 1. Sulu çözeltisinde H+ iyonu vardır. 2. Turnusol kağıdı batırıldığında mavi turnusolu kırmızıya çevirirler 3. Sulu çözeltilerine çinko metali atıldığında hidrojen gazı açığa çıkar. Bu nedenle salça, yoğurt, turşu gibi bazı yiyeceklerin saklanması için metal kaplar kullanılmaz. Zn + 2 HCI Zn. Cl 2 + H 2(g)

4. Asitlerin tatları ekşidir. Tatlarına bakılmaz. 5. Bakır, oksijeni olmayan asitlerle tepkime vermez. Oksitli asitlerin asitlik kuvveti oksijen sayısı arttıkça artar. 6. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. 7. Asitler karbonatlı bileşiklere etki eder ve CO 2 gazı açığa çıkarırlar. 2 HCl(s) + Ca. CO 3(k) Ca. Cl 2(k) + CO 2(g) + H 2 O(g)

8. Hidrojen iyonlarının miktarını belirlemek için p. H ölçüsü geliştirilmiştir. Bunun içn p. H kağıdı ve p. H metre kullanılır. 25 o. C de p. H 0 ile 14 arasındaki değerleri alır. p. H kağıdı maddenin asit değerine göre renk değiştirir. 9. Bir maddenin p. H si 0 -7 arasında ise o madde asittir. p. H değeri küçüldükçe asidik kuvveti artar. Bir maddenin p. H si 7 ise nötrdür, p. Hsi 7 -14 arasında ise o madde bazdır. Günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin yapısında bulunur.

BAZLARIN ÖZELLİKLERİ 1. Suda çözündüğünde hidroksit (OH-) iyonu verirler. 2. Turnusol kağıdında, kırmızı turnusolü maviye çevirirler. 3. Ele kayganlık duygusu verirler. (Sabunlar). 4. Tatları acıdır. 5. Bazların sulu çözeltileri iletkendir. Günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin yapısında bulunur.

TUZLARIN ÖZELLİKLERİ Asitlerle bazların birleşmesiyle oluşan nötr maddelere tuz denir. 1. Katı halde elektrik akımını iletmezler. Suda çözündüklerinde veya eritildiklerinde elektrik akımını iletirler. 2. Turnusol kağıdının rengini değiştirmez. 3. Kristal yapıdadır. Günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin yapısında bulunur.

ÖRNEK (2000 -ÖO) I II III Etiketleri kaybolmuş üç ayrı kapta Na. OH (baz), HCI (asit) ve Na. CI(tuz) çözeltilerinin olduğu bilinmektedir. Kaplardan I. Çözelti mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirmektedir. Diğer iki kaptaki çözeltilere, aşağıdaki hangi işlem yapılırsa kaplardaki çözeltiler doğru etiketlenir? A)II. kaba mavi turnusol kağıdı batırılırsa B)II. kaba az miktarda Na. CI eklenirse C)III. kaba mavi turnusol kağıdı batırılırsa D)II. kaba kırmızı turnusol kağıdı batırılırsa

ÖRNEK (2001 -LGS) Biri asit, diğeri baz çözeltisi olan iki sıvıdan eşit hacimlerde karıştırılırsa çözelti tamamen nötrleşmektedir. Bu asit ve baz çözeltileri ile aşağıdaki deneyler yapılmaktadır. Asit çözeltisinin farklı miktarları üç ayrı kapta bulunmaktadır. Bu kapların her birine 10 ml baz çözeltisi ilave edildiğinde I. kapta turnusol kağıdı maviden kırmızıya II. kapta turnusol kağıdı kırmızıdan maviye dönüşmekte, III: kapta ise mavi ve kırmızı turnusol kağıtlarında renk değişmemektedir. Bu bulgulara göre, bu üç kaptaki asit çözeltilerinin hacimleri büyükten küçüğe doğru nasıl sıralanır? A) I> III > II B) II > I C) I=II > III D) III > I

ÖRNEK Yukarıdaki deneyde, içinde sıvı bulunan kaba çinko metali konulduğunda çıkan gaz yandığına göre sıvı ve gaz sırasıyla nedir? A)Baz, Oksijen B)Baz, Hidrojen C)Asit, Oksijen D)Asit, Karbondioksit

ÖRNEK Aşağıdakilerden hangisi asit, baz ve tuzların ortak özelliği değildir? A)Suda çözünme B)Suda iyonlarına C)Turnusolün rengini değiştirme D)Çözeltilerinin elektrik akımını iletmesi

ÖRNEK I. İyon bulundurma II. Elektrik akımını iletme III. Acımsı tatta olma Yukarıdakilerden hangileri asit, baz ve tuzların sulu çözeltilerinin ortak özelliğidir? A)I-II B)I-III C)II-III D)I-II-III

ÖRNEK(2003 -AL) Sulu çözeltilerinin asidik veya bazik özelliği p. H denilen bir ölçü sistemi ile ifade edilir. Bir çözeltinin p. H si 0 -7 arasında ise asidik, 7 -14 arasında ise bazik, 7 ise nötrdür X, elektriği iyi ileten ve Na. OH ile tepkime veren bir çözeltidir. Y, elektriği iyi ileten ve Na. OH ve HCI ile tepkime vermeyen bir çözeltidir. Z, elektriği iyi ileten ve Na. OH ile tepkime vermeyen bir çözeltidir. Buna göre, X, Y, Z nin p. H değerlerinin nasıl olması beklenir? 0 -7 arası 7 -14 arası 7(Nötr) A)X Z Y B)Z X Y C) X Y Z D)Y X Z www. ogretmen. info