AST BAZ BOZUKLUKLARI Normal Deerler p H 7

ASİT – BAZ BOZUKLUKLARI

Normal Değerler • p. H → 7. 35 -7. 45 (ort. 7. 40) p. H 7. 35 ↓ ise Asidoz 7. 45 ↑ ise Alkaloz p. H 6. 8 ↓ veya 7. 8 ↑ olursa ölüm meydana gelir. • p. CO 2 → 35 -45 mm. Hg • p. O 2 → 80 -100 mm. Hg ( Alt sınır 60 ) • p. O 2 saturasyonu (doymuş) → %95 - %100 ( Alt sınır 80 ) • HCO 3→ 22 -26 m Eg / lt

HCO 3 • Kanın en önemli bazıdır. H+ kazanma ve kaybetme özelliğinden dolayı kanı p. H değişikliklerinden korur. Böbrekler tarafından kontrol edilir. HCO 3 - 22 m Eg / lt ↓ ise Metabolik Asidoz HCO 3 - 26 m Eg / lt ↑ ise Metabolik Alkaloz • Baz fazlalığı→ (-2) – (+2) m Eg / lt • Baz Fazlalığı→Toplam tampon bazın arttığını / azaldığını ifade eder Baz fazlalığı -2 m Eg / lt ↓ ise Metabolik Asidoz Baz fazlalığı +2 m Eg / lt ↑ ise Metabolik Alkaloz

ASi. T – BAZ BOZUKLUKLARI • • Solunum Asidozu Solunum. Alkalozu Metabolik Asidoz Metabolik Alkaloz p. H ↓ (7. 35↓) ↑ (7. 45↑) ↓ ↑ p. CO 2 ↑ ( 45↑ ) ↓ ( 35↓ ) - HCO 3 ↓ ↑

SOLUNUM ASİDOZU • Nedeni : HİPOVENTİLASYON’dur. p. H ↓ ve p CO 2↑ ile karakterizedir. • Görüldüğü Durumlar : - KOAH - Havayolu tıkanması - Astım krizi - Ağır pulmoner ödem - Nöromusküler hastalıklar ( Myastenia Gravis) - MSS Depresyonu ( örn: ilaçlar-morfin ) • Tedavisi : - Nedeni bulup ona göre yapılmalı - Respiratörün tidal volümünün / hızının arttırılması - Aspirasyon - p. H’ın normale dönüp dönmediğinin kontrolü

SOLUNUM ALKALOZU • Nedeni : HİPERVENTİLASYON’dur. p. H↑ ve p. CO 2↓ ile karakterizedir. • Görüldüğü Durumlar : - Ağrı -Ateş - Hipoksi - Sepsis - Anksiete, histeri - Kafa travması, beyin lezyonları - Pulmoner emboli - Gebelik - Pnömotoraks - Aşırı mekanik ventilasyon • Tedavi : - Nedene yönelik tedavi - Sedasyon - Respriratörde tidal volümun ve hızın arttırılması

METABOLİK ASİDOZ • Nedeni : Vücutta aşırı miktarda asit birikmesi veya aşırı miktarda HCO 3 kaybı sonucu görülen p. H↓ ve HCO 3 ↓ ile karakterizedir. • Görüldüğü Durumlar : - Böbrek Yetmezliği - Diabedik ketoasidoz - Pankreatik sıvının drenajı - Methyl Alkol ve salisilat zehirlenmesi - Diamox tedavisi(karbonik anhidraz inhibitörüdür. Böbreklerde HCO 3 kaybına neden olur) - Ağır ishal - Açlık • Tedavi : - Nedeni bulup , ortadan kaldırmak - IV yada P. O. bikarbonat

METABOLİK ALKALOZ • Nedeni : Vücutta fazla miktarda HCO 3 bulunması veya üst gastrointestinal(sindirim) sisteminden aşırı miktarda H+ iyonu kaybı sonucu görülen p. H↑ ve HCO 3↑ ile karakterizedir. • Görüldüğü Durumlar : - Nazogastrik Aspirasyon - Diüretikler (Böbreklerden aşırı Potasyum kaybına neden olur - Aşırı kusma - Aşırı IV ya da P. O. bikarbonat alınması - Fazla miktarda kan transfüzyonu(Sitrat bikarbonata metabolize olur - Kronik Steroid tedavisi - Kronik Hiperkapninin (p. CO 2↑) hızla düzeltilmesi (Böbrekler tarafından hızlı kompansasyonu) • Tedavi : - Nedeni bulup tedavi etmek - Dehidrasyonu düzeltmek - Hipokalemiyi düzeltmek - Diomax

BELİRTİ VE BULGULAR • • ASİDOZ - Sersemlik, yorgunluk - Bilinç bulanıklığı - Baş ağrısı - Bulantı-kusma - Koma - Hiperkalemi (K+ ↑) ALKALOZ - Halsizlik - Seyirme, uyuşma - Titreme - Baş dönmesi - Tetani, bayılma - Hipokalemi (K+ ↓)

ASİT – BAZ BOZUKLUKLARININ ÖZETİ Bozukluklar Aksaklıklar Dengelenme(Kompansasyon) Solunum Asidozu Pa. CO 2 ↑ HCO 3 ↑ (Böbreklerde tutulur) Solunum Alkalozu Pa. CO 2 ↓ HCO 3 ↓ (Böbreklerden atılır) Metabolik Asidoz HCO 3 ↓ Hiperventilasyon (Pa. CO 2 ↓) Metabolik Alkaloz HCO 3 ↑ Hiperventilasyon (Pa. CO 2 ↑)

ASİT-BAZ STATÜSÜNÜ DEĞERLENDİRME • 1. p. H 7. 35 ↓ ise Asidoz 7. 45 ↑ ise Alkaloz • 2. p. CO 2 35 ↓ ise Alkaloz 45 ↑ ise Asidoz (SOLUNUMSAL) • 3. HCO 3 22 ↓ ise Asidoz 26 ↑ ise Alkaloz (METABOLİK) • 4. Hangi bileşik p. H ile uyuşuyorsa, öncelik o anomaliye yönelir.

Pa. O 2 Sa. O 2 → → ♥ Plazmada dağılan Oksijenin parsiyel basıncıdır ♥ Toplam Oksijenin içeriğinin % 2 -3’ü sayılır ♥ Normal değeri : 80 -100 mm. Hg ’dır ♥ Hemoglobinin Oksijen ile doyma yüzdesidir. ♥ Normal değeri : % 95 -100’dür ♥ Toplam Oksijen içeriğinin % 97 -98’i sayılır Ca. O 2→(O 2 içeriği) → 100 ml arter kanındaki Oksijenin toplamı FORMÜL: Ca. O 2 = ( 1. 34 x Hb x Sa. O 2 ) + (. 003 x Pa. O 2 ) * Genellikle hastanın Pa. O 2 → 60’ın üzerinde, Sa. O 2 → 90’nın üzerinde, tutulmak istenir. * Kan gazları değerlerine bakarken PO 2’den ziyade Sa. O 2’e bakmak gerekir. Çünkü Sa. O 2 vücuttaki Oksijenin % 98’ini göstermektedir

ÖRNEKLER : • 1. Solunum alkalozu var, kompensasyon başlamamış: • p. H => 7. 50 ↑ alkali • p. CO 2 => 30 ↓ alkali • HCO 3 => 26 Normal sınırlarda • 2. Solunum asidozu var, kompensasyon başlamamış: • p. H => 7. 34 ↓ asit • p. CO 2 => 65 ↑ asit • HCO 3 => 23 Normal sınırlarda • 3. Metabolik asidoz var, kompensasyon başlamış , tamamlanmamış: • p. H => 7. 34 ↓ asit • p. CO 2 => 31 ↓ alkali • HCO 3 => 16 ↓ asit

4. Kombine (metabolik ve solunum) asidoz var, kompensasyon başlamış. Baz kaybı var. p. H => 7. 20 ↓ asit p. CO 2 => 55 ↑ asit HCO 3 => 20 ↓ asit BE => -8 ↓ asit * İşaretlerin aynı yönde olması kompensasyonun başladığını gösterir. (p. CO 2 ↓, HCO-3 ↓) * HCO-3 ile BE aynı şeyi gösterir

5. Sepsiste gelen 60 yaşındaki hastanın batınında enfeksiyon var. Nazal kanülle 4 lt/dk Oksijen veriliyor : Geldiğinde 9 Saat sonra p. H => 7. 45 ↑ alkali Ph => 7. 46 ↑ alkali p. CO 2 => 19 ↓ alkali p. CO 2 => 21 ↓ alkali HCO-3 => ---------p. O 2 => 64 ↓ p. O 2 => 52 ↓ Sa. O 2 => 90 ↓ Sa. O 2 => 85 ↓ BE => -8 ↓ asit BE => -6 ↓ asit Hb => 10. 7 ↓ Hb => 10. 0 ↓ Solunum alkalozu var. Kompensasyon tamamlanmış. Kompensasyon Oksijenizasyon yetersiz. Solunum tamamlanmamış. Alkolozu var, nedeni Sonuç : Oksijen yetersizliği var. Hiperventilasyon Verilen O 2 miktarı arttırılmalı

6. Bilinci kapalı, cildi soğuk - soluk - terli olan hastanın, dün, insülin dozunu yapmamış olduğunu öğrendiniz. p. H => 6. 98 ↓ asit (p. H 6. 8’e yaklaşmış) p. CO 2 => 113 ↑ asit p. O 2 => 52 ↓ Sa. O 2 => 80 ↓ HCO 3 => 16 ↓ asit Kan Şekeri = 600 ↑ Kombine asidoz (diabetik ketoasidoz + solunum asidozu) var. Hastada her an arrest gelişebilir. Tedavi: - Kristalize İnsülin başlanır - K+ başlanır (potasyum, insülin tarafından hücre içine glukoz taşımasını arttırır). - Hasta entübe edilir ve respiratuara bağlanır. - HCO-3 infüzyonu başlanır.

TEŞEKKÜRLER • HAZIRLAYANLAR MEHMET ALİ KARATUTLU CAN AKSU SERTAÇ TOPALHAFIZOĞLU SERAP KILIÇ