ASSARTUUSSINEQ PILLUGU ISUMALIOQATIGIISSITAQ 1 apriili 2011 Isumaliutissiissutip ilisaritinneqarnera

ASSARTUUSSINEQ PILLUGU ISUMALIOQATIGIISSITAQ 1. apriili 2011 Isumaliutissiissutip ilisaritinneqarnera

Imai Ilisarititsineq Suliassat misissueqqissaarfigineqarneri pillugu Isumalioqatigiissitap misissueqqissaarnerani qitiusut pingasut Imai Suliassat misissueqqissaarfigineqartut allat Imarpik qulaallugu timmisartunut mittarfiup qitiusup inissisimaffia Kujataani mittarfiup inissisimaffia Nuummi umiarsualivik inunnik angallassinermut atatillugu nassiussanut atatillugu Pingaarnersiuinerit Assartuussinermut politikkikkut apeqqutit pingaarnerit allat Eqikkaaneq naggasiinerlu Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 2

Tunuliaqutaq Ilisarititsineq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitaq Naalakkersuisut 2009 -mi oktobarimi pilersippaat Aaqqiissutissanik siunissamilu pingaarnersiuinissamut siunnersuuteqassaaq Inuussutissarsiutinik ineriartortitsinermut inuiaqatigiillu ineriartornerannut tamarmiusumut tapertaassaaq Assartuusseriaatsimik aningaasaqarnikkut imminut nammassinnaasumik qulakkeerissaaq Isumalioqatigiissitami ilaasortat: Christen Sørensen, (siulittaasoq), professori Vagn Andersen, pisortaq Kristian Lennert, pisortaq, Inuplan A/S Nick Nielsen, ingeniøri Karl Davidsen, pisortap tullia, Kanukoka Susanne Larsen, SAS-imi pisortaanerusimasoq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 3

Suliassat allattorsimaffiat Ilisarititsineq Takorluukkanut siunnersuutinik saqqummiussineq Unammilligassanik qitiusunik ineriartortitsinissamullu periarfissanik misissueqqissaarneq Suleriaatsit ataqatigiinnerinik misissueqqissaarneq, kikkut sunut aalajangiisarnersut, kikkut sunik aalajangiisarnersut aamma kikkut pisortanit aningaasaliissutinik agguaasarnersut pillugit paasiniaanertalik Avataaniit aningaasaliisinnaasunik aningaasalersueriaatsinillu paasiniaaneq Sakkussanik, periusissatigut toqqagassanik pingaarnersiuinissamullu periarfissanik nalunaarsuineq nalilersuinerlu Assartuussinerup aaqqissuussaanerani ilusiligaaneranilu misissueqqissaarneq nalilersuinerlu Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 4

Sinaakkutissat anguniakkallu Ilisarititsineq Isumalioqatigiissitap takorluugai: Inuiaqatigiit assartuussinermik akikitsumik, pitsaasumik inuiaqatigiillu aningaasaqarneranni akisussaassusilimmik atuisinnaassapput Aningaasaqarnikkut namminiilernissamut Namminersorlutik Oqartussat siunissamut ungasissumut anguniagaat Assartuussineq pillugu inuiaqatigiinni oqallinnermik sulianut attuumassuteqartumik naleqquttumillu pilersitsinissamut tunngaviliinissaq Inassuteqaatit aalajangersimasut Assartuussinermi suliassat misissuiffigineqarnerini pingaarnerutinneqartut inuiaqatigiit aningaasaqarnerat eqqarsaatigalugu pitsaanerusumik ingerlanneqarsinnaapput Aningaasaqarnikkut namminiilernissamut periarfissanik annertusititsissaaq Nunap iluani kalaallit isummersuutaat Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 5

Aaqqissuussaaneq nalunaaruteqartarnerlu Isumalioqatigiissitaq, allattoqarfik, ataatsimiititaliaaqqat… Isumalioqatigiissitaq sisamanik nalunaarusiorpoq: 1. Ilisarititsineq 2. 3. 4. Takorluukkat allattorsimaffiat (2010 -mi marsimi) Tunngavissiat allattorsimaffiat (2010 -mi maajimi) Kalaallit Nunaata kujataa aamma AUL pillugit nalunaarusiaq (2010 -mi juulimi) Isumaliutissiissut inaarutaasoq (2011 -mi januaarimi) Isumaliutissiissut immikkoortillugu atuarneqarsinnaavoq Danskisut qupp. 480 -it aamma kalaallisut qupp. 700+-it Isumaliutissiissut nalunaarusiallu allat Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap nittartagaani takuneqarsinnaapput, uani: http: //www. transportkommissionen. gl Aamma imarai suliassat allattorsimaffiat, nalunaarusiat tunuliaqutarineqartut, ataatsimiinnissanut pilersaarutit il. Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Side 6

Ilisarititsineq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 7

Ilisarititsineq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 8

Suliassat misissuiffigineqarnerat pillugu Suleriaaseq periaatsillu (1) Inuiaqatigiit aningaasaqarnerannik misissueqqissaarnerit! Najoqqutarisat Iluaqutissanik ajoqutissanillu oqimaalutaaneq Nalunaarusiat pioreersut Ilisimatitsissutinik paasissutissanillu nutaanik katersuineq Sakkut Angallannermut najoqqutassiaq Kalaallit Nunaannut atugassatut immikkut inerisarneqartoq Aningaasaqarnermut najoqqutassiaq (TERESA) Kalaallit Nunaanni pissutsinut naleqqussagaq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 9

Suliassat misissuiffigineqarnerat pillugu Suleriaaseq periaatsillu (2) Nalinginnaasumik mianersortumik naliliinerit tunngavissanut atorneqartunut aamma sunniutissatut ilanngunneqartunut naleqqiussilluni Tunngavissat tunuliaqutaasut amerlasuut… sunniutissat nalorninarnerusut (amerlanertigut) malussajassutsimik misissueqqissaarnernut ilanngunneqarput soorlu takornariaqarnermit malittaasumik sunniutissat innuttaasut katitigaaneranni ineriartorneq, aningaasaqarnikkut ineriartorneq, inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq, takornariaqarnermik ineriartortitsineq, teknologiip ineriartornera il. Ineriartorfissatut najoqqutassiatigut saqqummiunneqartut Siunissamut ungasissunut takorluukkat (ukiut 25 -t – amerlanertigut) Killiliineq: Innuttaasut agguataanerat allanngunngilaq! Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 10

Suliassat misissuiffigineqarnerat pillugu Unammilligassat pingaarnerit Assartuusseriaatsimik pitsaasumik qulakkeerinissaq Nunap annertussusia Innuttaasut ikittut siammasissullu Issittumi silap pissusaa Atortunut sinaakkutaasut Mittarfiit inissisimaffii Mittarfiit inunnik assartuinerup saniatigut allat eqqarsaatigalugit sananeqarsimasut Umiarsualivinni pisinnaasat Timmisartuni teknologiip ineriartornera Akunniffissap ataasiinnaanerata pingaarutaa Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 11

Suliassat misissuiffigineqarnerat pillugu Suliassat nuna tamakkerlugu agguataarnerat Toqqartuinissaq? Nuussineq/mittarfiit nutaat Umiarsualivinnik alliliineq Aqqusernit nutaat Sineriak sinerlugu imaatigut angallassineq Najukkami inunnik angallassineq Siusinnerusukkut siunnersuutit isumassarsiallu misissorlugit Misissoqqissaarneqarpat? Paasissutissanik tunngavissaqartut tamarmik Allanit ingerlanneqartut innatik Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 12

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Suliassat qitiusut pingasut Assartuussineq pillugu isumalioqatigiissitap misissueqqissaarnermini angallannermut attaveqaatini suliassat angisuut uku aalluppai: 1. Qaqortumi mittarfik nutaaq – Narsarsuup matuneqarnissaa 2. Nuummi mittarfik nutaaq – Kangerlussuup matuneqarnissaa 3. Nuummi umiarsualivimmik containerersorfiusumik nutaamik sananissaq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 13

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Narsarsuarmi mittarfiup Qaqortumut nuunneqarnissaa (1) 1199 m-imik mittarfiliornissaq imminut akilersinnaasoq naatsorsuinerit takutippaat Taamaattumik Kujataani mittarfik Narsarsuarmiit Qaqortumut nuunneqartariaqarpoq Qaqortup eqqaani inissiiffiusinnaasut arlallit Suliassaqarfiup iluani erniat: ukiumut 9, 9%, NNV: 664 mio. koruunit Taamaallaat inissiiffissaq 3 -mi (Saarlussuup avannaani) 1799 m-imik mittarfiliortoqarsinnaavoq Aallaqqaammut inissiiffissaq 3 -mi 1199 m-imik mittarfiliornissaq inassutigineqarpoq (siunissamut qulakkeerineq) Sanaartornermut aningaasartuutit: 530 mio. + aningaasartuutissat allat: 150 mio. koruunit missaat katillugit: 680 mio. koruunit missaat Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 14

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Narsarsuarmi mittarfiup Qaqortumut nuunneqarnissaa (2) Narsarsuup matuneqarnissaa tunngavigalugu inassuteqaat Kalaallit Nunaata kujataani aqquserniornissat nutaamik mittarfiliornissap saniatigut qinigassatut misissuiffigineqarput Qaqortumi nutaamik mittarfiliornerup peqatigisaanik Narsarsuarmi mittarfiup ammatiinnarnissaa akisoorujussuusussaavoq Isumalioqatigiissitap tamanna periarfissatut piviusorsiortutut isiginngilaa Narsarsuup, Qaqortup aamma Narsap akornanni attaveqaatit aalajangersimasut Kalaallit Nunaata kujataani aqqusernit Aatsitassarsiorfiit Aqqusineq: Narsaq – Qaqortup qeqertaasartaa Aqqusineq: Qaqortoq – ikaartaammut talittarfik Ikaartaat: Narsaq – Qaqortup qeqertaasartaa Aqqusineq: Narsaq – Narsarsuaq Aqqusineq: Qaqortoq – Narsarsuaq Aaqqiissutissat arlaannaalluunniit imminut akilersinnaanngilaq Inerniliineq qularnaalluinnartoq! Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 15

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Kujataata iluani inunnik angallassineq Nutaamik mittarfiliornikkut sumiiffiup iluani inunnik angallassinissaq annikillissaaq, taamaalillunilu periarfissat nutaat ammaanneqassallutik: Sikorsuaqannginnerata/imaata sikuunnginnerata nalaani qulimiguulimmut taarsiullugu angallatit atorlugit assartuineq (angallatit minnerit) 2. Qaqortup aamma Narsap akornanni aqqusineq ikaartaallu ataqatigiissut Suliassat marluk tamarmik imminut akilersinnaapput inassutigineqarlutillu Angallasseriaaseq ataasiinnaq pigiinnarneqarli => angallatinik atuinermi qulimiguulik atorneqarani 1. Mittarfeqarfiit Qaqortup, Narsap aamma Narsarsuup akornanni ANGALLANNERMUT ATORTUT Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 16

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Nunami mittarfiup qitiusup inissiffissaa (Nuuk Kangerlussuarmut sanilliullugu) Isummerfissaq ajornakusoornerpaaq! Kangerlussuup inissisimaffia pitsaanngilaq, kisiannili tassaniippoq! Nuummi aaqqiissutissatut siunnersuuterpassuit… Kiisalu Islandip akunniffittut atorneqarnissaa aamma Sisimiunut aqqusineq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 17

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Nunami mittarfiup qitiusup inissisimaffia (Qinigassat allat isummerfissallu) Qinigassat allat misissuiffigineqartut Suliassami qinigassaq 1 (P 1) Suliassami qinigassaq 2 (P 2) Suliassami qinigassaq 3 (P 3) Suliassami qinigassaq 4 (P 4) Suliassami qinigassaq 5 (P 5) Suliassami qinigassaq 6 (P 6) Ullumikkutut iinnarluni Matuneqarluni Matuneqarluni 1199 1799 2200 2800 3000 Maanna inissisimaffia Nuup kujataani Angisunnguarmi Nuup kujataani Qeqertarsuarmi Kangerlussuarmi mittarfik: Nuummi mittarfik: Takissuseq Inissisimaffik Qitiusumik isummerfissat: Timmisartut sukkasuuliat angisuut akunnattumik angissusilinnut sanilliullugit Nuummi illoqarfiup ineriartornera Takornariaqarnerup malitsigisaanik sunniutit Kangerlussuup siunissaa (matusinermi sipaagassat) Piffissaq eqqorlugu tikittartut akulikissusiat Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 18

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Nunami mittarfiup qitiusup inissisimaffia (Naatsorsukkat inerneri inassuteqaatillu) Naatsorsukkat inerneri Pissutsit tunngaviusut marluk (timmisartunik atuineq) Takornariaqarnerup malitsigisaanik sunniutissat naatsorsukkanut ilanngullugit P 5 b 2200 m Matuli P 6 b 2200 m Matuli Pissutsit tunngaviusut: Timmisartut maanna atorneqartut, takussutissiaq 6. 5. 16: Maanna naliusut ilanng. katillugit (NNV) 128 751 1. 000 2. 110 1. 099 Suliassaqarfiup iluani erniat, ukiumut % 9, 2% 13, 4% 9, 5% 13, 9% 6, 9% 1. 008 mio. DKK, 2010 -imi akit (NNV 2010) P 1 1199 m Atali P 2 1199 m Matuli P 3 1799 m Matuli P 4 2200 m Matuli 6, 4% Pissutsit tunngaviusut: Timmisartunik qinigassanik allanik atuineq, takussutissiaq 6. 5. 19: Maanna naliusut ilanng. katillugit (NNV) 128 -599 -353 757 -154 -245 Suliassaqarfiup iluani erniat, ukiumut % 9, 2% 0, 2% 2, 7% 8, 2% 3, 8% 3, 6% P 2, Islandip akunniffittut atorneqarnissaa pilerinarpoq… … kisiannili malittaasumik sunniutissat ilanngukkaanni taamaanngilaq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 19

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Nunami mittarfiup qitiusup inissisimaffia (Naatsorsukkat inerneri inassuteqaatillu) Timmisartut sukkasuuliat akunnattumik angissusillit angisuunit aningaasartuuteqarnermi pitsaanerorpasipput Naatsorsuutit inernerinut pingaaruteqarpoq Mittarfiup Nuummut nuunneqarnissaanut tunngavissaqarpoq Mittarfiup Nuummi maanna inissisimaffiani 2200 m Imminut akilerluarsinnaavoq… …kisiannili aatsaat tamatuma peqatigisaanik Kangerlussuaq matuneqarpat tassalu ataatsikkut pigineqarsinnaanngillat Inaarutaasumik aalajangiinissamut piffissaq eqqorlugu tikittartut akulikissusiinik misissuinermut ilassutissat utaqqineqartariaqarput, tassaappullu: Timmisartunik sullissinermi silaannaap aalaruluttarnerata aammalu timmisartumik sukkasuuliamik mikkiartornermi periaasiusinnaasut naliliiffigineqarnissaat Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 20

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Sisimiut aamma Kangerlussuup akornanni aqqusineq Misissuerqqissaarneq siornatigut misissueqqissaarnernik misissuinernillu tunngaveqartoq Aqqusineq ujaraaqqanik qalligaq 170 km-it missaanniittoq, nal. ak. pingasut missaanni ingerlaffiusinnaasoq Suliassaq iluanaarutissanik arlalissuarnik pissarsivigineqassaaq: Sanaartornermut aningaasartuutinut qaffasissunut oqimaalutaasoqassaaq: Kangerlussuarmi mittarfiup tikinneqarsinnaanera pitsaanerulissaaq Timmisartunik ingerlatsinermi sipaagaqartoqassaaq Takornariaqarnermut pissutsit pitsaanerulissapput Ikinnerpaamik 300 mio. koruuninut => Aqquserniornissaq piviusorpalaanngilaq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 21

Isumalioqatigiissitap misissugai pingaarnerit pingasut Nuummi umiarsualivik nutaaq Umiarsualivimmi maanna pigineqartumi inissaqartitsinikkut ajornartorsiortoqarpoq Inissisimaffik nutaaq – siunissamut aaqqiissutissaq qularnaannerpaaq Qeqertani umiarsualivik nutaaq Suliassaq umiarsualivimmi sullissisunut pitsanngorsaanermut iluaqutissanik arlalinnik pissarsiviussaaq Sananermut akiusoq: 470 mio. koruunit missaat Suliassaq imminut akilersinnaasoq Suliassaqarfiup iluani erniat: ukiumut 9, 2%. , NNV: 484 mio. koruunit Naatsorsukkat inernerat qularnaalluinnartoq Ataatsimut naliliineq inassuteqaallu: umiarsualiviup nutaap sananeqarnissaa Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 22

Suliassat misissuiffigineqartut allat, inuit Suliassat misissuiffigineqartut allat – inunnik angallassineq Ilulissami mittarfiup tallineqarnissaata misissuiffigineqarnera Sineriak sinerlugu imaatigut angallassinerup misissuiffigineqarnera Inunnik angallassinermut atatillugu isummerfigisassat pingaarnerit allat: Nunap iluani mittarfinnut nutaanut imaluunniit mittarfiit pioreersut allineqarnissaannut atatillugu misissuinerit arlallit Mittarfinnik matooraaneq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 23

Ilulissani mittarfiup allineqarnissaa Suliassat misissuiffigineqartut allat, inuit Illoqarfik takornariaqarnermi qitiuvoq Angallannermi pissutsit pitsanngortinniarlugit, aammalu timmisartunik annernik atuisinnaalerniarluni talliliinissaq mittarfik 1199 m imaluunniit mittarfik 1799 m Takornariaqarnerup malitsigisaanik sunniutissat qitiusumik misissueqqissaarnerni ilanngunneqarput Mittarfik 1799 m imminut akilersinnaanngilaq Mittarfik 1199 m inuiaqatigiit aningaasaqarnerat eqqarsaatigalugu imminut akilersinnaasutut isikkoqarpoq Tamatumanili takornariaqarnerup malitsigisaanik sunniutissat apeqqutaassapput Timmisartuni teknologiip ineriartornera pissutaalluni pinngitsoorani talliliinissaq pisariaqartussaavoq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 24

Sineriak sinerlugu imaatigut angallassineq Suliassat misissuiffigineqartut allat, inuit Sineriak sinerlugu imaatigut angallassineq – Arctic Umiaq Line Sineriak sinerlugu imaatigut angallaviup pilertornerpaamik matuneqarneratigut ingerlatsinermi aningaasaqarnikkut iluanaarutissaqartoqarpoq Assartuussinermi timmisartut atorneqarpata akikinnerusumik pitsaanerusumillu ingerlatsisoqarsinnaavoq (angallatinik minnernik tapertaqartillugu) Ingerlatsinermi aningaasaqarneq tunngavigalugu angallavik matuneqartariaqartoq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitaq naliliivoq Politikerit aalajangiinerminni eqqarsaatigisassat allat ilaatittariaqarpaat: Kulturip oqaluttuarisaanera, pilersuinerup isumannaassusaa, inooqatigiinnermi pissutsit Aammalu taakku aningaasartuutinut illuatungiliunneqarsinnaanersut naliliiffigisariaqarpaat Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 25

Inunnik angallassinermut sanilliullugu suliassat allat Suliassat misissuiffigineqartut allat, inuit Suliassaq Sanaartornissa mut aningaasaliissut it , mio. kr. 2010 -mi akit 68 mio. kr. Maanna naliusut ilanngaasereerlu git, mio. kr. 2010 -p aallartinnerani 42 mio. kr. Suliassaqa rfiup iluani erniat, ukiumut % Nassuiaat 13, 2% Paamiuni mittarfiup atorneqarnera annikillisinneqartariaqarpoq. Matumani ataasiakkaanut aningaasartuutinut missiliuinerit qiterliit atorneqarput Tasiilami mittarfik 257 mio. kr. 54 mio. kr. 5, 4% Ittoqqortoormiini mittarfik 152 mio. kr. 35 mio. kr. 5, 5% Takornariaqarnermut saniatigut sunniutissat ilanngullugit naatsorsorneqarput Takornariaqarnermut saniatigut sunniutissat ilanngunneqanngillat Qaanaami mittarfiup matuneqarnissaa Soqutiginaateqan ngilaq 59 mio. kr. Naassaann gitsoq imaluunniit annertoorsu aq Qaarsut aamma Uummannap akornanni aqqusineq ikaartaallu ataqatigiissut 5 mio. kr. 20 mio. kr. 31, 6% Nanortalimmi mittarfik nalinginnaasoq Thule Air Base-p inunnik assartuinermut atorneqarnissaa pillugu Namminersorlutik Oqartussat amerikamiullu oqartussaasuisa politikkikkut isumaqatigiissuteqarnissaat pisariaqarpoq Aasaanerani atorneqassaaq, tamatumalu juunimiit septembarimut qaammatinik sisamanik sivisussuseqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 26

Suliassat misissuiffigineqartut allat, nassiussat Nassiussanik angallassineq Nassiussanik assartuinermut sanilliullugu isummerfigisassat pingaarnerit: Danmarkimut/Danmarkimiit usinik imaatigut angallassineq (umiarsuit Imarpik ikaarlugu angalasartut siunissami tikittarnissaannut periarfissat) Umiarsualivinni inissaqartitsineq Nassiussanik nunaqarfinnut imaatigut angallassineq (Isumalioqatigiissitamit sammineqanngilaq) Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 27

Suliassat misissuiffigineqartut allat, nassiussat Umiarsualiviit allat Sisimiuni umiarsualivik Iluanaarutissanik naliliinissaq amigaataavoq… Inassuteqaat: Suleqatigiissitamik sulinasuartussamik pilersitsisoqarli Ilulissani umiarsualivik Immikkoortoq 1: Aalisariutinut talittarfiup aamma nunataata containerersornermut il. atugassatut allineqarnissaa Sananermut akiusoq: 57 mio. koruunit missaat Malitassaq assingusoq… Kalaallit Nunaanni umiarsualivik nutaaq Aalborgimit toqqaannartumik sullinneqalernissaq ajornarunnaarsinniarlugu Imminut akilersinnaanngilaq Killavaat Alannguanni nunami aatsitassanik qaqutigoortunik piiaanissamut aalajangiinissat allat utaqqineqarlik Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 28

Suliassanik pingaarnersiuineq (1) Suliassanik tulleriiaarinerit Suliassat immikkoortunut pingasunut agguarneqarsinnaapput: 1. Suliassat ataatsimoorlutik inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut sunniuteqarluarsinnaasut, aammalu suliassat ingerlateqqinnissaanut inassuteqaateqarfiusut 2. Suliassat ingerlateqqinneqarsinnaanersut imaluunniit unitsinneqassanersut naliliiffigineqarsinnaanissaat sioqqullugu misissuiffigeqqinneqartariaqartut 3. Suliassat inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut sunniuteqarnerlunnissartik pissutigalugu unitsinneqartussatut inassuteqaateqarfigineqartut Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 29

Suliassanik pingaarnersiuineq (2) Suliassanik tulleriiaarinerit Suliassat suliassaqarfiup illuani ernianut uuttorlugit imminnut akilersinnaassusertik malillugu pingaarnersiorneqartariaqarput Suliassat imminnut akilersinnaasut tamarmik ataatsikkut aallartinneqarnissaat ajornarpoq Aningaasaqarnikkut pisinnaasat tatineqannginnissaat sianigineqassaaq Siullermik suliassat qitiusut pingasut… Nuummi umiarsualivik, Kalaallit Nunaata kujataa, Nuummi mittarfik Suliassat Kalaallit Nunaata kujataanut attuumassuteqartut Timmisartuni teknologiip ineriartornera pissutigalugu mittarfinnik alliliinerit Nanortalimmi mittarfik nalinginnaasoq (Paamiut atorneqarnerata annikillineqarnissaa) Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 30

Assartuussinermut politikkikkut isummerfissat pingaarnerit allat Mittarfeqarfiit Aaqqissuussaaneq suliassanillu agguaaneq Umiarsualiviit Mittarfiit Kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissutit Unammilleqatigiinnermi isummerfigisassat Aningaasalersuisarneq piginnittoqarnermilu unammilligassat Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 31

Mittarfeqarfiit Assartuussinermut politikkikkut isummerfissat pingaarnerit allat Mittarfiit ingerlanneqanerisa sunniuteqarluarnissaa pingaaruteqarpoq Pitsanngorsaanissamut periarfissanut sanilliussilluni misissuineq Aningaasartuutit qaffasissut… …kisiannili angalasartut ikittut pingaaruteqartorujussuupput Allanik ingerlatseqateqarneq RAL ingerlatseqatigalugu misiligutaasumik ingerlatsineq Periarfissanik allanik tulleriiaaraluni misissuineq Suleqatigiissitamik ataatsimoortunik pilersitsisoqarluni, ukunannga ilaasortaatitaqarfiusumik Mittarfeqarfiit, Namminersorlutik Oqartussat aamma kommunit ingerlatsinermi aningaasartuutit ikilisinneqarnissaat siunertaralugu aamma Mittarfeqarfiit aningaasaliisarnermi atuutsitsinermilu kinguaattoorutaasa isumagineqarnissaat, siunissamilu pinngitsoortinneqarnissaat pillugu Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 32

Aaqqissuussaaneq suliassanillu agguaaneq Assartuussinermut politikkikkut isummerfissat pingaarnerit allat Umiarsualiviit Mittarfiit Kommuninut suliakkiinissaq isumaliutigineqarli Periarfissat annertunerusumik misissuiffigineqarnissaat pisariaqartinneqarpoq Tamatumanili nuna tamakkerlugu ataatsimut isigininninnissap ingerlaqqinnissaa pingaaruteqarpoq Isumannaallisaaneq pingaaruteqarpoq Angallannermut Aqutsisoqarfik suleqatigalugu Mittarfeqarfinni timmisartunik isumannaallisaanermi suliat ingerlatiinnarneqarlik Allanik suleqateqarluni suliassat pisariitsut suliarineqarnissaat (aputaajaaneq, qatserineq il. ) Ataatsimut isiginninnissaq pingaaruteqarpoq! Kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissut Aaqqissuusseqqinnermut Isumalioqatigiissitap inassutigaa, isumaqatiginninniartarnermut akisussaaffik kommuninut tunniunneqassasoq Periarfissanik annertunerusumik misissuinissamik pisariaqartitsineq Suleqatigiissitap taassuma suleqatigiinnissamut periarfissat misissorsinnaavai Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 33

Unammilleqatigiinnermi isummerfigisassat Assartuussinermut politikkikkut isummerfissat pingaarnerit allat Assartuussinermi kisermaassinerit pissusissamisuuginnartut amerlasuut Kalaallit Nunaanni annertuumik atorneqarpoq Namminersorlutik Oqartussat RAL-imut akuersissut pillugu isumaqatigiissutaata annertuumik allanngortinneqarnissaanut tunngavissaqanngilaq Imarpik ikaarlugu nassiussanik assartuussinermi sullissisut arlariinnissaat piviusorsiunngilaq Usinik assartuussineq pilersuinerup isumannaassusaanut pingaaruteqarpoq Akuersissutip erseqqissarneqarnissaa iluarsineqarnissaalu pisariaqassasoq ilimanarpoq soorlu aatsitassarsiorfinnik ammaanermut atatillugu Unammilleqatigiinnermi taperseeqatigiissitsisarneq akiorneqarsinnaavoq… Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 34

Unammilleqatigiinnermi isummerfigisassat Assartuussinermut politikkikkut isummerfissat pingaarnerit allat Silaannakkut angallassinerup iluani Sullissisut akornanni unammilleqatigiinnerup annertunerulerneratigut iluaqutaasinnaasut inuiaqatigiillu aningaasaqarnerannut isumalluarnarsinnaasut Mittarfiit nuunneqarnerisigut taperserneqassapput! OBS! Unammilleqatigiinnermi taperseeqatigiissitsisarneq akiorneqarsinnaavoq… Qitiusumik nunap iluani akunniffissaq ataasiinnaassaaq! Kisermaassinissaq pissusissamisuuginnartoq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 35

Aningaasalersuisarneq aamma piginnittoqarnikkut unammilligassat Assartuussinermut politikkikkut isummerfissat pingaarnerit allat Aningaasalersuisarnerup pisortanit suliarineqartarnera ileqquuvoq Qinigassatut allatut namminersortut aningaasalersuinissaat annertuumik sammineqarpoq BOT (Build, Operate and Transfer) aamma OPP (Offentlig Privat Partnerskaber (pisortat namminersortullu suleqatigiinnerat) Assartuussinermut aningaasaliinernut aalajangersimasunut atatillugu tulluarsinnaavoq Suliassamik aalajangersimasumik piareertoqartillugu niuerfimmi misissuineq Eqqaamalluguli: Namminersorlutik Oqartussat akiitsornissamut piukkunnaateqarluarput Pisortat namminersortunut naleqqiullutik akikinnerusunik ernialinnik taarsigassarsisinnaapput Ajutoorfiusinnaasut ilaatinneqassapput Assigiinngiiaartunik agguarneqarsimasinnaapput, taamaalilluni assersuutigalugu pisortat ilisimasaat namminersortunut naleqqiullutik annikinnerusinnaapput Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 36

Eqikkaaneq naggasiinerlu Assartuussinermut suliassaqarfik nunap aningaasaqarnerani tamarmiusumi annertuumik inissisimavoq Isumalluutit sunniuteqarluartumik atorneqarnissaat pingaaruteqarpoq Aningaasaqarnikkut namminiilernissaq anguniarlugu piffissamut ungasissumut anguniagaqarnissamut sinaakkutissat pitsaasuunissaat pingaaruteqarpoq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitaq isumaqaproq, inuiaqatigiit aningaasaqarneranni akilersinnaasuseq tunngavissatut pingaaruteqartinneqartariaqartoq Isumaliutissiissut sulianut atatillugu inassuteqaatinik aalajangersimasunik arlalinnik imaqarpoq Tamatuma saniatigut assartuussinermi pitsanngorsaanissamut periarfissat, aamma assartuussinermut politikkikkut suliassaqarfinnik arlalinnik iluanaaruteqarnermik kinguneqartumik iluarsineqarsinnaasunik imaluunniit aaqqissuunneqarsinnaasunik tikkuaavoq Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 37

Alloriarneq tulleq – politikkikkut sulianik ingerlatitseqqinneq atuutsitsilernerlu… Inassuteqaatit Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaa sutigut tamatigut inerniliussassanut allattorsimaffiunngilaq Inuiaqatigiit aningaasaqarnerat aallunneqarpoq Politikkikkut oqallinnermut aallarniutitut qitiuvoq Politikkikkut pingaarnersiuinissamut tunngaviliivoq Politikerit annertunerusumik siunniussisussaapput, saniatigut eqqarsaatigisassat ilannguttussaavaat, tamannalu Isumalioqatigiissitap suliassarinngilaa Sulilluarisi! Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 38

Qujanaq tusarnaarsinnaagassi! Paasissutissat annertunerusut: Assit normui www. transportkommissionen. gl www. nanoq. gl Assartuussineq pillugu Isumalioqatigiissitap isumaliutissiissutaata ilisaritinneqarnera Qupp. 39