ARKITEKTURA GOTIKOA Errepasoa Sarrera Arte Gotikoa bizitza urbano

ARKITEKTURA GOTIKOA Errepasoa

Sarrera • Arte Gotikoa bizitza urbano berriaren espresioa da • Bi esparru desberdinetan garatzen da: Erlijiosoa Zibila

Sarrera • Terminoa sortu zentzu despektibo batez • Hainbat elementuek izan zuten eragina estilo honen agerpenean: – Azken Erdi Aroaren aldaketa sozial eta ekonomikoak – Monarkia eta estatu berrien finkapena – Espiritualitate berri bat, Cister-ren erreformarekin jaioa

Sarrera • Estiloak bilakaera bat izan zuen: – – XII. mendea: hasiera XIII. mendea: gorena XIV. mendea- XV. mendearen erdialdea: nazioartekoa XV. mendearen bigarren partea: flamigeroa

Elementu arkitektonikoak Arku ojibalak Tudor Karpanela Hiru zentrokoa

Elementu arkitektonikoak Leihoak Gargolak Gabletea Kapitela

Katedrala • Eraikuntza nagusia da • Espiritu aszensionalez beteta daude • Berrikuntza teknikoek aukera eman zuten eraikuntza hauek egiteko, etereoa den zerbait.

Katedrala • Oinplanoak gurutze latinokoak izaten dira baina zailagoa da hau bereiztea, nabeen kopurua transepto ondoren handitu egiten delako. • Hiru edo bost nabe izaten dute, normalena izanik bost izatea transepto ondoren • Girola dute • Kapera erradialak dituzte • Nabeak ertz gangaz eta gurutze gangaz estaltzen dira • Fatxada nagusian bi dorre izaten dituzte.

Katedrala • Oinplanoa izan daiteke: Basilikala Saloikoa

Katedrala Altxatuan alboko nabeak ikusten dira, eta hauen gainean triforioa dago eta azkenik, goiko partean, klerestorioa.

Katedrala • Barrualdea argiz beteta dago, leiho anitzei esker • Katedralak hiru maila ditu: behekoa, galeria eta klerestorioa. • Hormak irekiak dira, argia elizan sartzen utziz, intentsitateko maila desberdinez (argi gehiago dago zuzenean iristen den tokietan, hau da, goiko parteetan). • Leiho gehiago dago oraingo euskarriak hormari itsatsiak ez daudelako.

Katedrala • Estalkia kanoi gangatik bilakatu zen. • Arku ojibalak egitura altuagoak egiteko aukera ematen du. • Estalki arruntenak dira: – Ertz ganga – Gurutze ganga • Denak deskantsatzen dira pilare delikatu eta arinetan • Nerbioak gurutzatzen diren tokietan klabe dekoratuak jartzen dira.

Katedrala • Euskarriak oinarrizkoak ziren eraikuntza hauetan • Kanpoaldean arruntena arbotanteak dira • Hauen gainean pinakuluak jartzen dira eraikuntzako indarrak bertikalki behera bideratzeko. Pinakulua Arbotanteak

Katedrala • Arbotanteen erabilerari esker horma libre geratzen da eta posible da leihoak irekitzea • Leihoak beirategiz estaltzen dira

Katedrala Orratzak Transeptoa Gurutzadura Girola Klerestorioa Tribuna Gargolak Absidea Arrosetoia Fatxada Nave Arbotanteak Kapera erradialak Alboko fatxada

Arkitektura zibila • Honen garapena hainbat elementuen ondorioa da – Merkataritzaren berpizkundea – Hirien gobernuko garapena • Eraikuntza nagusiak dira – Jauregiak – Udaletxeak – Merkatuak edo lonjak

Arkitektura zibila • Udaletxeak hiriko gobernuko egoitza ziren • Bi eredu daude: – Iparraldekoa (Herbehereak) : oso dekoratuak, arku ojibal eta zorrotzez – Hegoaldekoa (Italian): itxiagoa, gaztelu baten antzera Leuven Siena

Arkitektura zibila • Jauregiak nobleziaren etxebizitzak ziren • Babesako funtzioa galtzen dute

Arkitektura zibila • Lonjak produktuak gordetzeko eta saltzeko tokiak ziren • Helburu honetarako gela handiak behar zituzten • Espazio gardenak dira, zutabe altu eta estilizatuekin

Frantziar gotikoa • Frantziar, Alemaniar eta Belgiar katedralen ezaugarria haien arteko eragin zuzena da, eta denak dira altuak eta bertikalitateko inpresioa sortzen dute. • Konpaktuak dira, transeptoa gutxi edo batez irteten delarik eta bigarren mailako kaperak ez dira nabaritzen. • Fatxada nagusiak atari hirukoitza du eta honen gainean arrosetoia eta bi dorre altuak alboetan. • Absidea poligonala da, girolalekin eta batzuetan kapera erradialak izaten dituzte. • Frantziako hegoaldean katedral gehienek ez dute transeptorik eta batzuk ezta alboko naberik ere.

Britaniar gotikoa • Katedralen ezaugarririk nagusia haien luzera handia eta horizontalitatea azpimarratzeko gogoa da. • Normala da zati desberdinak garai desberdinetakoak izatea baina ez dira saiatzen batasuneko inpresioa ematen. • Zabaltzen dira, transeptu bikoitzarekin eta Lady Chapels edo Birjinari dedikaturiko parteekin alde batean itsatsiak. • Fatxada nagusian ateak ez dira esanguratsuak • Leihoak handiak dira baina ez dago arrosetoirik eta espazio hori gabletetarako uzten da. • Bi dorre izan ditzakete edo batere ez. • Gurutzadura gainean normalean dorre bat dago, oso altua eta orratz batez bukatua. • Absidea zuzena izaten da.

Italiar gotikoa • Polikromia erabiltzen du, kolore desberdineko marmola erabiliz kanpoan eta kolore desberdineko dobelak erabiliz barrualdean. • Oinplanoa erregularra eta simetrikoa izaten da ete zutabe gutxi eta separatuak ditu. • Proportzioak matematikoak dira, laukian oinarriturik, eta arkuak semizirkularrak izaten dira. • Mosaikoak izan ditzake ateen gaineko lunetoetan. • Fatxadetan irteten diren portxeak daude eta leihoak okulo edo zirkularrak izaten dira, baina ez arrosetoiak eta dorrerik ez dute izaten. • Gurutzaduraren gainean normalean kupula bat dago. • Normalean beti dago zutabe solte bat (campanile) eta baptisterioa. • Leihoak ez dira Europako iparraldekoak bezain handiak eta beirategiak erabiltzen badira ere, oso arruntak dira freskoak eta mosaikoak.

Germaniar gotikoa • Dorre altuak eta orratzak ezaugarriak dira. • Fatxada nagusiak Frantziar eredua jarraitzen du, baina dorreak altuagoak dira eta orratz kalatuz amaitzen dira. • Absideak frantziar eredua jarraitzen du ere. • Barruko berezko ezaugarria da haien zabalera eta irekitasuna. • Normalean ez dute transeptoak oso markaturik. • Badaude hallenkirke klerestorioko leihorik gabe.

Espainiar gotikoa • Katedral hauek oso konplikatuak izaten dira. • Besteekin konparatuak, motzagoak eta zabalagoak dira, eta askotan kaperaz inguraturik egoten dira. • Estilistikoki barietate handikoak dira. • Islameko eraginak dituzte eta garaiaren amaieran Berpizkundeko elementuak konbinatzen dituzte. • Beste eraginak: – Fatxada nagusia frantsesen tankerakoa da, – Orratzak dituzte, germaniarren antzera. • Pinakulu gutxi. • Askotan dorreak eta kupulak izaten dituzte, barietate handikoak eta sabaiaren altxatua erabiltzen dute.