ARHITEKTURA I SKULPTURA BAROKA U ITALIJI Giovanni Lorenzo

ARHITEKTURA I SKULPTURA BAROKA U ITALIJI Giovanni Lorenzo Bernini (Đanlorenco Bernini)

SKULPTURA • U italijanskoj skulpturi, koja je bila u službi protiv reformacije, teži se veličanju vere i trijumfa crkve. Njen najznačajniji predstavnik je Bernini. • Đanlorenco Bernini je radio veličanstvene scenografske postavke snažnog dekorativnog efekta kao one u Svetom Petru • U mermernoj skulpturi postigao je izuzetnu prefinjenost modelovanja • , koju vidimo u delu Apolon i Dafne napravljenom za princa i kardinala Scipiona Borgezea. Mnogi crkveni velikodostojnici i pape pokazivali su interesovanje za svet antike, kao i za mitološke teme. Ovo delo se nalazi u Rimu, u Muzeju Vile Borgeze, drevnoj kardinalskoj rezidenciji.

Baldahin – crkva svetog Petra • Nalazi se u glavnom brodu crkve, pošto je sam brod naknadno produžen. • Njegovo rešenje je bilo stvaranje monumentalne skulptorsko arhitektonske forme nazvane Baldahin. • Između stubova baldahina vidimo skulptorski rešen presto svetog Petra u apsidi crkve, takođe Berninijevo delo.

Heraldički znaci porodice Barberini (tri pčele, sunce i lovorov venac)

Krst iznad zlatne zemljine kugle - simbol pobede hrišćanstva nad paganskim svetom

Baldahin za oltar katedrale Svetog Petra u Rimu je primer kombinovanja skulpturalne i arhitektonske dekoracije.

Presto Svetog Petra (Sveta stolica, apsida katedrale Svetog Petra u Rimu, 16571666), kombinujei različite materijale (pozlaćena bronza, mermer, štukatura).

Barokni iluzionizam u skulpturi: iluzija različitih materijala

Skulpturalna grupa Zanos Svete Tereze, sa arhitektonskom i slikanom dekoracijom pravi kompozionu scenu, poput scene u pozorištu. kapela Kornaro

Sa obe strane scene, «gledaoci» sede u svojim «ložama» (kombinacija skulpture i arhitektonskog dekora), kao u pozorištu…

Zanos svete Tereze, kapela Kornaro - Bernini Barokna skulptura se ne libi da duhovnu ekstazu prikaže kao telesnu, u cilju neposrednijeg uticaja na posmatrača.

Zanos svete Tereze, kapela Kornaro

• Prelepi anđeo joj je strelom probo srce i ona je osetila istovemeno bol i zadovoljstvo

BAROK U ITALIJI- SKULPTURA - Bernini (1598 -1680) Dramatična i ekspresivna Prikazuje najdramatičniji, prelomni trenutak akcije, obraća se osećanjima gledalaca prikazima nasilja, ekstaze… Spiralna kompozicija doprinosi novom, aktivnom odnosu sa prostorom u kome se skulptura nalazi. Uz slikarstvo i arhitektonski dekor kreira kompozitne scene, stvara iluziju pozorišne scene. David, 1623 Zanos Svete Tereze (1645 -1652), crkva Santa Maria Vittoria u Rimu.

David prikazuje prelomni trenutak drame. Figura u zamahu je uvijena oko sebe (spiralna kompozicija) i pretpostavlja prećutno prisustvo Golijata. Novi, aktivan odnos sa prostorom u kome se nalazi skulptura. Psihološki realizam portreta. David je prikazan kako u strahu i naporu borbe, grize usnu. Prikazan bes na licu. Berninijev David, 1623

David • Dat u pokretu • Prikazan bes na licu, uvučena donja usna

Apolon i Dafne napravljenom za princa i kardinala Scipiona Borgezea.

Prikazati najznačajniji trenutak U ovoj skulpturalnoj grupi vidimo prvu karakteristiku barokne skulpture: izbor ključnog, prelomnog, najznačajnijeg trenutka akcije. U mitu o Apolonu i nimfi Dafne koju bog progoni svojom ljubavlju, to je svakako trenutak u kome se nimfa, uvidevši da ne može pobeći, pretvara u drvo lovora. Bernini, Apolon i Dafne, 1625

I u Otmici Prozerpine vidimo najdramatičniji trenutak, u isto vreme nasilan i erotičan. Trag koji utiskuju zgrčeni prsti Plutona, boga podzemnog sveta, u Prozerpininu butinu je virtuozno izveden.

Drama, nasilje, strah, erotizam - pobuditi čula! Barokna umetnost bira najdramatičnije trenutke akcije, rado prikazuje scene u kojima su nasilje i erotizam kombinovani, jer se takvi prikazi najdirektnije obraćaju čulima posmatrača. . Kompozicija ovih skulpturalnih grupa je spiralna i doprinosi dramatičnosti prikaza Bernini, Apolon i Dafne, Otmica Prozerpine

Spiralna kompozicija ne samo da doprinosi dramatičnosti prikaza, već i generiše novi, aktivni odnos skulpture sa prostorom u kome se nalazi.

ARHITEKTURA • Najznačajnije barokne građevine su crkve i palate. • U odnosu na renesansu dolazi do oslobađanja od krutih geometrijskih oblika. • Kružno eliptični oblici koje koristi Bernini ili trougaoni motivi omogućuju razigranost i dinamičnost. • Zid je oživeo i nije više samo ravna površina. On postaje aktivni element što plastičnijeg prostornog delovanja (stubovi, polustubovi, plastična dekoracija). Zid je efektno prekidan nišama, udubljenjima i izbočinama. Koristi se sve što može doprineti da građevina izgleda nemirno. • U unutrašnjosti se dekorativnim arhitektonskim formama (lukovima, stubovima, nišama), kao i skulpturama i slikama, uz upotrebu plemenitih materijala, poput mermera stvara senzualan, gotovo natprirodan ambijent koji zadivljuje. • U Rimu, 1629. Djanlorenco Bernini je imenovan za arhitektu crkve Svetog Petra, kao i za nadzornika svih radova na papskom dvoru.

Barokna arhitektura u Italiji Bernini Maderna Boromini

Bernini je kao arhitekta puno doprineo ulepšavanju ili dovršavanju postojećih zdanja, a malo bio u prilici da gradi u celosti prema svojim zamislima. Dva najznačajnija projekta koja je realizovao su kolonada na Trgu Svetog Petra u Rimu i crkva San Andre na Kvirinalu. Bernini arhitekta

Na kolosalni red duplih pilastera se nadovezuju duplirani stubovi tambura kupole. Arhitrav iznad stubova je izlomljen. Nadstrešnice prozora naizmenično zaobljeni i trouglasti “zabati”. . .

Bernini je trg ispred katedrale projektovao kao eliptičan, uokviren duplim kolonadama koje poput dve ruke obuhvataju trg (1657). Eliptičan oblik je tipičan za barok, kao posledica najnovijih otkrića u astronomiji (Keplerovi zakoni o eliptičnoj putanji planeta, 1607 -19).

Trg sv. Petra u Rimu - Bernini Osnova trga označava raširene ruke koje se sklapaju, to jest božanske ruke

Berninijev trg ispred Crkve Svetog Petra u Rimu eliptičan, oivičen kolonadom kolosalnih duplih stubova.

Carlo Maderna, fasada bazilike Svetog Petra u Rimu (1607 -1615)

U odnosu na renesansu dolazi do oslobađanja od krutih geometrijskih oblika. Kružno eliptični oblici koje koristi Bernini ili trougaoni motivi omogućuju razigranost i dinamičnost. Zid je oživeo i nije više samo ravna površina. On postaje aktivni element što plastičnijeg prostornog delovanja (stubovi, polustubovi, plastična dekoracija). Zid je efektno prekidan nišama, udubljenjima i izbočinama. Koristi se sve što može doprineti da građevina izgleda nemirno. Karlo Maderna, fasada katedrale Svetog Petra u Rimu (1607 -1615)

Renesansa, Alberti Uporedimo fasadu sa Albertijevoj, renesansnoj, i u Madernovoj baroknoj arhitekturi. Maderna

Boromini (Francesco Borromini, 1599 -1667) • Vrhunac rimske barokne arhitekture, njen najprepoznatljiviji aspekt se ipak vezuje za trećeg velikog arhitektu ovog perioda. Crkva Svetog Karla

Barok: Boromini, fasada Svetog Karla, 1665 -67 Renesansa: Alberti, fasada San Andrea, Mantova, 1470 Barok menja oblik klasičnih elemenata, da bi ih učinio dramatičnijim, ekspresivnijim. Zid je neizmenično konkavan i konveksan, izdubljen nišama u koje je smeštena skulptura, portal je isturen…

Osnova crkve Svetog Karla je eliptična)ao i osnova kupole. Oblik elipse je tako novi idealni oblik, karakterističan za Barok kao što je krug bio karakterističan za Renesansu.