ARBEIDSRECHT Welkom 2013 hoofdstuk 1 inleiding 1 2013

ARBEIDSRECHT Welkom! 2013 hoofdstuk 1 inleiding 1

2013 hoofdstuk 1 inleiding 2

o wetgeving online 2013 hoofdstuk 1 inleiding 3

Hoofdstuk 1 Inleiding 2013 hoofdstuk 1 inleiding 44

Sociale wetgeving o o o 2013 Arbeidsrecht Arbeidsvoorziening Sociale zekerheid Minimumvoorzieningen Geschillen van sociaal recht hoofdstuk 1 inleiding Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 5 5

Individueel collectief ARBEIDSRECHT 2013 hoofdstuk 1 inleiding 6

Arbeidsongevallen Pensioenen Ziekte en invaliditeitsverzekering Werkloosheid kinderbijslag SOCIALE ZEKERHEID 2013 hoofdstuk 1 inleiding 7

Arbeidsbemiddeling Beroepsopleiding tewerkstellingsmaatregelen ARBEIDSVOORZIENING 2013 hoofdstuk 1 inleiding 8

Tegemoetkomingen voor mindervaliden Gewaarborgde minimumregelingen Leefloon Ocmw-dienstverlening MINIMUMVOORZIENINGEN 2013 hoofdstuk 1 inleiding 9

Procesrecht Bijzondere procedures voor beschermde werknemers GESCHILLEN SOCIAAL RECHT 2013 hoofdstuk 1 inleiding 10

Wat is arbeidsrecht? o Geheel van rechtsregels dat de verhoudingen regelt tussen werkgevers en werknemers: n Individueel n collectief o Arbeidsrecht o BIJZONDER DOEL: n Bescherming van belangen van de werknemers n Bevorderen van hun welzijn 2013 hoofdstuk 1 inleiding 11 11

Geschiedenis: 5 -20 2013 hoofdstuk 1 inleiding 12

Historiek van beschermend arbeidsrecht ANCIEN REGIME GILDEN CORPORATIES FRANSE REVOLUTIE VRIJHEID BROEDERLIJKHEID GELIJKHEID LIBERALISME: geen interventie van overheid= GEEN ARBEIDSRECHT 2013 hoofdstuk 1 inleiding 13

WILSAUTONOMIE OVEREENKOMST=wet 2013 hoofdstuk 1 inleiding 14

overeenkomst ‘arbeidsrecht’= onderdeel van burgerlijk recht Suppletieve bepalingen 2013 hoofdstuk 1 inleiding 15

Zijn aanvullende bepalingen die enkel van toepassing zijn als de partijen niets anders hebben overeengekomen SUPPLETIEVE BEPALINGEN 2013 hoofdstuk 1 inleiding 16

1886 o Arbeidsduurvermindering n Eis tot 13 u/dag o Protest tegen loonsverminderingen Onderzoekscommissie: Eerste sociale wetgeving 2013 hoofdstuk 1 inleiding 17

Eerste sociale wetgeving: p 13 o Nog zeer behoedzaam o Beperken vrijheid van overeenkomst n Uitbetalen in geld n Vrouwen en kinderarbeid n Werkplaatsreglementeringen o Verplicht maar inhoud vrij n Zondagsrust n Nachtarbeid vrouwen n … 2013 hoofdstuk 1 inleiding 18

ARBEIDSOVEREENKOMSTENWET Arbeiders 1900 AANVULLEND 2013 bedienden 1922 DWINGEND BESCHERMEND 19

Suppletief recht 2013 Dwingend recht hoofdstuk 1 inleiding 20

Suppletief - dwingend o Suppletief o dwingend: n Is maar bindend in de mate dat de partijen niets anders hebben voorzien 2013 n afwijking is niet mogelijk in nadeel van de werknemer hoofdstuk 1 inleiding 21

Algemene staking 1936 o EVOLUTIE naar zeer beschermend recht o Arbeidsovereenkomstenwet 1978 2013 hoofdstuk 1 inleiding 22

Uitbouw beschermend recht o Toetredingscontract o Wederkerige overeenkomst mét bescherming werknemer 2013 hoofdstuk 1 inleiding 23

arbeidsovereenkomstenwet WET 3 juli 1978: n. Aangaan n. Uitvoeren/schorsen n. Beëindigen 2013 hoofdstuk 1 inleiding 24

Individueel arbeidsrecht o o o 2013 ARBEIDSWET 16 MAART 1971 n Arbeidsduur, zondagsrust, kinderarbeid, moederschap WET 1987 n Tijdelijke arbeid en uitzendarbeid FEESTDAGEN n Wet van 4 jan. 1974 n Feestdagenbesluit van 18 april 1974 EDUCATIEF VERLOF n Herstelwet 22 januari 1985 TIJDSKREDIET n CAO 77 bis CAO 103 LOONBESCHERMINGSWET n 12 april 1965 hoofdstuk 1 inleiding 25

Uitbouw beschermend recht o Toetredingscontract o Wederkerige overeenkomst mét bescherming werknemer o Veelheid aan wetten o Complexiteit wetgeving 2013 hoofdstuk 1 inleiding 26

Uitbouw beschermend recht o Toetredingscontract o Wederkerige overeenkomst mét bescherming werknemer o Complexe wetgeving n Weinig ruimte voor afspraken wg-wn AFBOUW? 2013 hoofdstuk 1 inleiding 27

AFBOUW? o o o 2013 Complexe wetgeving Administratieve rompslomp Te beschermend? Rem op economische groei? Te weinig flexibel? hoofdstuk 1 inleiding 28

Deregulering? o Andere realiteiten n n 2013 Arbeiders-bedienden Zeer verschillende situaties Crisis, werkloosheid Politieke klimaat globalisering hoofdstuk 1 inleiding 29

Werkgevers vragen flexibeler wetgeving: o o o o 2013 Vlotter ontslagrecht Minder duur ontslagrecht Meer tijdelijke contracten Afschaffing minimumlonen Werken ‘indien noodwendig’ Minder SZ enz hoofdstuk 1 inleiding 30

tendensen arbeidsrecht o Flexibilisering arbeidsrecht n Uitzendarbeid n Huisarbeid n Opeenvolging bepaalde tijd o Individualisering rechten n Zelfstandige aannemingsovereenkomst o Juridisering collectieve geschillen n Eenzijdig verzoekschrift o Traagheid wetgevend werk o Liberalisering n 2013 Inperken grondrechten: cameracontrole, internetverkeer enz hoofdstuk 1 inleiding 31

o bronnen van het arbeidsrecht 2013 hoofdstuk 1 inleiding 32

BRONNEN ARBEIDSRECHT INTERNATIONAAL 2013 hoofdstuk 1 inleiding 33

BILATERALE VERDRAGEN INTERNATIONALE RECHTSBRONNEN IAO OESO MULTILATERALE VERDRAGEN RAAD VAN EUROPAD … EUROPESE UNIE EUROPEES SOCIAAL HANDVEST EVRM

EUROPESE UNIE Europese rechtsregels verordeningen richtlijnen beschikkingen aanbevelingen adviezen

HIERARCHIE Europese RR o Europese verordeningen: n Rechtstreeks verbindend n Directe werking in alle lidstaten o Europese richtlijnen: n Moet omgezet worden in nationale wetgeving (wet, decreet, CAO…) o Europese beschikkingen n Directe werking voor welbepaalde bestemmelingen o Aanbevelingen n Enkel moreel gezag o adviezen 2013 hoofdstuk 1 inleiding 36

OUDERSCHAPSVERLOF o Europese richtlijn 2010/18/EU o K. B. (Koninklijk Besluit) o Vanaf 1 juni 2012 wordt de duur van het ouderschapsverlof uitgebreid van 3 naar 4 maanden. 2013 hoofdstuk 1 inleiding 37

Verordeningen/richtlijnen § Collectief ontslag § Behoud van rechten bij overgang ondernemingen § Gelijke behandeling § Vrije verkeer van wn binnen de Unie 2013 hoofdstuk 1 inleiding 38

BRONNEN ARBEIDSRECHT INTERNATIONAAL 2013 hoofdstuk 1 inleiding 39

EUROPESE UNIE Nationale rechtsbronnen Sociale grondrechten wetten decreten Koninklijke besluiten Ministeriële besluiten CAO

SOCIALE GRONDRECHTEN o Sociale grondrechten: art. 23 n Recht op arbeid en op vrije keuze van beroepsarbeid, recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen n Recht op sociale zekerheid GEEN DIRECTE WERKING 2013 hoofdstuk 1 inleiding 41

Sociale rechtsbronnen o Wetten o Decreten en ordonnanties n Gemeenschappen en gewesten n Ordonnanties van Brusselse gewest o K. B o M. B. Rechtspraak Rechtsleer Gebruik 2013 hoofdstuk 1 inleiding 42

Juridat: www. cass. be

rechtspraak o Toepassen wetgeving o Verduidelijkt wetgeving o Vult wetgeving aan o Interpreteert wetgeving n Voorkomt interpretatieproblemen 2013 hoofdstuk 1 inleiding 44

Wetgeving-rechtspraak o Duidelijke wetgeving: rechter past toe n Opzeg lagere bedienden n Beëindigen tijdens proef arbeiders o Wetgeving is niet duidelijk: rechter verduidelijkt n Tewerkstellingsvoorwaarde CAO 77 bis o Wetgeving heeft niets voorzien: rechter vult in n Verbreking tijdens loopbaanvermindering CAO 77 bis o Wetgeving legt initiatief bij partijen: rechter beslist n Opzegtermijn hogere bediende

rechtsleer n Interpretatie van rechtsregels n Bespreken rechtspraak n Distilleren tendensen (formule CLAEYS) Niet dwingend Beïnvloedt het recht 2013 hoofdstuk 1 inleiding 46

gebruik o Bestendig n Voldoende lange tijd o Vast n Steeds hetzelfde voordeel, dezelfde berekeningsbasis o algemeen 2013 hoofdstuk 1 inleiding 47

Gebruik: Arbh. Luik 13. 11. 2002 o Gedurende 20 jaar een loontoeslag van 200% voor prestaties op zon- en feestdagen n Algemeen n Vast n Bestendig 2013 hoofdstuk 1 inleiding 48

Collectieve arbeidsovereenkomst: CAO Wet van 5 december 1968 o http: //www. internetcodex. be 2013 hoofdstuk 1 inleiding 49

Collectieve arbeidsovereenkomst: CAO Wet van 5 december 1968 o Normatieve bepalingen n Individuele: o Loons- en arbeidsvoorwaarden n Collectieve o Obligatoire bepalingen n Vredesplicht n Informatieplicht n beïnvloedingsplicht 2013 hoofdstuk 1 inleiding 50

NIVEAU’s NATIONALE ARBEIDSRAAD PARITAIR COMITE • PARITAIR SUBCOMITE ONDERNEMING 2013 hoofdstuk 1 inleiding 51

NAR Algemeen bindend (niet algemeen bindend) 2013 hoofdstuk 1 inleiding 52

PC Algemeen bindend niet algemeen bindend 2013 hoofdstuk 1 inleiding 53

ONDERNEMING 2013 niet algemeen bindend hoofdstuk 1 inleiding 54

BINDING VAN EEN CAO ALGEMEEN BINDEND 2013 NIET ALGEMEEN BINDEND hoofdstuk 1 inleiding 55

BINDING VAN EEN CAO o Ondernemingscao o PC of NAR : o Algemeen bindend: n VOOR ALLE WERKGEVERS die onder ressort vallen én hun werknemers o Niet algemeen bindend n VOOR ALLE WERKGEVERS die lid zijn van de patronale organisatie en onder het ressort vallen én hun werknemers n WERKGEVERS die geen lid zijn van patronale organisatie zijn suppletoir gebonden door de individueel normatieve bepalingen o Kan schriftelijk én uitdrukkelijk afwijken 2013 hoofdstuk 1 inleiding 56

Collectieve arbeidsovereenkomst: CAO Wet van 5 december 1968 o o o 2013 Vormvereisten! Wie kan CAO afsluiten Neerlegging en bekendmaking Niveaus Geldigheidsvereisten bindingskracht hoofdstuk 1 inleiding 57

Niveaus o NAR o PC: bedrijfssector n PSC o ONDERNEMING 2013 hoofdstuk 1 inleiding 58

geldigheidsvereisten o Toestemming n Geweld, dwaling, bedrog o Bekwaamheid o Geoorloofde oorzaak o Geoorloofd voorwerp 2013 hoofdstuk 1 inleiding 59

o WERKGEVERS die geen lid zijn van patronale organisatie zijn suppletoir gebonden door de individueel normatieve bepalingen n Ze kunnen afwijken van de individuele normatieve bepalingen als ze dit uitdrukkelijk en schriftelijk doen 2013 hoofdstuk 1 inleiding 60

Voorbeeld (p 21) o Pc: eindejaarspremie= maandloon n Algemeen bindend verklaard n Niet algemeen bindend o Aangesloten wg o Niet-aangesloten wg: n =gebonden tenzij hij uitdrukkelijk en schriftelijk afwijkt § Bvb door uitdrukkelijk te bedingen dat eindejaarspremie =2 weken=geldig 2013 hoofdstuk 1 inleiding 61

Algemeen verbindende CAO o Wordt bindend voor alle werkgevers die behoren tot het ressort o Overtreding is een misdrijf n Verjaringstermijn wordt 5 jaar n strafsancties 2013 hoofdstuk 1 inleiding 62

Automatische conversie o Bepalingen van de CAO gaan automatisch stilzwijgend over in de individuele arbeidsovereenkomst o Strijdige bedingen in de arbeidsovereenkomst worden stilzwijgend gewijzigd 2013 hoofdstuk 1 inleiding 63

oneindige binding: art. 23 o ‘de individuele arbeidsovereenkomst die door een collectieve arbeidsovereenkomst stilzwijgend werd gewijzigd, blijft onveranderd wanneer de CAO ophoudt uitwerking te hebben, tenzij het anders wordt bedongen in de overeenkomst zelf’ n Enkel voor wn in dienst tijdens looptijd van deze CA 0!! 2013 hoofdstuk 1 inleiding 64

oneindige binding: art. 23 o CAO 1. 1. 2011 -31. 12. 2011 ‘voorziet eindejaarspremie’ o CAO 1. 1. 2011 -31. 12. 2011 ‘voorziet eindejaarspremie in december 2011’ 2013 hoofdstuk 1 inleiding 65

Bronnen van het arbeidsrecht o inleiding arbeidsrecht 2013 hoofdstuk 1 inleiding 66

hierarchie 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2013 Dwingende bepalingen van wet Algemeen bindende CAO 1. NAR 2. PC Niet-algemeen bindende CAO 1. 2. 3. NAR PC ONDERNEMING Geschreven arbeidsovereenkomst Niet algemeen verbindend verklaarde cao van pc voor werkgever die niet is aangesloten bij patronale organisatie Arbeidsreglement Suppletieve wetsbepalingen Mondelinge arbeidsovereenkomst gebruik hoofdstuk 1 inleiding 67

INTERPRETATIE art. 51 o LAGERE NORM mag niet strijdig zijn met HOGERE NORM o Sluit de hogere norm door zijn strenge formulering de toepassing van een gunstiger regime uit dat wordt voorzien door een regel van lagere orde ? 2013 hoofdstuk 1 inleiding 68