Aratrma ve Yayn Etii lkeleri Do Dr Berfin
Araştırma ve Yayın Etiği İlkeleri Doç. Dr. Berfin Melikoğlu Gölcü
Bilimsel Araştırmanın Aşamaları Araştırma probleminin tespit edilmesi Problemin tanımlaması Problemle ilgili varolan literatürün taranması Araştırma soru ve hipotezlerinin ifade edilmesi Verilerin toplanması Verilerin Analizi Sonuçlar çıkartmak üzere sonuçların-bulguların yorumlanması Raporlandırılması 2
Araştırma probleminin tespit edilmesi Problem tespit etme araştırmanın en zor aşamasıdır. Problemin bilimsel olarak çözülebilir bir problem olması gerekir Seçilen problemin yeni ve güncel olması gerekir Problemin çözümüyle bir ihtiyaca cevap vermek zorunluluğu vardır Araştırma yapacak olar kişi kendine şu soruyu sormalıdır: Neden bu konuda araştırma yapacağım? Araştırdığımız konu bize fayda sağlamalıdır.
Araştırma probleminin tespit edilmesi • Genel ölçütler: - Çözülebilirlik - Önemlilik - Yenilik - Etik kurallara uygun olarak araştırılabilirlik • Özel ölçütler: - Alanda yeterlilik - Yöntem ve tekniklerde yeterlilik - Veri toplama izni - Zaman ve olanak yeterliliği
Probleminin tanımlanması Araştırma probleminin tanımlanması, onun nicel ve nitel ayrıntıları ile araştırılacak biçimde ifade edilmesidir Problem açık, seçik ve anlaşılabilir biçimde ifade edilmelidir Örn: Dişlerin Gömülü Kalması ile Genetik Arasında Bir İlişki Varmıdır?
Problem Seçiminde Konu Alanının Sınırlandırılması Araştırma yapmayı planlayan ve henüz bu konuda yeterli bir deneyimi olmayan araştırmacı, araştırma problemini seçerken, çoğu kez araştırma alanını çok geniş tutar. Konusu üzerinde çalışmaya başlamadan önce, araştırmacılar kendisine aşağıdaki soruları sormalıdır; - Tam olarak neyi bulmayı umuyorum?
KONU SEÇİMİ Konu, bilgi kaynakları ve sonuca götürecek veri zenginliği bakımından araştırmaya müsait midir? Araştırma sonunda elde edilecek sonuçlar şimdiki bilgilere yeni bilgiler ekleyecek mi? Ele alınan konu daha önce çalışılmış ise üzerinde tekrar çalışılmaya ihtiyaç var mı?
KONU SEÇİMİ Elde edilecek sonuçlar; toplum gelişmesi yönünden resmi veya özel kurumlar için pratik uygulama değeri taşıyacak mı? Sonuç bilime katkı sağlayacak mı? [
Problemle ilgili varolan literatürün taranması Hiç kimse bir işi o işin geçmişi ile ilgili bilgi toplamadan ve “kayıtları” kullanmadan yapamaz. Kendisinden önce o işi yapmış olanların isimleri, tarihler, hataları ve başarıları bütün görüşlerine zemin oluşturur. Araştırma süreci boyunca bilgiler toplanıp, bir araya getirilirken araştırma konusunun amaç ve hedefleri her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Araştırma konusunun amaç ve hedefindeki birlik ve bütünlük olmadan ayrıntıların anlamsız olacağı unutulmamalıdır
Literatür İncelemede Kaynaklar Kitaplar: Kitaplar genellikle konu alanlarına ait ilkeleri, prensipleri ve teorileri verirler. Dergiler: Dergilerde yayınlananlar araştırmaların tamamı olmayıp, araştırmanın özeti şeklinde ve 3 -5 sayfa hacmindedirler. Özetler (Abstraklar): Abstraklar kitap ve araştırmaların bir veya en çok iki sayfalık özetlerini yayınlayan başvuru kaynaklarıdır.
Bilgi Kaynağı Türleri Birincil Kaynaklar İkincil Kaynaklar Geçerli bilimsel ve teknik bilgiyi kendisinde bulunduran kaynaklar Kitaplar Bilimsel Dergi Makaleleri Konferans Sunumları Bilimsel Raporlar Ön Baskılar Patentler Tezler İnternet Kaynakları Birincil kaynaklardaki bilgiye ulaşmada yol gösterici kaynaklar Kütüphane Katalogları Bibliyografik veritabanları Ansiklopediler El Kitapları Tanıtımlar Güncel Duyuru Kaynakları İnternet Kaynakları
Problemle ilgili varolan literatürün taranması Kütüphaneler Milli Kütüphane Üniversite Kütüphaneleri İl Halk Kütüphaneleri YÖK Ulusal Tez Merkezi Internet Veri tabanları (Ulakbim, EBSCO, Web of Science) Indexler (SSCI, ERIC) Genel sayfalar Pubmed Cochrane Medline
Hipotez kurmak Bir problemin çözümü için ortaya konulan geçici çözüm yoludur. İyi bir hipotez kısa ve özlü olduğu kadar eldeki verilerin çoğunu da kapsamalıdır. Hipotez verilere aykırı olmamalı Probleme çözüm önermiş olmalı Yeni gerçeklere ve tahminlere yol açabilmeli Deney ve gözlemlere açık olmalı
Hipotez kurmak Varsayım veya hipotez, bilimsel yöntemde olaylar arasında ilişkiler kurmak ve olayları bir nedene bağlamak üzere tasarlanan ve geçerli sayılan bir önermedir Hipotez hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde doğrulanırsa , evrensel gerçek halini alır. Buna Kanun (Yasa) denir, Hipotez kısmen doğrulanır, tamamen reddedilmezse ve yeni bulgularla desteklenirse Teori (Kuram) haline gelir, Hipotez doğrulanmazsa, değiştirilir ve kalan basamaklar yeniden uygulanır
Veri Toplama Veri Türleri 1 -Belgesel tarama (kütüphane) 2 -Gözlem 3 -Görüşme(Mülakat) 4 - Anket 5 - Yazışma 6 - Internetten oluşur
Araştırma Yönteminin Belirlenmesi Bu aşamada, • Hangi araştırma modelinin benimseneceği (örneğin, deneysel), • Hangi bireylerin ya da ortamların kullanılacağı (örneğin, Veteriner Hekimliği Fakültesi öğrencileri), • Araştırma verilerinin nasıl toplanacağı (Anket, Pubmed. . v. s), • Araştırma verilerinin nasıl analiz edileceği (örneğin, istatistiksel analiz) belirlenir.
- Slides: 16