Aratrma sreci HipotetikDedktif Model BLMSEL LEMN TEMEL BLGSEL

Araştırma süreci: Hipotetik-Dedüktif Model BİLİMSEL İŞLEMİN TEMEL BİLGİSEL BİLEŞENLERİVE BİLGİ DÖNÜŞÜMLERİ TEORİ YAPMA GÖZLENENLERİ ANLAMA (ENDÜKSİYON) TEORİ TÜMEVARIM (INDUCTION) KAVRAMLAŞTIRMA GENELLEME (AMPİRİK) TÜMGENGELİM (LOGİCAL MANTIKSAL NETİCE ÇIKARMA (KARAR) HİPOTEZLERİN KABUL YA DA REDDİ DEDUCTION) TEORİYİ UYGULAMA NELERİN GÖZLENECEĞİNİ BİLME (DEDÜKSİYON) HİPOTEZ (HENÜZ GÖZLEMLENMEMİŞ) BİLGİSEL BİLEŞENLE PARAMETRELERİN TAHMİNİ VE ÖLÇÜMÜ HİPOTEZLERİN TESTİ GÖZLEM DOLAYLI YA DA DOLAYSIZ KAYNAK: WALTER WALLACE “THE LOGIC F SCIENCEIN SOCIOLOGY 1971” METODLOJİK D. ÖRNEKLEM VE UYGUN ÖLÇME ARAÇLARI BİLGİ DÖNÜŞÜMÜ

SORU/SORUN YOKSA ARAŞTIRMA DA YOKTUR A. EINSTEIN ARAŞTIRMA SORU/SORUNLARA YANIT ARAMAK SÜRECİDİR KONU SEÇİMİ ***** PROBLEM ARAŞTIRMA SORUSU ***** RAPOR YAZMA YORUMLAMA ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ ARAŞTIRMA TİPLERİ ANALİZ BİLGİ TOPLAMA ARAŞTIRMA SÜRECİNİN ADIMLAR: LÜNEAR DEĞİLDİR; GEL-GİTLER OLABİLİR NEUMAN, W. L. (1994) SOCIAL RESEARCH METHODS, BOSTON, ALLY and BACON ARAŞTIRMA DESENİ

1. PROBLEMİN BÜTÜNLEŞTİRİLMESİ EKONOMİK KÜLTÜREL PSİKOLOJİK SOSYAL CİNSEL HUKUKSAL (YASAL) 2. PROBLEMİN SINIRLANDIRILMASI 3. PROBLEMİN TANIMLANMASI • ÖNEMLİ BİR SORUN MU? ANLAMLI MI? GÜNCEL Mİ? • ARAŞTIRILABİLİR Mİ? ORJİNAL Mİ? • MASRAF/MALİYET-ZAMAN İLGİ/HIRS • HAZIR OLUŞ/RİSK TEŞVİK/YENİ ARAŞTIRMALAR

ARAŞTIRMA SORU SORMA/PLANLAMA MEKANİK İŞLEMLER • KAYNAK/UZMAN KİŞİLERLE GÖRÜŞME • LİTERATÜR TARAMA (LITERATURE REVIEW • SAHAYA GİTME (KİŞİ/GRUP/ÇEVRESEL KOŞULLAR)) ZİHİNZEL SÜREÇLER • PROBLEMİ BÜTÜNLEŞTİRME • SINIRLAMA • TANIMLAMA

NEDEN LİTERATÜRÜ İNCELİYORUZ? AMAÇ NEDİR? • Mevcut bilgi birikimine yabancı olmadığımızı göstermek ve kendine güveni oluşturmak (tarama yapılan alandaki temel meseleleri/konuları bilmeniz, mesleki yeterlilik ve yetenekleriniz hakkında özgüveninizin artmasını sağlar) ÖZGÜVEN • Önceki araştırmaları bilmek ve şu anda yaptığınız çalışma ile bağını kurmak (Literatür taraması BİLGİNİN BİRİKİMLİ olduğunu; bundan öğreneceklerimiz olduğunu ve çalışmanın önce yapılanlar üzerine inşa edildiğini sayıltılar. Kafamızdaki sorudan hareketle, bilginin gelişim sürecini gösterir) ÖNCEKİLERLE BAĞINI KURMA

NEDEN LİTERATÜRÜ İNCELİYORUZ? AMAÇ NEDİR? DEVAM * Taranan alandaki bilgileri bütünleştirmek ve özetlemek. Tarama, farklı sonuçları bir araya getirerek sentezlemektir. İyi bir tarama, önceki çalışmaların üzerinde birleştikleri; ayrıldıkları noktalara ve aydınlanmayan sorulara işaret eder. O güne kadar yapılanları serimledikten sonra, gelecekte yapılacaklara yol gösterir. KARŞILAŞTIMA/BÜTÜNLEŞTİRME • Diğerlerinden öğrenmek ve yeni fikirler üretimini teşvik etmektir. Araştırma, önceki çalışmaların araştırma teknikleri, süreçleri, planlarını öğrenerek yeni bakış açısı kazanır. ÖZGÜN/YENİ

DERGİ MAKALESİ NASIL OKUNUR • • • Açık bir amaç veya bir hedefe varmak için okuyunuz(kafanızdaki belirli bir soruya uygulamak için mi; yoksa bilgilenmek/temel bilgi için mi okuyorsunuz netleştirin) Makaleyi tümü ile okumadan önce gözden geçirin. Başlığından, özetinden, sonuçlarından neler öğrenebilirsiniz? Konusu, yöntemi, temel bulgu ve sonuçları nelerdir? (öncelikle problemi nedir? ) Kendi temel yöneliminizi göz önünde bulundurarak, başlığa, yönteme, yayının kaynağına tutumunuz nedir? Yanlılığınız önyargınız var mı? Örn. Feminist Marksist Kullanılan metot hakkında mevcut bilginiz nedir? Yayının kaynağı (kişi kuruluş) sizin için ne ifade ediyor? (sosyolog, dinci vb. ) Makaleyi değerlendiriniz. Ne tür hatalar/yanlışlar, eksiklikler var? Toplanan bilgi/data ile bulgular arasında tutarlılık var mı? Makalenin izlediği/kabul ettiği yaklaşımın sayıltılar ile makale uygunluk içinde mi? (Fonksiyonalist, çatışmacı sonuçlara varıyor) Öz olarak, başlıkla birlikte makaledeki bilgileri özetleyin: bulguların olgusal güvenilirliğini değerlendirin ve makale hakkında sorular sorun. İşe yarar, önemli vb gibi. Örn. Enflasyon % 5 ‘e düşecek diyor, olabilir mi? Kentte yaşayanların hepsi kentli mi? Kaynak: Katzer, Cook and Crouch (1982); Neuman (1994)

SOSYAL ARAŞTIRMANIN BOYUTLARI 1 araştırma tipleri AMACA GÖRE • Exploratory(keşfedici): etnometodoloji • Descriptive (betimsel) • Explanatory (açıklayıcı) KULLANIM ALANINA GÖRE • • Basic research (temel araştırma) Applied research (uygulamalı araştırma) • Action oriented research: policy oriented: kadın, çevre-sağlık, hayvanları koruma • Impact/etki değerlendirme: ÇED, SED: çevre, nükleer santral, bergama • Evaluation research/değerlendirme/eğitim modeli, hizmet/teknoloji

SOSYAL ARAŞTIRMANIN BOYUTLARI 2 araştırma tipleri ZAMAN BOYUTUNDA • • • Cross-sectional/kesitsel Longitudinal/boylamasına (panel) Case study/vak’a incelemesi • • BİLGİ TOPLAMA TEKNİKLERİNE GÖRE Quantitative • Experiment • Survey • Content analysis • Existing statistics Qualitative • Oral history • semiotics • hermeneutics • Ethnomethodology • Focus group • Field research

SOSYAL ARAŞTIRMANIN BOYUTLARI 3 araştırma tipleri • Reactive research: birinci elden araştırma • Nonreactive research: ikinci elden araştırma – Content analysis: içerik çözümleme – Existing statistics: documents and secondary analysis Yanıtladıkları sorulara göre • Nedir? (betimsel araş. ) • Ne idi? (tarihsel karşılaştırmalı araş. ) • Nasıl? (deneysel araştırma) – Meta analysis Yapıldıkları yere göre ise; Kitaplık(kütüphane) Laboratuar Alan (field research)

1. Giriş: Ana bölümlerden ilki giriştir. Bu bölümde sıra ile, problem, amaç, önem, yaklaşım ve sayıltılar, sınırlılıklar, tanımlar, yöntem başlıkları yer alır. Ancak bu başlıklara geçmeden önce bu başlık altında, problem ile ilgili kullanılacak/kullanılan temel kavramlar ele alınır. 1. 1. Problem: • bireyi, fiziksel ya da düşünsel yönden rahatsız eden, kararsızlık ve birden çok çözüm yolu olasılığı görülen her durum problemdir. Araştırma, problem çözmeye yönelik bir süreçtir. • araştırma probleminin, açık seçik olarak tanımlanması gerekmektedir. Problemler üç aşamalı bir yaklaşımla tanımlanabilir: • Bütünleştirme • Sınırlama • Tanımlama

1. 2. Amaç • Araştırmanın amacı, iyi tanımlanmış bir problem ifadesinde saklı olmakla birlikte, her çeşit yanlış anlamaları önleyecek açıklıkta ve maddeler halinde ayrı bir alt bölümde verilir. • Amaçlar iki şekilde belirtilebilir: • Soru cümleleri • Denenceler(hipotezler) • Bu derste sadece soru cümleleri (research questions)yazılacaktır. 1. 3. Önem • Araştırma amaçlarında belirlenip toplanan bilgilerin hangi kuramsal ya da pratik sorunun çözümünde ve nasıl kullanılabileceğinin açıklanması, araştırmanın önemini vurgular. • Araştırmanın amacı ile araştırmacının amacı farklıdır. Birincisi, toplanacak verileri; ikincisi ise bunların hangi amaçla toplandığını anlatır.

1. 4. Yaklaşım ve Sayıltılar Yaklaşım, araştırmanın hangi teorik çerçeve (bu ders için sosyolojik) içinde gerçekleşeceğini/gerçekleştiğini ifade eder. Sayıltı, denenmeyen yargıdır. Bu nedenle denenmek üzere geliştirilen yargı olan denence(hypothhesis) ile karşılaştırılmamalıdır 1. 5. Sınırlılıklar Araştırmacının, araştırması ile ilgili olarak yapmak istediği ancak çeşitli nedenlerden dolayı yapamayacağı/yapamadığı her şey araştırmanın sınırlılıklarıdır. 1. 6. Tanımlar Giriş bölümümde kullanılan temel kavramlara ek olarak, kullanılan diğer terimlerin tanımı da bu bölümde belirtilmektedir.

1. 7. Yöntem/metot 1. 7. 1. araştırma tipi 1. 7. 2. araştırma tekniği 1. 7. 3. evren ve örneklem

Sosyolojik Kavramlar sosyolojinin en temel iki kavramı 1. Toplumsal Yapı/Sistem – Toplumsal kurumlar(aile, din, siyaset, devlet/kamu, sağlık, eğitim, ekonomi vb. ) – Örgütler (partiler, dernekler, bankalar gibi) biçimsel örgütler ve bürokrasi ile biçimsel olmayan örgütlenmeler. – Gruplar-liderlik-rol-statü ve birincil-ikincil gruplar – sınıflar 2. Toplumsal değişme (zamansal ve mekansal değişmeler) – Teknoloji (medya, internet, mobil telefon) – Nüfus (yatay/göç ve dikey hareketlilik) Çeşitli sosyal süreçler Modernleşme (modernization) Kentleşme(urbanization) Demokratikleşme (democratization) Küreselleşme (globalization) Yerelleşme (localization) Hareketlilik (mobilization/mobility)

Sosyolojik Kavramlar • • Toplumsal eylem ve hareketler – Sorumlu davranış (responsible behavior) – Uyma davranışı (compliance behavior) – Sapma davranışı (deviant behavior) – Oy verme ve kamu oyu – Üretim/ yeniden üretim (reproduction) tüketim davranışları – Boş zaman faaliyetleri (aktif ve pasif spor gibi) – Yeni toplumsal hareketler – Sivil itaatsizlik/protestolar – Gündelik/rutin davranışlar (yemek, yürümek, alışveriş) Toplum kavramlaştırmaları – Modern toplum-Risk toplmu – Sanayi ve sanayi ötesi toplum – Bilgi toplumu-Tüketim toplumu – Geleneksel toplum-Post modern toplum Çeşitli sosyal süreçler (devam) Sosyalleşme (socialization) İşbölümü/uzmanlaşma/meslekleşme (professionalization) Yabancılaşma(alienation) ve anomi Dışlama (Exclusion) Bütünleşme (integration) Dayanışma (solidarity) Destek(support) Çatışma (conflict) Uzlaşma (resolution) Göç (migration) Kimlik (identification/identity) İletişim (communication) Düzen (order) Düzensizlik (disorder) İşlevsellik (functionalism) İşlevsel olmayan (disfunctional) Yeni sayılabilecek konular Kültür, kültürel değerler ve değişme Çevre ve Afet (Deprem, taşkın v. b. ) Toplumsal cinsiyet (kadın araştırmaları) Şiddet/Mobing Etniklik (ethnicity) Belirsizlik (Uncertainty) Güven (trust)

Nitel Araştırma dersinin vizesi için yapılacaklar • Araştırmanın adı (en fazla 8 -10 kelimeden oluşacaktır) • İçindekiler sayfası • Giriş (bir buçuk ya da en fazla iki sayfadan oluşacak ve temel kavramlar referansları ile tartışılacak) • Problem (bütünleştirme, sınırlama ve tanımlama aşamalarını kapsayacaktır. ) • Amaçlar (en az üç en fazla beş amaç soru cümlesi halinde yazılacak) • Ayrıca, “kaynakça” verilecek (en az beş kaynak mutlaka kullanılacak). Kaynakçada alfabetik sıra izlenecektir (örneğin A harfi ile başlayanlar önce gibi) • Referanslarda APA sistemi kullanılacak (Soyadı, yıl: sayfa no) (Kasapoğlu, 1998: 222) • Bulgular ve tartışma örneklerde olduğu gibi yapılacaktır.

Nitel Araştırma dersinin vizesi için yapılacaklar • Ben, biz, bana göre vb. gibi birinci şahıs ifadeler kullanılmayacaktır • Sadece tanımlar çift tırnak “” içinde ve kaynak gösterilecek yazılacak, diğerleri öğrencinin kendi ifadeleri ile yazıldıktan sonra, görü ya da düşüncenin dayandığı kaynak verilecektir • Not 1: içindekiler örneği sayfa – – – Bölüm 1: Giriş 1. 1. Problem 1. 2. Amaçlar 1. 3. Önem 1. 4. Sınırlıklar 1. 5. Yöntem 1 2 4 5

devam • • • Bölüm 2 : Bulgular ve Tartışma Bölüm 3: Sonuç ve Öneriler. Kaynakça Ekler A)Mülakat formu B) Deşifrelerin tümü

devam • Not 2: Problem ve Amaç Örneğin, “hekimlerin hastalarını insan yerine cisim görmeleri” problemi için: Bütünleştirme: sağlık hizmetlerini etkileyen faktörler: Ülkenin sağlık politikaları Hastane örgütlerinin alt yapısı Tıp hekimlerinin yetişmesi hastalar

devam Sınırlama: tıp eğitimi Tanımlama: tıp eğitiminin insan merkezli olmaması veya hastalara karşı sinik (hakir görücü) davranışların yaygınlığı Not 2: böyle bir araştırma problemi için olası amaçlar (soru cümleleri halinde şöyledir): • Tıp eğitimini kimler seçmektedir veya tıp öğrencilerinin sosyo-demografik özellikleri nelerdir? • Kendilerini hangi sınıftayken ilk defa hekim olarak görmeye başlamaktadırlar? • Eşlerinin ve çocuklarının tıp eğitimi görmesine yönelik tutumları hangi yöndedir? • Diğer mesleklerle (örneğin mühendislik, hukuk, veterinerlik gibi)karşılaştırıldığında tıbbın güçlük derecesi nedir? • Tıp fakültesinde değerler iklimi(value climate) nasıldır? • Not 4: giriş bölümünde Türkiye’nin toplumsal yapısı, sağlık sosyolojisi ve tıp eğitimi tartışılabilir.

Metin içinde referans gösterme • Benzer şekilde, ırklara göre değişim gösterdikleri belirtilmektedir(Friedman ve Morris, 2004). • Menopoz ile ilgili ikinci büyük çıkış, Benedek’ten (1973) gelmektedir (akt. Spira, 1999: 262).

Metin içinde referans gösterme • Morikawa ve Nishima (2007) ise hastalığı etkili olduğu süreç temelinde derecelendirmişlerdir. • Diğer bir deyişle, biyolojik, sosyo-kültürel, psikolojik ve ailelerin bakış açılarını sentezleyen bir yaklaşım (Wright ve ark. , 1998; Celano, 2006), hastalık hakkında daha fazla bilgi sağlayacaktır

Kaynakça • Harrison, B. (2002) Seeing health and illness worlds – using visual methodologies in a sociology of health and illness: a methodological review. Sociology of Health & Illness , 24(6): 856– 872