ARA GVENLK SSTEMLER DR CELAL CANPOLAT AGS nedir

ARAÇ GÜVENLİK SİSTEMLERİ DR. CELAL CANPOLAT

AGS nedir? • Araç güvenlik sistemleri; sürücüyü, aracı, yayaları, tehlike menzilinde bulunan diğer canlı ve cansız varlıkları korumak amacıyla araca yerleştirilmiş olan bir takım sistemler bütünüdür. • AGS kaza olma olasılığını düşürürken, oluşan kazalarda can ve mal kaybını minimum seviyeye indirmeyi hedefler.

AGS nelerdir? • Aktif Güvenlik Sistemleri • Pasif Güvenlik Sistemleri

Aktif Güvenlik Sistemleri • Kaza olma olasılığını düşürmek ve sürücünün kazadan kaçınma yeteneğini arttırmak için araçta bulunan donanımlardır • ABS • ASR • ESP • SİLECEKLER VE CAM TEMİZLİĞİ • AYDINLATMA, SESLİ VE IŞIKLI UYARILAR • İKLİMLENDİRME • EK GÜVENLİK ARTTIRICILAR

Pasif Güvenlik Sistemleri • Bir kaza oluştuğunda, araçta bulunanların bu kazadan etkilenmelerini en aza indirmek için geliştirilen güvenlik sistemleridir. • Emniyet Kemeri • Hava Yastığı • SRS • Araç Gövdesinin İç ve Dış Yapısı

ABS (Anti-lock(block) brake system Kilitlenmeyen Fren Sistemi • ABS sert(kuvvetli) frenleme anında tekerleklerin kilitlenmesini engelleyerek, sürücüye manevra imkanı verir. • ABS yaklaşık olarak saniyede 18 kez aracı frenleyip bırakarak tekerleğin kilitlenmesini önler. • ABS de her tekerleğin yanında dönme hızını algılayarak tekerleğin çekiş kaybettiğini ve kilitlenmek üzere olduğunu algılayan sensörler bulunmaktadır. • ABS---ECU(Elektronik Kontrol ünitesi)--- HCU (Hidrolik Kontrol Ünitesi)

ABS’li Aracın Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler 1 • Frenleme sırasında pompalama yapmayın • Fren pedalında basınç dalgası hissetmenize rağmen pedala sertçe basmaya devam edin • Gösterge panelindeki ABS ikaz lambasının yanması ve sistemden mekanik bir gürültü gelmesi ABS’nin devrede olduğunu gösterir • ABS fren mesafesini anlamlı bir şekilde kısaltmaz, takip mesafesini her zaman koruyun • ABS 12 km/s hızın altında devreye girmez

ABS’li Aracın Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler 2 • ABS fizik kanunları dışına çıkamaz. Islak zeminde ABS Söz konusu olsa bile fren mesafesi kuru zeminden daha fazladır. • Araç kullanma kılavuzundan ABS ile ilgili bölümü mutlaka okuyun • Araçta ABS’yi mutlaka uygun bir yolda deneyin, acil bir durumla karşılaşmadan önce ABS’nin nasıl çalıştığını öğrenin

ASR ( ANTİ PATİNAJ SİSTEMİ) • ETC(elektronik çekiş kontrolü) olarak da bilinmektedir ASR harekete geçme yada hızlanma sırasında tekerleklerin patinaj yapmasını engelleyerek aracın istikametinde kalmasını sağlar. • ABS ve motor yönetim sistemini birlikte kontrol ederek tekerleğin çekiş yeteneği kaybolduğunda(patinaj) bu durumu sensörler yardımıyla algılayarak tekerleklerin hareketini yavaşlatır, kaymalarını önler ve yola tutunmayı arttırır.

ASR 2 • ASR özellikle çekiş yeteneğinin azaldığı (kumlu, çakıllı, karlı, buzlu, yağmurlu vb. ) yol koşullarında uygun sürüş kontrolünü sağlamaktadır. • Sistem çekiş kaybını önlemek için patinaj durumuna göre ya motor tarafından gönderilen torku azaltır ya da Abs ile kordineli çalışarak her bir tekerleği birbirinden bağımsız olarak frenler.

ESP Elektronik Denge Programı • Aracın ani manevralarda savrulmasını önlemek amacıyla geliştirilmiştir. • Ani manevra sırasında aracın kaydığı yönü ve doğrultuyu sensörler aracılığı ile algılayarak, gerektiğinde motor çekiş gücünü düşürür veya bazı tekerleklerin frenlenmesini sağlayarak aracın savrulmasını önler. • Sistem ABS ve ASR ile kordineli çalışır. Yani ABS ve ASR olmayan bir araçta ESP de olamaz.

SİLECEKLER ve CAM TEMİZLİĞİ • Araç sürücüsünün yolu iyi denetleyebilmesi için, cam temizliği çok önemlidir. • Kirli camlar yolun görülmesini zorlaştıracağı gibi gözleri de yoracaktır. • Yola ve araca hakim olabilmek için aracın camları hem içten hem de dıştan temizlenmelidir. • Eğer cam kirli ise öncelikle ıslak bir bez yardımıyla silinmeli ve cam temizleyici kullanılarak cam temizlenmelidir.

2 • Sileceklere takılı olan pislikler, silecekler çalıştırılmadan önce alınmalıdır. • Sileceklerin hızı yağmurun hızına göre ayarlanmalıdır, gerekenden daha hızlı yada gerekenden daha yavaş çalıştırılmamalıdır. • Yaz aylarında araç, ön tarafı doğrudan güneş ışınları ile temas edecek şekilde park edilmemelidir. • Cam buzlanmış ise önce buz temizlenmeli sonra silecekler çalıştırılmalıdır.

3 • Soğuk havalarda araç kullanılmadığı durumlarda, silecek lastiklerinin cama yapışmasını önlemek için silecekler kaldırılmalıdır. • Sileceklerde titreme varsa, camı iyi temizlemiyorsa ve gürültülü çalışıyorsa silecek lastiği eskimiş olabilir. Eskimiş olan silecek lastiği yenisi ile değiştirilmelidir. • Silecekler hiç hareket etmiyorsa arıza silecek kolunda, silecek motorunda veya ilgili sigortada olabilir.

AYDINLATMA, SESLİ VE IŞIKLI UYARANLAR • 1 - Sesli uyaranlar • Araçlardaki sesli uyarı verme cihazı kornadır. Acil araçlarda ise, acil durumlarda kullanması için siren ve megafon bulunmaktadır. • 2 -Aydınlatma ve Işıklı Uyarılar • Özellikle gece sürüşünde sürüşü birebir etkiler. Far ayarları yapılırken mutlaka karşıdan gelen sürücüleri etkilemeyecek şekilde yapılmalı ve ona uygun ampuller seçilmelidir.

İKLİMLENDİRME 1 - Klima 2 - Kalorifer

KLİMA • Sıcak havalarda araç içerisindeki ısıyı konforlu bir sürüş için uygun hale getirir. • Klimanın iyi soğutmamasının nedeni; klima gazının eksilmesi, gazın yoğunlaşması, gaz borusunun delinmesi, klima radyatör fanının arızalanması, klima radyatörünün tıkanması veya delinmesi olabilir. • Klima kullanılmadığı dönemlerde bile gaz yoğunlaşmasını engellemek için, en az 15 günde bir kez, birkaç dakika çalıştırılarak gaz sirkülasyonu sağlanmalıdır

2. Klima açılmadan önce araç çalıştırılmalıdır. • Klima araç yüksek devirde çalışırken açılmamalıdır ve aracı stop etmeden önce mutlaka kapatılmalıdır.

KALORİFER • Isıtma amaçlı kullanılır. Motorda ısınan su kalorifer peteklerinden geçer, buradan kalorifer fanının üflemesiyle araç içini ısıtır. • Çalıştırılmasının araca ek bir yük ve maliyeti yoktur. • Araç içi ısıtılırken sıcaklığın oda sıcaklığı üzerine çıkmamasına dikkat edilmelidir.

7 -EK GÜVENLİK ARTIRICILAR • 1 - Geri vites uyarısı • 2 -Park Sensörü • 3 -Buğu Çözücü • 4 -Oto-Radar Sistemi

PASİF GÜVENLİ SİSTEMLERİ • 1 -Emniyet Kemeri • Hayat kurtaran en önemli pasif güvenlik sistemidir. • Emniyet kemeri araçta kalmanızı sağlayan ve sizi hayata bağlayan tek bağdır. • Emniyet kemeri kullanımı kazalarda ölüm oranını% 75, yaralanma oranını% 50, kafa travması geçirme oranını% 41 azaltır.

2 • Emniyet kemeri her koşulda takılmalıdır. ( şehir içişehir dışı; kısa mesafe- uzun mesafe, düşük hızyüksek hız) • Hava yastıklı araçlarda da emniyet kemeri takılmalıdır. • Hasta kabininde görev yapan personel de mutlaka emniyet kemerlerini kullanmalıdır. • Sedyenin tam olarak yerine sabitlendiğinden emin olunmalı ve hasta sedyede emniyet kemerleri ile mutlak bağlanmalıdır.

2 -Hava Yastığı(Air-Bag) • Hava yastıkları emniyet kemerleriyle birlikte kullanılmak ve emniyet kemerlerine yardımcı olmak amacıyla tasarlanmıştır. • Hava yastığı emniyet kemerinin etkinliğini yaklaşık %40 arttırır. • Hava yastıkları ortalama 20 km/s hızı üzerindeki çarpışmalarda açılır. • Çarpışma anında çarpışmayı algılayan sensörlerden gelen ileti elektronik beyne iletilir. • Elektronik beyin darbenin yeterli olduğunu algıladığında katlanmış olarak duran hava yastıklarını patlatır.

2 • Hava yastığı yaklaşık 300 km/s hızla ve 200 atmosfer basınçla şişmeye başlar. Bu hız ve basınç kısa boylulara ve çocuklara zarar verebilir. • 0. 05 sn sonra sürücü veya yolcu ile hava yastığı temas eder ve 0. 08 sn sonra tamamen şişmiştir. Çarpışmadan yaklaşık 1 sn sonra hava yastığı söner.

3 -SRS (Tamamlayıcı Sınırlayıcı Sistem) • Ön emniyet kemerine destek sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. • Otomobilin önden çarpması durumunda elektrikle ateşlenen, katı yakıt içeren emniyet kemeri aktif gergi üniteleri patlar. Sert yaylı bir düzenek kemerin boşluğunu alıp gerdirerek, sıkıca yolcuyu tutar ve sabitler. Böylece emniyet kemerindeki boşluktan dolayı oluşan yaralanmaları önler.

4 -Araç Gövdesinin İç ve Dış Yapısı • a- Dış gövde: • Araç gövdeleri, araç bir canlı yada cansız varlığa çarptığında en az hasar vermesi, en az hasar alması ve araç içindekileri maksimum koruması göz önüne alınarak geliştirilmiştir. • Bunun için araçların dış kısmı mümkün olduğunca düz ve esnek olarak dizayn edilmiş, köşeler yuvarlaklaştırılmıştır. • Katlanabilir aynalar, darbe emici esnek tamponlar ürtilmiştir.

b- Araç İçi Güvenlik Önlemleri • Günümüzde araçlar; araç içerisindekilerin kaza anında çarpabileceği bölümlerde mümkün olan en esnek ve darbe emici malzeme kullanılarak içerde bulunan köşeler minimum sayıda tutularak yuvarlaklaştırılmıştır. • Yanmayı önleyici madde kullanımı • Araç içinde sıkışmaları önlemek için şasi ve barlar çelik kullanılarak güçlendirilmiştir. • Koltuklarda bulunan baş destekleri özellikle arkadan çarpmalarda boyun yaralanmalarııaatmtaır.

c- Hasta Kabininin Özellikleri • Ülkemizde kullanılan ambulanslar, fabrika çıkışı kapalı kasa minibüs olarak üretilip, çeşitli firmalar tarafından bir takım donanımlar eklenerek ambulansa dönüştürülmektedir. • Bu ambulansların arka kabinleri, sağlık personeli açısından çok güvenli değildir. Burada personel için düşünülen tek önlem emniyet kemerleridir.

2 • Kara ambulansları araç gövde özelliklerine göre; a- Konvansiyonel(pick up) b- Standart(mono blok) . Türkiye de daha çok standart tip kullanılmaktadır.