Anket soru Uaqlara anketlr paylanir Anketd uaqlara aadak

Anket - sorğu Uşaqlara anketlər paylanir. Anketdə uşaqlara aşağıdakı suallara cavab vermık tapşırılır: l -Neçə yaşından siqaret çəkirsən? l -Siqaret çəkməyi sənə kim öyrədib? l -Valideynlərin siqaret çəkirmi? l -Siqaret çəkəndən sonra özünü necə hiss edirsən? l -Siqaretin sənin orqanlarına mənfi təsirini necə görürsən? l -Sən siqaret çəkməyə “yox”deyə bilərsənmi? l -“Yox” demək üçün nə etmək lazımdir?

Siqaretə “Yox” deyək !!!!!!

Tənəffüs sistemi l Ağciyərlər, tütünün ziyanına daha çox məruz qalır. Ayrılmış nikotin və hisi ilk olaraq bu sistem qəbul edir. Siqaretçəkmə nəticəsində damarlar və bronxlar daralır, ağciyərlər oksigen əvəzinə ziyanlı maddələr qəbul edir. Qıcıqlanmış bronxlarda bəlğəm əmələ gəlməyə başlayır, sonradan hopmuş hisin nəticəsində bəlğəmin rəngi saralır. Bəlğəmli öskürək səhərlər daha çox olur. Siqaret çəkənlərdə xroniki bronxit başlayır, İllər ötdükcə ağciyərlərdə qazlar mübadiləsində iştirak edən alveollar hislə dolur və sıradan çıxır. Siqaret çəkənlər digər insanlara nisbətən dana oksigen qəbul edir, buna görə də onlarda bütün proseslər yavaşıyır. Sıradan çıxmış alveolların yerində isı bədxassəli şişlər yaranmağa başlayır. Ağciyərlərinin bədxassəli şişi olan xəstələrin 95%-ni siqaret çəkənlər təşkil edir.

Siqaretin ağciyərdə törətdiyi dəhşət!!! • Ağciyərlərdə müxtəlif ziyanlara, asdım və xroniki bronxit kimi xəstəliklərə səbəb olar.

Həzm sistemi l Qida borusu və mədənin işi siqaretçəkmədən pozulur. Siqaretçəkmə zamanı udulan tüstünün bir hissəsi qida borusuna və mədəyə keçir. Damarları və vəziləri daraldan nikotin mədə divarında şirənin yaxşı ifraz olunmasına imkan vermir, buna görə də, siqaret çəkənlərdə iştah pis olur və onlarda mədəyə düşən qida pis parçalanır və həzm olunur. Bunun nəticəsində qida mədədə qıcqırır, mədədən ağır qoxu əmələ gəlir. Sonradan pozulmuş proseslər nəticəsində mədə və onikibarmaq bağırsaqda xora əmələ gəlir. Bu xoralar düzgün müalicə olunmadıqda bədxassəli şişlərə çevrilir

Ürək və qan-damar sistemi l Nikotin damarları daraldır(bunu ilk dəfə siqaretçəkən insan başgicəllənməsi şəklində hiss edir). Daralmış damarlarda axan qanın içərisində olan yağ hüceyrələri damar divarlarına yapışır. Bir müddətdən sonra yapışmış yağlar düyünlərinə çevrilir-bunlara aterosklerotik blyaşkalar deyilir. Bunlar getdikcə böyüyür və günlərin birində damar mənfəsini tıxayır. Orqanizimdə kommunikasiya rolunu oynayan, toxumalara oksigen və qidalı maddələri qanla ötürən damarlar tutulur, nəticədə toxumalar qidadan qalır və ölür. Əgər bu proses ürək əzələsində baş verərsə - bu zaman miokard infarktı, əgər baş beyində baş verərsə - insult, əgər aşağı ətraf damarlarında baş verərsə, ayaqların tutulması və çürüməsi baş verir(endoarteriit nəticəsində). Siqaret çəkənlərdə bu xəstəliklərdən ölüm faizi çox yüksək olur

• Damar sərtliyini sürətləndirər. Beyin və ürəkdə damar tutulmalarına səbəb olar. İnfarkt və təzyiq yüksəlməsi ola bilər. l Miokard infarktı

l Beyin hüceyrələrinin ölümünə gətirib çıxarar. Öyrənmə pozğunluqları, yaddaş zəifliyi və erkən yaddaş itirmə ola bilər. • Göz şəffaflığının azalmasına səbəb olar. • Dərinin quruluşunun pozulmasına səbəb olar. Ləkə və qırışıqlıqlar meydana gələr. Selülitlərə səbəb olar. • Burunda qoxu hiss etmə duyğusunu azaldar.

• • Barmaqlarda saralmağa və dırnaqlarda zəifləməyə gətirib çıxarar. Sümük əriməsinə səbəb olar. Burger xəstəliyinə səbəb olar. Bu xəstəlik, əl və ayaqlardan başlayaraq tutulmalara gətirib çıxarar və üzvlərin kəsilməsinə gətirib çıxardar.

Ağız boşluğunun xərçəngi Ağız qoxusu yaradar, diş və diş əti xəstəliklərinə gətirib çıxarar. Dodaq, yanaq və qırtlaq xərçənginə səbəb olar. Hətta siqareti yandırmadan dodağında gəzdirən ya da tütün çeynəyənlər üçün də ağız xərçənginə gətirib çıxarda bilər.

Siqaret çəkənlər çəkməyənlərə nisbətən 6 -8 il az yaşayır. Onların dəriləri tez qırışır, ləkələrlə örtülür, səsləri kobudlaşir, ağızlarından pis qoxu gəlir, saçları seyrəlir, dırnaqları saralır, oksigen catişmamazlığından bənizləri solğun olur, qamətləri korlanır. Bütün bunları siqaret çəkən gənclər, xüsusilə qızlar, nəzərə almalıdırlar. Siqaretçəkmə ana bətnində olan körpədə anormallıq törədə və hətta, hamiləliyi poza bilər. l Sosial ziyanlar: Passiv siqaretçəkmə; Sönməmiş tütün məmulatından baş verən yanğın və digər fəlakətlər. Siqaret çəkən insan aktiv siqaretçəkən sayılırsa, onun ətrafında olub, tüstünü udan insanlar passiv siqaretçəkənlər sayılır. l

Bilirsinizmi? Ümumdünya Səhiyyə təşkilatının hesablamalarına görə, hər il təxminən beş milyona yaxın adamsiqaret çəkməyin nəticəsində ölür. Bu rəqəm ildən-ilə artır. Təşkilat xəbərdarlıq edir ki, əgər problemin qarşısı alınmasa, 2020 -ci ildə tütündən istifadə etmək nəticəsində 8 milyona yaxın adam həlak olacaq. Birləşmiş Ştatlarda 46 milyona yaxın adam siqaret çəkir. Bu il Amerikada siqaret çəkmək nəitcəsində yaranmış xəstəliklərdən təxminən 440 min adamın öləcəyi gözlənilir. Tütün ağ- ciyərlərdə xərçəng xəstəliyinin yaranmasının əsas səbəbkarı hesab edilir. Siqaret çəkmək habelə, ürək xəstəlikləri, iflic və xərçəng xəstəliklərinin digər formalarının yaranmasına gətirib çıxarır.

Yoxxxxxxx Amerika Xərçəng cəmiyyətinin bildirdiyinə görə, Birləşmiş Ştatlarda ağciyərdə xərçəng xəstəliyinin yaranmasına 87 faiz siqaret çəkmək səbəb olur. Ağız boşluğu, qida borusu, böyrək, dalaq və mə’dəaltı vəzidə xərçəng xəstəliyi çox hallarda siqaret çəkmək nəicəsində əmələ gəlir.

Bəla insanın dilinə bağlıdır. Bir kimsə bir şeyə “yox” dedimi, şeytan hər işini bıraxıb onu etdirənə qədər çalışar. l Hz. Məhəmməd Amerika Xərçəng Cəmiyyətinin bildirdiyinə görə, siqaret çəkməyin zərərsiz yolu yoxdur. Daimi siqaret çəkən bir insanın Ağız boşluğunun xərçəngi xəstəliyinə tutma riski çox böyükdür. Bundan başqa duman bəzi diş əti xəstəliklərinə də səbəb ola bilər. Diş çürümələrinə və nəfəsin qoxmasına səbəb olur. Bundan əlavə daimi çəkənlərdə xroniki baş ağrıları da olur. Beynə gedən oksigen azalmaldığından beyin damarlarının daralması baş verir. İnsan bədənində siqaretin təsirinə biganə qala bilən heç bir orqan ya da hissə yoxdur.

Başqa törətdiyi fəsadlar • Göz şəffaflığının azalmasına səbəb olar. • Dərinin quruluşunun pozulmasına səbəb olar. Ləkə və qırışıqlıqlar meydana gələr. Selülitlərə səbəb olar. • Burunda qoxu hiss etmə duyğusunu azaldar. • Sinuzit, farengit, badamcıq və orta qulaq iltihabı kimi üst tənəffüs yolu xəstəliklərinə gətirib çıxarar. • Qastrit və xora əstəliyinə səbəb olar. Mədə və yemək borusu xərçənguinə gətirib çıxardar. • Hamiləlikdə çəkilən siqaret uşaq salmalara və körpədə inkişaf geriliyinə səbəb olar. • Bədəndə yorğunluq, yuxusuzluq halı, stress, gərginlik, performansda düşmə və reflekslərdə azalma görülər. • Uşaqlarınız xərçəngin qarşısın alan genlərdən məhrum həyata gəlir. • Hamilələrdə 10 -15% əskik kiloda doğuma səbəb ola bilər və körpə zəka əskikliyiylə doğular. • Ətrafınızdakıları da bu zərərləri verərsiniz. Uşağınızın siqaretə başlama nisbəti daha çoxdur.

Sağlam olmaq istəyirsinizmi? l Bəs niyə siqareti tərgitmək üçün onun nəsə ciddi bir fəsadını gözləyirsiniz ? Hər şey sizin psixoloji hazırlıqdan asılıdır. Əgər birdəfəlik siqareti atmaq fikrindəsinizsə, ümidinizi itirməyin. Özünü təlqinlə məşğul olun, çalışın gələcək həyatınızın daha xoşbəxt olacağını düşünəsiniz. Nikotinin bir daha həyatınıza hakim olmayacağınızı özünüzə söyləyin. Sağlam həyat keçirməyə çalışın. Həftədə heç olmasa, iki dəfə qaçmağa, təmiz havada gəzməyə çalışın. Bir də gördünüz, bir gün gələcək və siz siqareti tamamilə atmış olacaqsınız. Sonda onu demək olar ki, alışqanı növbəti siqaretə yaxınlaşdırdıqda yaxşı fikirləşin, sağlam olmaq istəyirsinizmi?