Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding 10 De hormoonhuishouding

Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. De hormoonhuishouding § Hormonen § De hypothalamus en de hypofyse § Schildklieren en bijschildklieren § Nieren en bijnieren § De alvleesklier § Geslachtsklieren § Weefselhormonen § Afwijkingen Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 1 Oriëntatie Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 2 Hormonen Endocriene klieren § Een hormoon is een stof die via het bloed informatie overbrengt van de ene plek in het lichaam naar een andere plek. § Hormoonproductie door endocriene klieren met inwendige afscheiding Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 2 Hormonen De belangrijkste hormoonklieren zijn: § Hypothalamus § Hypofyse § Schildklieren § Bijschildklieren § Nieren § Bijnieren § Alvleesklier § Geslachtsklieren Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 2 Hormonen Regelsysteem § In de hormoonklieren wordt de hoeveelheid van een bepaalde stof in het bloed gemeten. § Wijkt dit af van de constante, dan produceert de hormoonklier het hormoon. § Hormoon verhoogt of verlaagt de gehaltes van deze stof in het bloed. § Wordt weer gemeten. Bij goed, wordt er minder hormoon geproduceerd. Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 3 De hypothalamus en de hypofyse Hypothalamus § Bestaat uit zenuwcellen § In onderste deel van de hersenstam § Controlecentrum van de hormoonklieren en de verbinding tussen het zenuwstelsel en de hormoonklieren § Continue meting van hormoonspiegels in het bloed § Bijsturing met afgiftehormonen Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 3 De hypothalamus en de hypofyse Hypofyse § Ligt tegen hypothalamus aan § Twee delen: § Voorkwab: ontvangt bevelen van hypothalamus via het bloed § Achterkwab: verbinding hypothalamus via zenuwen Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 3 De hypothalamus en de hypofyse Hypofyse § Ligt tegen hypothalamus aan § Twee delen: § Voorkwab: ontvangt bevelen van hypothalamus via het bloed § Achterkwab: verbinding hypothalamus via zenuwen Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 3 De hypothalamus en de hypofyse Hormonen die door de hypofyse worden geproduceerd: Hormoon Doelorgaan Functie Groeihormoon (GH) Bijnierstimulerend hormoon (ACTH) Hele lichaam Stimuleert groei door toename van eiwitproductie Produceert de corticosteroïden Schildklierstimulerend hormoon (TSH) Schildklier Bijnieren Follikelstimulerend Eierstokken en Anatomie en(FSH) fysiologie hormoon testikels Controleert de stofwisseling door de afgifte van schildklierhormoon (thyroxine) Stimuleert de vorming en de productie van De hormoonhuishouding follikels en zaadcellen

10. 3 De hypothalamus en de hypofyse Hormoon Doelorgaan Functie Luteotroop hormoon (LH) Eierstokken en testikels Stimuleert de rijping en productie van follikels en zaadcellen Prolactine Melkklieren Stimuleert de ontwikkeling van melkklieren en de productie van melk Antidiuretisch hormoon (ADH of vasopressine) Nieren Vermindert de urineproductie Oxytocine Baarmoeder en melkklieren Stimuleert de spieren van de baarmoeder tot samentrekken en de melkklieren tot de afgifte van melk Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 4 Schildklieren en bijschildklieren Schildklieren § Liggen links en rechts tegen de luchtpijp, iets onder het strottenhoofd. § Maken onder invloed van TSH twee hormonen: § T 3 en T 4 § Zetten cellen aan tot snellere stofwisseling § Maken cellen gevoeliger voor andere hormonen § Produceert hormoon calcitonine § Zorgt voor daling van dit calciumgehalte in het bloed § Staat niet onder invloed van hypofyse Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 4 Schildklieren en bijschildklieren Bijschildklieren § Liggen tegen de schildklieren aan § Maken paraathormoon (PTH) onder invloed van calciumgehalte in bloed § Werkt tegengesteld aan calcitonine uit de schildklier § Verhoogt de calciumspiegel door het vrijmaken van calcium uit botten § Stimuleert de opname van calcium uit de darmen van vitamine D § Stimuleert nieren tot het terugwinnen van calcium uit de urine Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 5 Nieren en bijnieren Nieren § Produceert erythropoëtine (epo) § Zet beenmerg aan tot het maken van rode bloedcellen § Gebeurt onder invloed van zuurstofconcentratie in het bloed § Gebrek aan epo leidt tot bloedarmoede § Produceert renine § Houdt bloeddruk en hoeveelheid natrium in het bloed constant § Zet eiwit in het bloed om in een actieve vorm § Eiwit activeert bijnieren om aldosteron af te scheiden Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 5 Nieren en bijnieren Bijnieren § Liggen tegen de nieren § Bestaan uit schors en merg § Bijnierschors bestaat uit drie lagen. Iedere laag produceert andere hormonen. § Aldosteron: verhoogt bloeddruk, meer natrium vasthouden in nieren § Cortisol: aanmaak en opname van glucose, remming immunsysteem en verlaging weerstand § Voorlopers van geslachtshormonen Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 5 Nieren en bijnieren Bijniermerg § Scheidt adrenaline en noradrenaline uit § Prikkeling zenuwen uit het sympathisch zenuwstelsel en door ACTH § Maken lichaam klaar voor actie § Hartslag omhoog § Grotere bloedtoevoer naar skeletspieren § Ademhaling dieper en sneller § Minder bloed naar darmen en de huid § Glucose uit lever Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 7 Geslachtsklieren Eierstokken § Onder invloed van FSH wordt oestrogeen geproduceerd § Onder invloed van LH wordt progesteron geproduceerd Zaadballen § Onder invloed van FSH wordt oestrogeen geproduceerd § Onder invloed van LH wordt testosteron geproduceerd § Zorgt voor mannelijke lichaamsbouw en beharing Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 8 Weefselhormonen Een aantal hormonen worden door cellen in andere weefsels en organen geproduceerd. Vooral spijsvertering wordt beïnvloed door weefselhormonen. § Gastrine: zet maag aan tot productie van maagsap § Secretine: neutraliseert zure maaginhoud net na de maag § Cholecystokinine: stimuleert de afgifte van verteringsenzymen door de alvleesklier en de afgifte van gal door galblaas § Histamine: zorgt voor betere doorbloeding en voor betere doorlaatbaarheid voor witte bloedcellen Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 9 Afwijkingen § Krampen § Een te lage calciumspiegel kan tetanie oftewel eclampsie veroorzaken. § Kan optreden bij teven van kleine hondenrassen vlak voor of na bevalling. § Een te hoog gehalte zorgt voor spierzwakte, trage hartslag en braken. § Veel plassen/veel drinken § Te snel werkende schildklier, te veel bijnierschorshormoon of suikerziekte Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 9 Afwijkingen § Hormonale kaalheid § Symmetrie § Geen jeuk § Mogelijk traag werkende schildklier of hoge productie van geslachtshormonen of hormonen in de bijnierschors Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding

10. 10 Opdracht Maak voor de hormoonklieren die elkaar beïnvloeden een schema: hormoonklier …. beïnvloedt hormoonklier…. met behulp van hormoon…. met als resultaat…. Vergelijk jouw schema met dat van een studiegenoot Anatomie en fysiologie De hormoonhuishouding