Analiza kondycji finansowej przedsibiorstw na podstawie sprawozda finansowych
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw na podstawie sprawozdań finansowych Wykład Dr Kinga Bauer kinga. bauer@uek. krakow. pl Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Plan wykładu: • Istota analizy finansowej • Źródła informacji wykorzystywane w analizie finansowej • Wstępna analiza sprawozdania finansowego • Analiza wskaźnikowa Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza jest to metoda badania naukowego prowadząca do poznania obiektów i zjawisk złożonych poprzez: • ich podział na elementy proste • badanie powiązań i zależności przyczynowo skutkowych, które występują między elementami Analiza ekonomiczna dotyczy badania stanów i procesów ekonomicznych w przedsiębiorstwie Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza ekonomiczna: metoda badawcza polega na badaniu zjawisk i procesów związanych z całokształtem działalności gospodarczej przedsiębiorstwa poprzez ich podział na elementy składowe oraz określaniu związków przyczynowo skutkowych między badanymi elementami dyscyplina naukowa zajmuje się opracowywaniem nowych i udoskonalaniem już istniejących metod badawczych funkcja zarządzania wiąże teraźniejszą działalność przedsiębiorstwa z przyszłymi wynikami, pozwala na sformułowanie nowych strategii i ich wdrażanie, wzmacnia skuteczność i efektywność zarządzania Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza ekonomiczna Analiza technicznoekonomiczna Analiza finansowa Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… ZAKRES ANALIZY FINANSOWEJ PODMIOTOWY PRZEDMIOTOWY • Przedsiębiorstwo jako całość • Samodzielne jednostki wewnętrzne przedsiębiorstwa • Przychody • Koszty • Wynik finansowy • Efektywność • Płynność finansowa • Majtek • Kapitały • Sytuacja finansowa CZASOWY • Działalność przeszła • Działalność bieżąca • Działalność przyszła PRZESTRZENNY • Rozwiązania systemowe • Uwarunkowania rynkowe • Konkurenci • Pozycja przedsiębiorstwa na rynku • W. Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2005 Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza finansowa: z punktu widzenia stosowanych w niej metod dzieli się na: porównawczą określenie bezpośrednich związków pomiędzy wskaźnikami ekonomicznymi, ustalenie odchyleń i ich ocena Porównanie względem: • wskaźników z lat poprzednich • wskaźników wzorcowych • wskaźników konkurentów przyczynową określenie czynników, które wpłynęły na odchylenia oraz stopnia intensywności ich oddziaływania Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… • • Wstępna analiza finansowa: polega na analizie wartości i zmiany najważniejszych pozycji sprawozdania finansowego pozwala na identyfikację negatywnych i pozytywnych zjawisk w działalności gospodarczej jednostki Wstępna analiza finansowa to: analiza struktury: analiza pionowa, tj. ustalenie udziału procentowego poszczególnych pozycji. W bilansie za 100% uznaje się sumę bilansową, a w rachunku zysków i strat: przychody z działalności podstawowej jednostki analiza dynamiki: analiza pozioma, badanie zmian procentowych i wartościowych poszczególnych pozycji w danym okresie w odniesieniu do poprzednich okresów Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Sprawozdanie finansowe jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa składa się z: • bilansu • rachunku zysków i strat • informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia Sprawozdanie finansowe podlegające corocznemu badaniu składa się dodatkowo z zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym i rachunku przepływów pieniężnych Jest uzupełniane Sprawozdaniem z działalności jednostki w danym roku obrotowym (sporządzanym przez Zarząd) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Bilans jako podstawa analizy sytuacji majątkowej i finansowej: jest to zestawienie wartości zasobów majątkowych (aktywów) jednostki gospodarczej oraz źródeł ich finansowania (pasywów). Ma charakter syntetyczny, usystematyzowany Nazywany jest „fotografią przedsiębiorstwa”, wiernym, rzetelnym obrazem sytuacji majątkowej i finansowej, sporządzonym na dany dzień dualne ujęcie majątku w bilansie – wynika z jego rozpatrywania w dwóch przekrojach: • przedmiotowym – polega na pogrupowaniu składników majątku według postaci ich występowania oraz funkcji jaką pełnią w danej jednostce gospodarczej (aktywa) • finansowym – przedstawia wartość składników majątku według źródeł jego finansowania (pasywa) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… AKTYWA kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe, o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku zdarzeń przeszłych, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych AKTYWA TRWAŁE będą wykorzystywane w jednostce przez okres dłuższy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego Udziały (akcje) własne AKTYWA OBROTOWE RZECZOWE FINANSOWE przeznaczone do płatne i wymagalne lub zbycia lub zużycia w przeznaczone do zbycia ciągu 12 miesięcy od lub zużycia w ciągu 12 dnia bilansowego lub miesięcy od dnia w ciągu normalnego bilansowego cyklu operacyjnego Należne wpłaty na kapitał podst. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… PASYWA stanowią własne i obce źródła finansowania zasobów majątkowych KAPITAŁY WŁASNE stanowią równowartość środków wniesionych w momencie założenia jednostki oraz środków wygospodarowanych przez jednostkę w toku jej działalności ZOBOW. I REZERWY NA ZOBOW. nazywane kapitałami obcymi REZERWY ZOBOWIĄZANIA • długoterminowe • krótkoterminowe Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Uproszczona forma bilansu: przed nowelizacją Uo. R z dnia 23 lipca 2015 AKTYWA A. AKTYWA TRWAŁE Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Należności długoterminowe Inwestycje długoterminowe Długoterm. rozliczenia międzyokr. B. AKTYWA OBROTOWE Zapasy Należności krótkoterminowe Inwestycje krótkoterminowe Krótkoterm. rozliczenia międzyokr. SUMA AKTYWÓW PASYWA A. KAPITAŁ WŁASNY Kapitał podstawowy Należne wpłaty na kapitał podstaw. Udziały (akcje) własne Kapitał zapasowy Kapitał z aktualizacji wyceny Pozostałe kapitały rezerwowe Zysk (strata) z lat ubiegłych Zysk (strata) netto Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOW. Rezerwy na zobowiązania Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania krótkoterminowe Rozliczenia międzyokresowe SUMA PASYWÓW Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Uproszczona forma bilansu: po nowelizacji Uo. R z dnia 23 lipca 2015 AKTYWA PASYWA A. AKTYWA TRWAŁE A. KAPITAŁ WŁASNY Wartości niematerialne i prawne Kapitał podstawowy Rzeczowe aktywa trwałe Kapitał zapasowy Należności długoterminowe Kapitał z aktualizacji wyceny Inwestycje długoterminowe Pozostałe kapitały rezerwowe Długoterm. rozliczenia międzyokr. Zysk (strata) z lat ubiegłych B. AKTYWA OBROTOWE Zysk (strata) netto Zapasy Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego Należności krótkoterminowe B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOW. Inwestycje krótkoterminowe Rezerwy na zobowiązania Krótkoterm. rozliczenia międzyokr. Zobowiązania długoterminowe C. Należne wpłaty na kapitał podstaw. Zobowiązania krótkoterminowe D. Udziały (akcje) własne Rozliczenia międzyokresowe SUMA AKTYWÓW SUMA PASYWÓW Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Wstępna analiza bilansu Analiza pionowa: obliczenie struktury bilansu polega na obliczeniu w stosunku do ogólnej sumy bilansu wskaźniki na początek i koniec okresu (zwykle roku) oraz odchylenia dodatnie i ujemne. Za prawidłowe przyjmuje się umacnianie wartości rzeczowych aktywów trwałych w sumie aktywów (w powiązaniu z inwestycjami), niewielkie zmniejszenie należności, czy zapasów (lub stabilną sytuację w tym obszarze) oraz tendencję malejącą w pozostałych pozycjach aktywów obrotowych. Po stronie pasywów za właściwe uważa się umacnianie kapitału własnego, a zmniejszanie kapitału obcego. Kolejnym etapem analizy pionowej bilansu jest badanie struktury poszczególnych grup bilansu, czyli struktury aktywów trwałych, aktywów obrotowych, kapitału własnego i zobowiązań. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Wstępna analiza bilansu Analiza pozioma: obliczenie dynamiki pozwala na ocenę zmian jakie dokonały się w poszczególnych pozycjach bilansowych w ciągu badanego okresu. Wykorzystuje się dane z początku i końca okresu (zazwyczaj roku). Ustala się zmiany w wielkościach względnych i bezwzględnych. W pierwszej kolejności bada się zmiany sumy bilansowej, następnie poszczególnych grup i poszczególnych pozycji. W efekcie można ocenić w jakiej zależności pozostają zmiany wielkości aktywów i pasywów do pozycji, które wchodzą w ich skład. W ogólnej ocenie, umacnianie się majątku trwałego i kapitału własnego uznaje się za korzystne. Pozytywnie oceniany jest też spadek zapasów, należności i zobowiązań (szczególnie zaległych). Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Wstępna analiza bilansu W praktyce, prawidłowa ocena struktury i dynamiki bilansu musi nawiązywać do warunków, w których działa konkretne przedsiębiorstwo, przyczyn zmian oraz sytuacji w branży. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Wstępna analiza bilansu : przykład Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rachunek zysków i strat jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa: wariant porównawczy A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie: wartość dodatnia, zmniejszenie: ujemna) III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty działalności operacyjnej I. Amortyzacja II. Zużycie materiałów i energii III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty, w tym: podatek akcyzowy V. Wynagrodzenia VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia VII. Pozostałe koszty rodzajowe VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A–B) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rachunek zysków i strat jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa: wariant porównawczy przed nowelizacją z dnia 23 lipca 2015 D. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D–E) G. Przychody finansowe H. Koszty finansowe I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G–H) J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J. I. –J. II. ) (I. Zyski nadzwyczajne II. Straty nadzwyczajne) K. Zysk (strata) brutto (I+J) L. Podatek dochodowy M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) N. Zysk (strata) netto (K–L–M) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rachunek zysków i strat jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa: wariant porównawczy po nowelizacji z dnia 23 lipca 2015 D. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D–E) G. Przychody finansowe H. Koszty finansowe I. Zysk (strata) brutto (F+G-H) J. Podatek dochodowy K. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) L. Zysk (strata) netto (I-J-K) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rachunek zysków i strat jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa: wariant kalkulacyjny A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A–B) D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C–D–E) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rachunek zysków i strat jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa: wariant kalkulacyjny przed nowelizacją z dnia 23 lipca 2015 G. Pozostałe przychody operacyjne H. Pozostałe koszty operacyjne I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G–H) J. Przychody finansowe K. Koszty finansowe L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J–K) M. Wynik zdarzeń nadzw. (M. I. –M. II. ) N. Zysk (strata) brutto (L+M) O. Podatek dochodowy P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) R. Zysk (strata) netto (N–O–P) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rachunek zysków i strat jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa: wariant kalkulacyjny po nowelizacji z dnia 23 lipca 2015 G. Pozostałe przychody operacyjne H. Pozostałe koszty operacyjne I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G–H) J. Przychody finansowe K. Koszty finansowe L. Zysk (strata) brutto (I+J-K) M. Podatek dochodowy N. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) O. Zysk (strata) netto (L-M-N) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Wstępna analiza rachunku zysków i strat Analiza pionowa: obliczenie struktury rachunku zysków i strat polega na ustaleniu udziału poszczególnych jego składników w wielkości przychodów ze sprzedaży. Oprócz wskaźników struktury należy zwrócić uwagę także na odchylenia: dodatnie lub ujemne, które wskazują na przekształcenia poszczególnych elementów wyniku finansowego. Analiza pozioma: obliczenie dynamiki rachunku zysków i strat pozwala ustalić źródła osiągniętego wyniku finansowego. Wynika to z faktu, iż zmiana wyniku finansowego netto jest efektem zmian poszczególnych rodzajów wyniku, np. wzrost zysku na działalności operacyjnej może wynikać z wyższej dynamiki przychodów na działalności operacyjnej niż kosztów. Oprócz analizy zmian wielkości, konieczne jest także odniesienie do przyczyn zmian, specyficznej sytuacji przedsiębiorstwa, jego wyników na tle branży. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Wstępna analiza rachunku zysków i strat: przykład Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Informacja dodatkowa, jako źródło informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa 1) Wprowadzenie do sprawozdania finansowego: informacje identyfikujące podmiot oraz omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, tym: informacja nt. założenia lub zagrożenia kontynuacji działania oraz omówienie przyjętych metod wyceny, sposobu sporządzania sprawozdania finansowego, w zakresie w jakim Uo. R daje prawo wyboru 2) Dodatkowe informacje i objaśnienia: część opisowa do poszczególnych elementów sprawozdania finansowego. Odnoszą się do: a) pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym b) proponowanego podziału zysku lub pokrycia straty c) podstawowych informacji dotyczących pracowników i organów jednostki d) innych istotnych informacji niezbędnych dla zrozumienia sprawozdania finansowego Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rachunek przepływów pieniężnych jako źródło informacji nt. kondycji finansowej przedsiębiorstwa: • Obrazuje przepływy pieniężne w 3. obszarach działalności: • operacyjnej: z podstawowego rodzaju działalności jednostki, którego zakres został określony w statucie lub umowie spółki • inwestycyjnej: nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkich z nimi związanych korzyści i kosztów, • finansowej: operacje pozyskiwania lub ubytku źródeł finansowania, czyli kapitałów własnych oraz obcych źródeł • Przy jego sporządzaniu obowiązuje metoda kasowa Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza rachunku przepływów pieniężnych • pozioma: postawa do prognozowania na temat możliwości rozwoju przedsiębiorstwa i źródeł finansowania działalności gospodarczej • pionowa: badanie struktury wpływów i wydatków • wstępna analiza wskaźnikowa: umożliwia ustalenie wzajemnych relacji pomiędzy wielkościami przepływów w obszarze operacyjnym, inwestycyjnym i finansowym (inf. o źródłach pochodzenia środków) W przypadku rachunku przepływów pieniężnych: • badanie powinno obejmować długi okres (3 – 5 lat) • baza do porówna: wyniki z lat poprzednich: nie ma w tym obszarze wypracowanych norm, czy wielkości średnich dla branży Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza rachunku przepływów pieniężnych „Sygnały ostrzegawcze” w rachunku przepływów pieniężnych: • przepływy pieniężne znacząco różniące się od zysku netto • dodatnie przepływy pieniężne generowane głównie z działalności finansowej lub działalności inwestycyjnej • ujemne przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… badanie strumieni dotyczących poszczególnych obszarów działalności (+/- ? ) Przykładowa interpretacja: 1. przedsiębiorstwo o bardzo wysokiej płynności finansowej 2. dojrzałe, wysoka rentowność, może dotyczyć przedsiębiorstwa restrukturyzującego się, które osiągnięty zysk przeznacza na inwestycje i spłatę zobowiązań 3. uzyskuje dodatnie wpływy z działalności operacyjnej oraz inwestycyjnej lub wpływy z bieżącej działalności nie wystarczają na pokrycie zobowiązań, przedsiębiorstwo upłynnia więc aktywa trwałe pozyskując tym samym nowe środki 4. typowy dla przedsiębiorstw rozwijających się, które nie są wstanie pokryć wydatków na rozwój z wypracowanych zysków, pozyskują zewnętrzne źródła finansowania Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… badanie strumieni dotyczących poszczególnych obszarów działalności (+/- ? ) Przykładowa interpretacja: 5. przedsiębiorstwo przechodzące tymczasowe kłopoty i niegenerujących dodatnich przepływów z działalności operacyjnej (przewidywana poprawa wyniku przedsiębiorstwa) 6. źródłem gotówki na pokrycie niedoborów są kredyty i kapitał właścicielski (wierzyciele nie obawiają się inwestować) 7. przedsiębiorstwo przeżywające trudności finansowe (wyprzedaż majątku trwałego) 8. przedsiębiorstwo, które w poprzednich okresach zgromadziło duże zasoby finansowe, z których to obecnie realizują swoje wydatki inwestycyjne: sytuacja ryzykowna, mogąca skończyć się bankructwem Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza wskaźnikowa • wykonywana jest w oparciu o dane pochodzące ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa. Jest rozwinięciem analizy wstępnej. Najpopularniejsze grupy wskaźników to: • płynności • rentowności • efektywności wykorzystania majątku • wspomagania finansowego • rynku kapitałowego Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Analiza wskaźnikowa Wskaźniki porównuje się: • w czasie: ze wskaźnikami dotyczącymi tego samego przedsiębiorstwa w innych okresach: ocena kierunku zmian • w przestrzeni: ze wskaźnikami w branży lub konkurentami • z danymi postulowanymi: przyjętymi w praktyce jako dane wzorcowe (optymalne) lub wartościami wynikającymi z opracowanych w przedsiębiorstwie planów Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowe wskaźniki płynności: pokazują zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych • teoretycznie: im wyższe, tym lepiej. W praktyce, zbyt wysoki poziom może oznaczać nieefektywne wykorzystywanie zasobów majątkowych • postulowane wartości* Wskaźnik płynności bieżącej = AO/ZK 1, 2 (1, 5) – 2, 0 • Wskaźnik płynności szybkiej = (AO – Z – RMCz)/ZK ~1, 0 (handlowe <1) Wskaźnik sprawności płatniczej* = środki pieniężne/ZK ~0, 2 • • AO: aktywa obrotowe ZK: zobowiązania krótkoterminowe Z: zapasy RMCz: rozliczenia międzyokresowe czynne nie uwzględniają wielu czynników, jak np. specyfika branży Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego *inna nazwa wskaźnik płynności gotówkowej, wskaźnik wypłacalności środkami pieniężnym
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowe wskaźniki rentowności: • Wskaźniki rentowności nie mają wartości granicznych: im wyższe tym lepiej • Porównywane są w czasie i z konkurencją • Do obliczeń mogą być wykorzystywane różne kategorie wyniku (np. wynik brutto, na sprzedaży) Rentowność aktywów ROA: ZN/A Þ zdolność aktywów do generowania zysku • ZN: zysk netto • A: aktywa ogółem ROA (ang. return on assets) określa, jaka jest rentowność aktywów przedsiębiorstwa, tj. jaka wielkość zysku przypada na każdą jednostkę pieniężną zaangażowaną w aktywa przedsiębiorstwa. Wskaźnik ten może być wykorzystywany jako wskaźnik kompetencji kierownictwa w zarządzaniu jednostką Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowe wskaźniki rentowności: Rentowność kapitału własnego ROE = ZN/KW Þ zdolność kapitału własnego do generowania zysku ROE (ang. return on equity) wskazuje, jaka jest rentowność kapitału własnego przedsiębiorstwa, czyli jaki jest zwrot ze środków zainwestowanych przez jego właścicieli. Wielkość tego wskaźnika porównywana jest z rocznym zwrotem z inwestycji, powinna być co najmniej równa stopie inflacji. • ZN: zysk netto • KW: kapitał własny • S: przychody ze sprzedaży Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowe wskaźniki rentowności: Rentowność sprzedaży ROS = ZN/S Þ jaka część przychodów ze sprzedaży przyczyniła się do wypracowania zysku ROS (ang. return on sale) określa, jaka jest rentowność sprzedaży przedsiębiorstwa, tj. jaka wielkość zysku przypada średnio na każdą jednostkę przychodu ze sprzedaży. Wielkość tego wskaźnika jest zależna od rodzaju działalności przedsiębiorstwa (przy krótkim cyklu produkcyjnym i możliwości szybkiej sprzedaży: wskaźnik ROS niższy) • ZN: zysk netto • KW: kapitał własny • S: przychody ze sprzedaży Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowy wskaźnik zadłużenia: (grupa wskaźników wspomagania finansowego) Wskaźnik ogólnego zadłużenia = ZO/A • ZO: zobowiązania i rezerwy na zobowiązania • A: aktywa ogółem Określa, jaki jest udział kapitałów obcych w finansowaniu aktywów przedsiębiorstwa. Im niższy, tym lepiej (ale należy zwrócić uwagę na efekt dźwigni finansowej) Zgodnie z literaturą, wartość wzorcowa: 0, 57 – 0, 67 nie uwzględniają Możliwe interpretacje: wielu czynników • < 0, 57 nieracjonalne zarządzanie źródłami finansowania • > 0, 67 wysokie ryzyko utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do spłaty długów • > 1 wyjątkowo zła sytuacja ekonomiczno-finansowa Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowe wskaźniki obrotowości: Wskaźnik rotacji zapasów w dniach = Z*T/KDO Þ pozwala ocenić efektywność gospodarowania zapasami przez przedsiębiorstwo. Generalnie niższa wartość jest lepsza. Jeśli rośnie, może to znaczyć, że przedsiębiorstwo ma problemy ze sprzedażą własnej produkcji lub towarów zakupionych w celu odsprzedaży i ponosi wysokie koszty ich magazynowania i starzenia się. Ale jeśli jest zbyt niski może oznaczać, że przedsiębiorstwo nie jest w stanie zaspokoić popytu na swoje towary, może mieć problemy z realizacją zamówień Wskaźniki obrotowości mogą być też liczone w razach • • • Z: zapasy (przeciętny stan!) T: ilość dni w okresie KDO: koszty działalności operacyjnej Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowe wskaźniki obrotowości: Wskaźnik czasu rozliczenia należności w dniach = NDU*T/S Þ informuje ile dni następuje od momentu sprzedaży do momentu zapłaty Wskaźniki obrotowości mogą być też liczone w razach • • • NDU: należności z tyt. dostaw i usług (przeciętny stan!) T: ilość dni w okresie S: przychody ze sprzedaży Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Podstawowe wskaźniki obrotowości: Wskaźnik czasu rozliczenia zobowiązań w dniach = ZDU*T/KDO Þ informuje jaki jest przeciętny okres regulowania zobowiązań wobec dostawców Þ powinien być dłuższy niż wskaźnik cyklu należności Þ może być obliczany w odniesieniu do przychodów • ZDU: zobowiązania z tyt. dostaw i usług (przeciętny stan!) • T: ilość dni w okresie • KDO: koszty działalności operacyjnej Wskaźnik cyklu konwersji gotówki w dniach = cykl należności + cykl zapasów – cykl zobowiązań Þ mniejsza wartość oznacza, iż zainwestowane środki wracają szybciej do firmy Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw na podstawie sprawozdań finansowych Warsztaty Dr Kinga Bauer kinga. bauer@uek. krakow. pl Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Postępowanie upadłościowe Ustawa o rachunkowości sposób wyceny poszczególnych pozycji SF sposób prezentacji finansowych danych Prawo upadłościowe Prawo restrukturyzacyjne terminy przedkładania w sądzie SF lub jego elementów daty sporządzenia potrzeby PU SF wymogi odnośnie elementów zakres SF na potrzeby PU SFProjekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Regulacje PUi. N dot. sprawozdawczości finansowej Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Prawo restrukturyzacyjne: • tylko w dwóch z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych*: bilans sporządzony do celów tego postępowania nie później niż 30 dni przed dniem złożenia wniosku • znosi obowiązek przedłożenia rachunku przepływów pieniężnych *w postępowaniu o zatwierdzenie układu oraz przyspieszonym postępowaniu układowym, natomiast w postępowaniu układowym i postępowaniu sanacyjnym: nie Prawo upadłościowe: • w postępowaniu upadłościowym: obowiązki sprawozdawcze niezmienione w stosunku do PUi. N Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Niewypłacalność zgodnie z PU, art. 11 Przesłanka płynnościowa 1. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. 1 a. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rekomendacje Zespołu* s. 32. „utrata zdolności regulowania zobowiązań powinna wynikać z oceny stanu finansowego przedsiębiorstwa dłużnika. O niewypłacalności nie powinien świadczyć fakt, że dłużnik np. z przyczyn niezależnych od niego, nie jest w stanie w danym momencie zapłacić za swój dług. Ze względu na brak możliwości określenia „prostego” (narzędziowego) ekonomicznego kryterium niewypłacalności przez nauki ekonomiczne Zespół wskazuje, że możliwe jest wskazanie szeregu przykładowych mierników zdolności finansowej (np. poprzez wskazanie mierników ekonomicznych, które często świadczą o braku zdolności finansowej podmiotu). ” *Zespół Ministra Sprawiedliwości ds. nowelizacji PUi. N Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rekomendacje Zespołu, s. 32 „Sformułowana poniżej lista kryteriów wykorzystuje dorobek rewizji finansowej, a konkretnie Krajowy Standard Rewizji Finansowej nr 1 oraz Międzynarodowy Standard Rewizji Finansowej nr 570 „Kontynuacja działalności”. 1) Kluczowe wskaźniki finansowe w co najmniej dwóch z obszarów płynności finansowej, zadłużenia, rentowności są istotnie niekorzystne w porównaniu do analogicznych wskaźników dla większości konkurentów dłużnika prowadzących tę samą lub podobną działalność, co faktycznie wykonywana przez dłużnika w okresie ostatnich 24 miesięcy. 2) Wycofanie lub udokumentowany zamiar wycofania istotnego finansowania dłużnika przez wierzycieli w okresie ostatnich 12 miesięcy. 3) Odejście kluczowego personelu kierowniczego i brak następców w okresie ostatnich 12 miesięcy. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… 5) Toczące się w stosunku do dłużnika postępowanie sądowe lub administracyjne, które w przypadku uprawdopodobnionego niekorzystnego rozstrzygnięcia spowoduje powstanie zobowiązań, których dłużnik nie będzie wstanie uregulować. 6) Brak regulowania wynagrodzeń pracowników lub składek na ubezpieczenia społeczne przez dłużnika w okresie ostatnich 12 miesięcy. 7) Stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazuje systematyczny spadek przez co najmniej ostatnie 24 miesiące oraz jest niski w porównaniu do stanu wykazywanego przez konkurentów dłużnika prowadzących tę samą lub podobną działalność, co faktycznie wykonywana przez dłużnika. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… 8) Utrzymywanie się straty podatkowej w rozumieniu Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez co najmniej ostatnie 24 miesiące. 9) Nastąpiła istotna utrata wartości majątku dłużnika w okresie ostatnich 12 miesięcy. 10) Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania przekraczają wartość aktywów, przy czym zobowiązania, rezerwy na zobowiązania i aktywa są rozumiane tak jak w Uo. R. ” Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Niewypłacalność zgodnie z PU, art. 11 Przesłanka zadłużeniowa 2. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. 5. Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Rekomendacje Zespołu* str. 35: „Trzeba przy tym pamiętać, że wartość majątku nie powinna być oceniania na podstawie wartości bilansowej, lecz na podstawie wartości rzeczywistej (zbywczej) przy założeniu kontynuacji prowadzenia działalności. ” *Zespół Ministra Sprawiedliwości ds. nowelizacji PUi. N Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Nawet jeśli zadłużenie podmiotu gospodarczego osiągnie znaczny rozmiar, mogący mieć wpływ na dalsze funkcjonowanie na rynku, to dopuszczalne jest czasowe i przejściowe występowanie takich stanów rzeczy. Taka sytuacja może wynikać z przemyślanej i długofalowej strategii rozwoju danego uczestnika rynku. Ponadto, sposób finansowania długoterminowej usługi lub roboty budowlanej świadczonej przez jednostkę może zakładać, że w pewnym okresie poziom zadłużenia będzie przekraczał wartość majątku. W powyższych sytuacjach nie można jednak uznać, że dany podmiot jest niewypłacalny. Termin 24 -miesięczny wynika z przyjęcia, że potencjalna naprawa stanu nadmiernego zadłużenia jest zawsze możliwa poprzez ingerencję wspólników, którzy dokapitalizują spółkę. Nastąpić to może zawsze na podstawie oceny sytuacji finansowej dokonanej po otrzymaniu sprawozdania finansowego za pełny rok obrotowy. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Uproszczona forma bilansu: po nowelizacji Uo. R z dnia 23 lipca 2015 AKTYWA PASYWA A. AKTYWA TRWAŁE A. KAPITAŁ WŁASNY Wartości niematerialne i prawne Kapitał podstawowy Rzeczowe aktywa trwałe Kapitał zapasowy Należności długoterminowe Kapitał z aktualizacji wyceny Inwestycje długoterminowe Pozostałe kapitały rezerwowe Długoterm. rozliczenia międzyokr. Zysk (strata) z lat ubiegłych B. AKTYWA OBROTOWE Zysk (strata) netto Zapasy Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego Należności krótkoterminowe B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOW. Inwestycje krótkoterminowe Rezerwy na zobowiązania Krótkoterm. rozliczenia międzyokr. Zobowiązania długoterminowe C. Należne wpłaty na kapitał podstaw. Zobowiązania krótkoterminowe D. Udziały (akcje) własne Rozliczenia międzyokresowe SUMA AKTYWÓW SUMA PASYWÓW Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Przykład Ocena możliwości analizy bilansu z akt procesu upadłościowego: wierne odwzorowanie dokumentu, dobór celowy przypadku Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Założenie lub zagrożenie kontynuacji działania w praktyce postępowań restrukturyzacyjnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Modele ostrzegające przed upadłością Przykład: Model A. Hołdy ZH = 0, 605 + 0, 681 WPI – 0, 0196 SZ + 0, 157 RM + 0, 00969 ZOM + 0, 000672 WOZO Punkt graniczny=0 Strefa pośrednia (-0, 3; 0, 1) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstw… Literatura: • Ustawa z dnia 29. 09. 1994 o rachunkowości • Sierpińska M. , Jachna T. (2014) Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN • Wędzki D. (2014) Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer S. A. • Wędzki D. (2015) Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer S. A. • Bednarski L. (2007) Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
- Slides: 59