Anadolu Seluklu Devletinde k Srecinin Balamas Anadolu Seluklu

Anadolu Selçuklu Devleti’nde Çöküş Sürecinin Başlaması

• Anadolu Selçuklu Devleti’nin tahtına 1237 senesinde I. Alaeddin Keykubad’ın oğlu II. Keyhüsrev geçti. • II. Keyhüsrev, saltanatının ilk yıllarında Anadolu Selçuklu egemenliğini karada pekiştiren faaliyetlerle meşgul oldu ve civardaki siyasi yapıların ekseriyetini tabiiyetine almaya veyahut tabiiyetlerini yenilemelerini sağladı.

• Anadolu Selçuklu Devleti, Moğollar’ın Horasan’da yarattığı kaosun akislerinden dolaylı şekilde etkilenmeye başladı. Moğollar önünden kaçarak Anadolu’ya gelen Türkmen grupları, durumlarından hoşnut değildi. Kendilerine yönelik, II. Keyhüsrev’in tutumundan ziyadesiyle rahatsız idiler. • Ayrıca Doğu Anadolu yöresinde farklı Türkmen grupları da hoşnutsuzluk içerisinde bulunuyordu. Horasanlı Baba İshak tüm bu grupları çevresinde 1240 senesinde başkaldırdı.

• Üzerlerine gönderilen Selçuklu birliklerini mağlup eden isyancılara nihayet liderleri Baba İshak’ın yakalanıp idam edilmesiyle büyük bir darbe indirildi. Ancak isyan yayılmaya ve taraftar bulmaya devam etti. Selçuklu birliklerinin pek çok kez mağlubiyetinin ardından Kırşehir’e yakın Malya Ovası’nda isyancı gruplar kati bir hezimete uğratıldı ve isyana son verildi.

• Anadolu’da patlak veren bu isyan neticesinde ülke siyasi, ekonomik ve toplumsal bir krizle yüzleşmek ve bu krizin neticeleri ile boğuşmak mecburiyetinde kaldı. • Moğol kumandanı Baycu Noyan, henüz krizin etkilerinden sıyrılamamış vaziyette bulunan Anadolu’ya akın kararı aldı. II. Keyhüsrev, içinde bulunduğu vaziyeti iyi değerlendiremediği halde Moğol kuvvetlerine her koşulda direnmekte ısrar edenler ve daha ılımlı bir politika izlenmesi konusunu vurgulayan hizipler arasında sıkışıp kaldı.

• Tüm bu kararsızlıkların neticesinde savaş meydanında üstün pozisyon elde edilmesine rağmen Selçuklu birlikleri, 1243 senesinde Kösedağ’da askeri anlamda belirleyici olmayan ancak, siyasi manada tam bir teslimiyete yol açacak bir mağlubiyete uğradı.

• Üst üste alınan ağır darbeler, ülkeyi derinden sarsmış, yeniden toparlanma umutlarını söndürmüştü. Henüz direnme olanakları mevcutken ılımlı tutumlar hakim gelmiş, Moğollar ile yıllık vergi verme tahaddüdü ile kısmi bir tabiiyet anlaşması gerçekleştirilmiştir.

• 1243 seneli mağlubiyet ve ardından tabiiyetin onanması, Anadolu Selçuklu Devleti’nin iktidarını belirli bir bölgeyle sınırlamakla birlikte mali yönden devleti büyük bir yük altında bırakmıştır. Siyasi otoritenin yeniden ayağa kalkması için elzem olan mali yapılanmanın bu oranda baskı altına alınması, devlet adamlarını çaresiz bırakmış ve şahsi çıkarların ön plana çıkacağı bir ortam hazırlamıştır.