ALTI APKALI DNME TEKN Alt apkal Dnme Teknii

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Edward De Bono'nun 1985'te yayınlanan kitabıdır. İngilizce adı Six Thinking Hats 'tir.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ Edward De Bono, insanların birkaç farklı şekil ve yaklaşımla kavrama ve düşünme eylemini gerçekleştirebildiğini incelemiştir. Bu yaklaşımlar hakkında teori geliştiren yazar, insanların düşünme alışkanlıkları ile kendilerini kısıtlayarak, sadece bir veya iki yaklaşımla düşünme eylemini gerçekleştirdiğini gözlemlemiştir.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ Edward De Bono , farklı yaklaşımların tanımlanması ve bu yaklaşımların nasıl kullanılabileceğinin öğretilmesi durumunda, insanların bu yaklaşımları kullanarak, toplantılarda ve takım çalışmalarında çok daha üretken olabileceğini öne sürmüştür.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ Edward De Bono’nun Altı Şapkalı Düşünme Tekniği'nin temelinde, altı farklı bakışı simgeleyen farklı renklerdeki şapkaları takarak düşüncelerimizi ortaya koymak ve yaratıcılığımızı geliştirmek yatıyor. Bono bu şapkaları ve işlevleri şöyle özetliyor:

De Bono’nun altı şapkası: Beyaz şapka : Tarafsız şapkadır. Bilinen verilerden yola çıkar. Görüşülen konu ile ilgili net bilgi, sayılar, araştırmalar, kanıtlanmış verileri ortaya koyar. (objektif) Örnek: Hangi bilgilere sahibiz? , Hangi bilgiler eksik? İhtiyacımız olan bilgiyi nasıl elde ederiz?

De Bono’nun altı şapkası: Kırmızı şapka : Duygusal şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan, sezgi, fikir ve duygularını söyleme fırsatı verir. (sübjektif) Örnek: bu olay, durum, öneri veya sorun hakkında neler hissediyorum, önsezilerim, izlenimlerim ne?

De Bono’nun altı şapkası: Sarı şapka : İyimser şapkadır. O işin avantajları ortaya konulur. Övgü, olumlu görüşler söylenir. Getirileri göz önüne alınır. (objektif) Örnek: bu olayın bize sağlayacağı çıkarlar, yararlar ne olabilir?

De Bono’nun altı şapkası: Siyah şapka : Kötümser şapkadır. Eleştiri, olumsuz görüşler ile görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler ortaya çıkarılır. (objektif) Örnek: Bu önerinin bize zararları ne olabilir?

De Bono’nun altı şapkası: Yeşil şapka : Yenilikçi şapkadır. Belli kuralların, normların reddedilmesini, olaylara daha tepeden bakmayı temel alır. Konuyla ilgili alternatifler ve yeni yaklaşımlar araştırılır. Önemli olan fikrin saçma olup olmaması değil, orijinal, yeni, üretken olmasıdır. (spekülatif) Örnek: Bu konudaki değişik önerileriniz neler olabilir?

De Bono’nun altı şapkası: Mavi şapka : Serinkanlı şapkadır. Düşünce sistematize edilir. Geniş ve farklı görülerin sentezidir. Mavi şapka zekasına erişildiğinde öğrenciler farklı durumları karşılaştırabilir, uzlaştırılabilir ve en iyi fikirlere ulaşabilir. Sonuç ortaya çıkartılır ve özetlenir. "düşünmenin düşünülmesi", tüm süreci gözden geçirme Örnek: Ne oldu? (geçmiş), Ne oluyor? (şimdi), Sonra neler olmalı? (gelecek)

ALTI ŞAPKA DÜŞÜNCE TEKNİĞİNİN KULLANIMI Bu yöntem hem okulda hem de iş yönetiminde kullanılabilir. Bir yöntemin aracı olarak iş toplantılarında, belli bir konuyu görüşmek ve konu üzerinde karara varmak için kullanılır. Öğretim aracı olarak ise çok yönlü düşünme için bir öğretim yöntemi olarak kullanılır.

ALTI ŞAPKA DÜŞÜNCE TEKNİĞİNİN KULLANIMI Katılımcılara üzerinde görüşme yapacakları konu verilir. Örneğin: “Ülkenizde kurulacak bir nükleer santralın çevreye, ekonomiye ve toplumsal yaşama olan etkileri nelerdir? ” gibi bir konu sorulabilir. Tüm katılımcıların konuya yaklaşırken, şapkaların renklerinin temsil ettiği şekilde yaklaşımlarda bulunmaları istenir. Katılımcılar şapkaları sırasıyla takarak düşünme ve önerilerini aktarırlar.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİNİN ANA AMACI: 1. Düşünürün her seferinde sadece bir şeyle uğraşmasını sağlayarak düşünme faaliyetini sadeleştirmektir. Altı şapkalı düşünme tekniği ile düşünür duyguların, mantığın, bilginin, umut ve yaratıcılığın hepsine aynı anda dikkat etmek yerine onlarla ayrı ilgilenebilme olanağı sağlar.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİNİN ANA AMACI: 2. Gerekli düşünme biçimlerine istenildiği anda geçiş yapmayı sağlamaktır. Düşünme şapkalarının bir tür kısaltılmış talimatlar olduğu söylenebilir.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİNİN AVANTAJLARI Bir konu üzerinde daldan dala atlanarak belirtilen görüşler bir sisteme konulmuş olur. Zaman kaybı önlenir. Bir karara varma ve sonuçların ortaya çıkması kolaylaşır. Düşünme sürecine odaklanıp geliştirmek

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİNİN AVANTAJLARI Yaratıcılığı cesaretlendirmek, paralel ve lateral düşünme İletişimi iyileştirme Karar verme sürecini hızlandırma Tartışmalardan kaçınma

ALTI ŞAPKA DÜŞÜNCE TEKNİĞİNİN DEZAVANTAJLARI Altı şapka kavramından en fazla yararın sağlanabilmesi için herkesin oyunun kuralları hakkında bilgi sahibi olması gerektiği açıkça ortadadır. Altı şapkalı kavram, ancak insanlar arasında bir tür ortak dil haline geldiğinde verimli olacaktır.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİNİN BİZE GETİRDİĞİ YENİLİKLER : Düşünen takımların, düşünce sistemlerini altı değişik renkteki şapka altında toplayarak, takım düşünmesini daha olumlu bir şekilde oluşturulması ve yönlendirilmesi.

Sonuç Olarak ; Düşünmenin en büyük düşmanı karmaşıklıktır, zira karmaşıklık karışıklığa yol açar. Berrak ve sade olduğunda düşünme daha zevkli ve daha etkili bir hale gelir. Altı şapka düşünme tekniği de bize bu yönde fayda sağlar.

KAYNAKÇA Gözütok, F. D. (2004). Ögretmenligimi Gelistiriyorum. (Ikinci baski) Ankara: Siyasal. Kitabevi Öğretim ilke ve yöntemleri, PEGEM YAYINCILIK Erginer, E. (2000). Ögretimi Planlama Uygulama ve Degerlendirme Ankara: Ani Yayincilik Bono, E. (1998 )Alti Ayakkabili Uygulama Teknigi Istanbul: Remzi kitabevi Doganay, A. (2007)Ögretim Ilke ve Yöntemleri Ankara: Pegema yayincilik. Özden, Y. (1998) Ögrenme ve Ögretme Ankara: Pegem yayincilik. Saban, A. (2000) Ögrenme-Ögretme Süreci: Yeni teori ve Yaklasimlar Ankara: Nobel yayincilik. Üstündag, T. (2003) Yaraticiliga Yolculuk Ankara: Pegema yayincilik <http: //www. geocities. com/sunular/sosyalbilgiler. ppt#272, 40, NESI VAR>, (02/04/2007) <www. sevketkeser. net/docs/alldocs/dusunmeveelestireldusunme. pdf>, (02. 04. 2007) <http: //www. fedu. metu. edu. tr/UFBMEK 5/b_kitabi/PDF/Fen/Poster/t 50 d. pdf>, (10. 04. 2007)