ALTERNATF AKIM Zamana bal olarak yn ve iddeti
ALTERNATİF AKIM Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti düzenli olarak değişen akıma alternatif akım denir. (AA) (AC)
Alternatif Akımın Elde Edilmesi
Manyetik alan içerisinde bir bobin 360˚ derece döndürülürse bobinde sinüsoidal AA elde edilir.
Saykıl Saykıl, alternatörün bir tam tur dönmesiyle meydana gelen dalga şeklidir.
Periyot Bir saykılın gerçekleşmesi için geçen süreye periyot denir. Periyot birimi saniye (s)dir ve “T” ile gösterilir.
Alternans Bir saykılın yarısına altenans denir. X ekseninin üzerinde kalan kısmı pozitif (+) alternans, altında kalan kısmı ise negatif (-) alternans denir.
Frekans Bir saniyede ki saykıl veya periyot sayısına frekans denir. Frekans f ile gösterilir. Birimi hertz (Hz) dir f= 1/T formülü ile bulunur.
Alternatif Akım Değerleri Ani değer: Alternatif akım ya da gerilimin herhangi bir değerine ani değer denir. i ve u küçük harflerle gösterilir i= Im sin wt u= Umsinwt formülleri ile bulunur Maksimum Değer: Alternatif akım ya da gerilimin ani değerlerinin en büyüğüdür. + ve – maksimum olmak üzere 2 tanedir. İmax ve Umax sembolleri ile gösterilir.
Ortalama Değer: Sinüs dalgasının aldığı ani değerlerin ortalaması diye tanımlanır. Hesaplamada bir alternansın ortalaması alınır Uort ve Iort sembolleri ile gösterilir. Uort= 0, 636 X Umax Iort= 0, 636 X Imax formülü ile bulunur. Etkin Değer: A. C’nin bir alıcı üzerinde yaptığı işe eşit iş yapan D. C karşılığıdır. AC nin iş yapan değeridir. U ve I gibi büyük harflerle gösterilir. AA da akım ve gerilim değerlerinde bahsedilirse bu etkin değerdir. Ölçü aletleri etkin değeri ölçer. Örneğin 220 volt etkin değerdir. I = 0, 707 X Imax U= 0. 707 X Umax formülü ile bulunur.
A. C Devrelerde Bobinler: Bobinler alternatif akımdaki özelliğinden dolayı A. C motorlar, transformatörler, doğrultma devreleri, flüoresan lambalar, endüksiyon fırınları vb. yerlerde ve elektroniğin farklı dallarında farklı amaçlar için kullanılmaktadır. Endüktans: Bobinin içinden gecen akım değerindeki değişikliklere tepki göstermesine endüktans denir. AA bobin uçlarında yönü ve şiddeti sürekli değişen bir manyetik alan oluşturur. Bu manyetik alan bobin üzerinden geçen akıma ters yönde bir akım geçirmek ister. Bu nedenle bobin uçlarında akım aniden yükselmez. Endüktans birimi Henry (H)’dir Uygulamada H’nin ast katları kullanılır
A. C’de Gösterdiği Özellikler: Bobine AC uygulandığında devreden AC akım geçer. Ancak devreden gecen akım gerilimden 90 derece geridedir.
Saf ( direnci yok kabul edilen) bobinde akım geçmesine gösterilen zorluğa ENDÜKTİF REAKTANS denir. XL sembolü ile gösterilir birimi ohmdur. Endüktif reaktansın değeri bobinin endüktansına(L) ve uygulanan gerilimin frekansına (F) bağlı olarak değişir. Endüktif reaktans XL= 2 �f L formülü ile bulunur. Bobinler seri-paralel veya karışık bağlandıklarına dirençler gibi hesaplanır.
A. C Devrelerinde Kondansatörler DC akımda elektrik yüklerini depo ederler. AC akımda ise depolama özelliği yoktur( akım sürekli yön değiştirdiği için) Kondansatörler AC akımda kompanzasyon sistemlerinde ve elektronikte filitre devrelerinde kullanılır.
A. C’de Gösterdiği Özellikler: Kondansatöre AC uygulandığında devreden AC akım geçer. Ancak devreden gecen akım gerilimden 90 derece ileridedir.
Saf ( direnci yok kabul edilen) kondansatörde akım geçmesine gösterilen zorluğa KAPASİTİF REAKTANS denir. Xc sembolü ile gösterilir birimi ohmdur. KAPASİTİF REAKTANS değeri kondansatörün kağasitesine(C) ve uygulanan gerilimin frekansına (F) bağlı olarak değişir. KAPASİTİF REAKTANS Xc= 1 / 2 �f c formülü ile bulunur. KAPASİTİF REAKTANS seri-paralel veya karışık bağlandıklarına dirençler gibi hesaplanır.
Üç Fazlı Sistemler Bir alternatör, birbirinin aynısı ancak aralarında 120 derece faz farkı olan sinüs şekline sahip üç farklı sinyal üretiyorsa buna üç fazlı sistem denir
Ülkemizde üç faza RST adı verilir. Sanayide 3 fazın fazlar arası gerilim 380 volttur Üç falı sistemde alıcılar Yıldız veya Üçgen bağlanır. yıldız bağlantı üçgen bağlantı
Transformatör Transformatör, sargılarından birine uygulanan alternatif gerilimi elektromanyetik indüksiyon yolu ile gücü ve frekansı sabit kalmak şartıyla alçaltıp yükselten hareketli parçası olmayan elektrik makinasıdır.
Yapısı: Demir nüve ve sargılar olmak üzere iki bölümden meydana gelmiştir. Demir nüve, 0, 35 -0, 5 mm kalınlığındaki birer yüzeyleri yalıtılmış ince silisli sacların paketlenmesi ile yapılmıştır. Sargılar primer ( giriş sargısı) ve sekonder ( çıkış sargısı) sargı olmak üzere iki adettir.
Çalışması: Transformatör prensip şemasında primer sargıya alternatif gerilim uygulandığında bobinden alternatif akım geçer. Bu akım, demir nüve üzerinde zamana göre yönü ve şiddeti değişen bir manyetik alan meydana getirir. Devresini sekonder sargının bulunduğu ayak üzerinden tamamlayan değişken manyetik alan kuvvet çizgileri, sekonder sargı iletkenlerini keserek bir emk (elektro motor kuvvet) endükler.
- Slides: 20