Alexander Kielland Karen og En middag Alexander Lange
- Slides: 6
Alexander Kielland ’’Karen’’ og ’’En middag’’
Alexander Lange Kielland • • • • Født: 18. feb 1849, Stavanger. Død: 6. april 1906, Bergen. Rik familie Til Paris for å bli forfattar i 1878. Debutterte som forfattar i 1879 med ’’Novelletter’’. Novellette betyr ’’liten novelle’’. Kjent for grupperomanane sine. Ingen hovudperson, det er samspelet mellom personane som er interessant. Ville sette fokus på viktige samfunnsspørsmål: dobbeltmoral, kvinnesak, klassekamp, borgarskapets mangel på kultur, religion som maktmiddel til undertrykking og rikdom og maktmisbruk hos politikarar og embetsmenn. Stortinget nekta å gi han diktarlønn i tre år. Bjørnson og Lie støtta han. Bjørnson sa frå seg eiga diktarlønn til slutt. Skreiv artiklar for ’’Stavanger Avis’’ og var ein flittig brevskrivar. Vart redaktør for ’’Stavanger Avis’’ i 1889. Borgemeister for Stavanger i 1901. Fylkesmann i Romsdal i 1902. Ein av ’’dei fire store’’ i norsk litteraturhistorie. Saman med Ibsen, Bjørnson og Lie. Ein av dei mest sentrale forfattarane i realismen og ’’det moderne gjennombrotet’’ i Noreg.
KAREN • Frå ’’To novelletter fra Danmark’’. Utgitt i 1882. • Karen: ung, vakker, alvorleg, taus, store auger, forundrande augebryn og servitør på Krarup Kro. • Karen har eit forhold med postføraren. Finn ut at han er gift. Blir knust. Tar sjølvmord. • Gravid? • SJANGERTREKK: - Kort tidsrom - Få personar - Må lese mellom linjene - Overraskande slutt • LITTERÆRE VERKEMIDDEL: - Symbol - Besjeling - Gjentaking - Byrjar og sluttar med same replikk, (bindar saman teksten). • TEMA: kjærleikssvik, kvinnerolla, klasseskilje.
EN MIDDAG • Frå debutsamlinga ’’Novelletter’’ frå 1879. • Stor middagsselskap. Heimkomen student. Uventa tale til ungdommen frå far i huset. Uenigheit mellom far og son. • SJANGERTREKK: - In medias res - Få personar - Kort tidsrom - Mellom linjene • LITTERÆRE VERKEMIDDEL: - Humor, Ironi - Gjentaking • TEMA: - Dobbeltmoral - Konflikt mellom far og son - Kvinnerolla
Realismen • • Ny retning i Noreg frå rundt 1870. ’’Det moderne gjennombrotet’’ kom til Noreg for fullt rundt 1880. Kielland, ein av dei mest sentrale forfattarane. Litteraturen fekk som oppgåve å ta opp problem i samfunnet og skape debatt rundt dei. • Stillinga til kvinna og dobbeltmoralen hos borgarskapet var nokre av temaa. • Realistisk skildring av personar og handlingar. • Personar blir karakterisert gjennom replikkar og handlingar.
KJELDER • Gyldendal: Alexander Lange Kielland. http: //www. gyldendal. no/Forfattere/Kielland-Alexander-Lange , 2010. • Wiger, Ellen Nessheim: Alexander L. Kielland. http: //www. bokselskap. no/forfattere/kielland • Kielland, Alexander: ‘’Karen’’ i kontekst TEKSTAR 1, s. 184 -189. Gyldendal Norsk Forlag AS. , Oslo 2006. • Knudsen, David: Lydklipp: Alexander Kielland – En middag (hele novellen) http: //www. nrk. no/skole/klippdetalj? topic=nrk: klipp/292316 , 2009 (spilt inn i 1947) • Kielland, Alexander: En middag. http: //www. riksmalsforbundet. no/Spr%C 3%A 5 ktjenester/Skriv-bedre-stil/Vianalyserer-en-novelle/En-middag. aspx • Riksmålsforbundet: Vi analyserer en novelle. http: //www. riksmalsforbundet. no/Spr%C 3%A 5 ktjenester/Skriv-bedre-stil/Vianalyserer-en-novelle. aspx • Kontekst TEKSTAR 1: Realismen s. 137 -138 + KORT SAGT s. 139. Gyldendal Norsk Forlag AS. , Oslo 2006.
