ALE HUKUKU II Anlatmac Adnan Hadzimusi EVLENME Tanim

AİLE HUKUKU II Anlatmacı: Adnan Hadzimusiç

EVLENME Tanim: Evlenme: Bir kadın ve bir erkeğin usulüne göre yetki verilmiş bir memur önünde bir aile kurmak amacı ile yapmış oldukları medenî hukuk sözleşmesini ifaade eder. (Evlendirme Yönetmeliği m 2/f) Hukuki niteliği Kurum görüşü Şart - tasarruf görüşü Sözleşme görüşü

Evlenmenin Kurucu Unsurları - Karşılıklı ve Birbirine Uygun İrade Açıklaması (Evlenmeye Yönelik) - Karşılıklı İrade Açıklamalarının Evlendirmeye Memuru Önünde Yapılmış Olması - Evlenecek Kişilerin Farklı Cinsiyette olması

EVLENMENİN KOŞULLARI A) Evlenmenin MADDI koşullar: 1 - Evlenme ehliyetin olması 2 - Evlenme engellerin olmaması B) Evlenmenin ŞEKLİ koşulları -Evlenmenin şekline uyması

Evlenmenin Maddi Koşulları Evlenme Ehliyeti Ayırt etme gücü Evlenme Engelleri Evlenme yaşı Yasal temsilcinin İzni -Olağan evlenme yaşı -Küçükler -Kısıtlılar (17 yaş+yasal temsilcinin izni) -Olağanüstü evlenme yaşı (16 yaş+pek önemli sebep+hakim kararı) Kesin evlenme engelleri Kesin olmayan Evlenme engelleri -Hısımlık (Kan, kayın, evlatlık) -Önceki evlilik -Akıl hastalığı -Bekleme süresi (iddet müddeti) -Bulaşıcı hastalıklar

EVLENME EHLİYETİ 1 -Ayırt eme gücün olması Madde 125 - Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez. 2 -Yaş Madde 124 - Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir. 3 -Sınırlı ehliyesizleri işin yasal temsilcinin izni 1. Küçükler hakkında Madde 126 - Küçük, yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez. 2. Kısıtlılar hakkında Madde 127 - Kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez. Hâkim, haklı sebep olmaksızın evlenmeye izin vermeyen yasal temsilciyi dinledikten sonra, bu konuda başvuran küçük veya kısıtlının evlenmesine izin verebilir.

EVLENME ENGELLER 1 - Kesın evlenme engeller: a) Hısımlık b) Önceki evlilik c) Akıl hastalık 2 - Kesin olmayan evlenme engeller: a) Kadınlarda bekleme (iddet) suresi b) Bulaşıcı hastalığa kapılması

1 -Kesin evlenme engeller: a) Hısımlık Madde 129 - Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır: 1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında, 2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında, 3. Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında. Aralarında evlenme yasak hısımlık: - üstsoy ile altsoy arasında, - kardeşler arasında - amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında (3. dereceye kadar (3. derece dahıl) hısımlar - evlilik sona ermiş olsa bile eski eşinin altsoy ile üstsoy ile, - evlat edinen ile evlatlık arasında veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında

b) Önceki evlilik 1. Sona erdiğinin ispatı a. Genel olarak Madde 130 - Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek zorundadır. b. Gaiplik durumunda Madde 131 - Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez. Kaybolanın eşi evliliğin feshini, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açacağı bir dava ile isteyebilir. Ayrı bir dava ile evliliğin feshi, davacının yerleşim yeri mahkemesinden istenir.

c) Akıl hastalık Madde 133 - Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbî sakınca bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler. Akıl hastalığı ayırt etme gücünü kaldırmıyorsa bile, bu hüküm gereği, kural olarak akıl hastalar evlenemezler. Akıl hastalığı olan kışının evlenebilmesi için bu hastalığın evliliğe etkilemeyeceğine ve çocuklara da sirayet etmeyeceğine ilişkin sağlık kurulu raporu ile belgelemesi gerekiyor.

2 -Kesin olmayan evlenme engeller: a) Kadınlarda bekleme (iddet) suresi b) Bulaşıcı hastalığa kapılması

a) Kadınlarda bekleme (iddet) suresi Madde 132 -Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır. - Evliliğin sona ermesinden itibaren kadın 300 gün içinde evlenemez! - Evliliğin sona ermesi herhangi bir şekilde olabilir: boşanma, kocanın ölümü veya gaiplik ile

b) Bulaşıcı hastalığa kapılması Akıl hastalık kesin evlenme engeli sayılıyor fakat bulaşıcı hastalık kesin olmayan evlenme engeli ve buna rağmen evlilik yapılmışsa evlilik geçerlidir. Fakat bu sebebp diğer eşten gizlenmişse aldatma sebebiyle nisbi butlan ile evliliğin sona ermesini isteneblir.

Evlenmenin Şekli Koşulları Evlenmeden önceki işlemler (TMK. m. 134 -138) -Başvuru şekli -Başvurunun yapılacağı makam -Başvuruya eklenecek belgeler -Başvurunun incelenmesi -Başvurunun reddi ve redde itiraz Evlenme Sırasındaki İşlemler Asli Şartlar -Nişanlıların iradelerini açıklamaları -Resmi memurun önünde yapılması -Uymamanın yaptırımı: Yokluk Tali Şartları -Kanunun belirttiği yerde yapılması -Tanıkların katılması -Alenen yapılması -Sözlü yapılması -Uymamanın yaptırımı: Evlenme geçerlidir. Evlenmeden sonraki işlemler -Aile Cüzdanı verilmesi -Nüfus İdaresine bildirilmesi -Aile kütüğüne işlenmesi

Evlenmeden Önceki İşlemler Başvuru makamı: MADDE 134. - Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar. (Bkz: Evlendirme Y. m. 7, 10 -12) Evlendirme memuru, belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya bu işle görevlendireceği memur, köylerde muhtardır.

Başvuru Şekli : MADDE 135. - Başvuru, evlenecekler tarafından yazılı veya sözlü olarak yapılır. Bkz: Evlendirme Y. m. 18 Başvuru İçin Aranan Belgeler: MADDE 136. - Erkek ve kadından her biri, nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermiş ise buna ilişkin belgeyi, küçük veya kısıtlı ise ayrıca yasal temsilcisinin imzası onaylanmış yazılı izin belgesini ve evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermek zorundadır. (Bkz: Evlendirme Y. m. 20) Başvurunun İncelenmesi ve reddi : MADDE 137. - Evlendirme memuru, evlenme başvurusunu ve buna eklenmesi gereken belgeleri inceler. Başvuruda bir noksanlık görürse bunu tamamlar veya tamamlattırır. Başvurunun usulüne uygun olarak yapılmadığı veya evleneceklerden birinin evlenmeye ehil olmadığı ya da evlenmeye yasal bir engel bulunduğu anlaşılırsa, evlenme başvurusu reddolunur ve durum evleneceklere yazıyla hemen bildirilir.

Redde İtiraz ve yargılama usulü : MADDE 138. - Evleneceklerden her biri evlendirme memurunun ret kararına karşı mahkemeye başvurabilir. İtiraz, evrak üzerinde incelenip kesin karara bağlanır. Ancak, mutlak butlan sebeplerinden birinin bulunduğuna ilişkin ret kararlarına karşı açılan davalar, basit yargılama usulüyle görülür.

Evlenme İzin Belgesi: MADDE 139. - Evlendirme memuru, evlenme koşullarının varlığını tespit ederse veya ret kararı mahkemece kaldırılırsa, evleneceklere evlenme gün ve saatini bildirir veya isterlerse evlenme izni belgesini verir. Evlenme izni belgesi, verildiği tarihten başlayarak altı ay içinde evleneceklere herhangi bir evlendirme memuru önünde evlenebilme hakkı sağlar. (Bkz: Evlendirme Y. M. 22)

Evlenme Töreninin Yapılmaması: MADDE 140. - Evlenme koşullarının bulunmadığının anlaşılması veya belgelerin verilmesinden başlayarak altı ayın geçmesi hâlinde, evlendirme memuru evlenme törenini yapamaz. (Bkz: Evlendirme Y. M. 29) Evlenme Töreninin Yeri: MADDE 141. - Evlenme töreni, evlendirme dairesinde evlendirme memurunun ve ayırt etme gücüne sahip ergin iki tanığın önünde açık olarak yapılır. Ancak, tören evleneceklerin istemi üzerine evlendirme memurunun uygun bulacağı diğer yerlerde de yapılabilir. (Bkz: Evlendirme Y. m. 26, 28)

Evlenme Töreninin Şekli: MADDE 142. - Evlendirme memuru, evleneceklerden her birine birbiriyle evlenmek isteyip istemediklerini sorar. Evlenme, tarafların olumlu sözlü cevaplarını verdikleri anda oluşur. Memur, evlenmenin tarafların karşılıklı rızası ile kanuna uygun olarak yapılmış olduğunu açıklar. (Bkz: Evlendirme Y. m. 27)

Evlenmeden Sonraki İşlemler Aile Cüzdanı ve Dini Tören: MADDE 143. - Evlenme töreni biter bitmez evlendirme memuru eşlere bir aile cüzdanı verir. Aile cüzdanı gösterilmeden evlenmenin dinî töreni yapılamaz ! Evlenmenin geçerli olması dinî törenin yapılmasına bağlı değildir. (Bkz: Evlendirme Y. m. 30 -33, 35)

Evlenmenin (Geçersizliği) Hükümsüzlüğü Evlenme koşullarına uyulmaması halinde meydana gelen hukuki sonuçlar bunlar: 1) Yokluk 2) Butlan A) Mutlak Butlan B) Nisbi Butlan

1) YOKLUK Yokluk (keenlemyekun), hukuki işlemin doğması için gerekli unsurların olmaması dır. Yokluk halde evlilik hiç doğmamış sayılır. Evlenme yokluğu sayılan haller: a) Aynı cinsten iki kişinin evlenmesi, b) Evlenmenin resmi memur önünde yapılmamış olması c) İrade açıklamalarının karşılıklı ve birbirine uygun olmaması

Evlenmenin Yokluğu İrade Açıklamalarının Evlenmenin ayrı cinsten Karşılıklı ve Birbirine Uygun iki kişi arasında yapılmamış Olmaması olması Evlenmenin resmi memur önünde yapılmamış olması Yokluk- yapılan eylemin sonucunda hiç bir hukuki olayın meydana gelmemesi dir.

2) Evlenmenin Butlanı A) Mutlak Butlan Sebepleri 1. Mevcut evlilik 2. Ayırt etme gücünden sürekli yoksunluk 3. Yasak derecede hısımlık 4. Evlenmeye engel nitelikte akıl hastalığı B) Nisbi Butlan Sebepleri 1. Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk 2. Yasal temsilcinin izninin bulunmaması 3. İrade bozukluğu ØYanılma üEvlenmenin mahiyetinde yanılma üEşin kimliğinde yanılma üEşin niteliğinde yanılma ØAldatma üNamus ve onur hakkında aldatma üTehlikeli bir hastalık hakkında aldatma ØKorkutma

MUTLAK BUTLAN – NİSBİ BUTLAN FARKI 1 -Korunan hukuki yararı bakımdan: mutlak butlan kamu düzenini korumak amacıyla getirilen kurallara aykırılık, nisbi butlan daha çok tarafların menfaatleri koruyan kurallara aykırılık 2 -Sebepeler bakımından: 3 -Davacılar bakımından: mutlak butlan davası Cumhuriyet başsavcısı res’en açar, nisbi butlan davasını taraflar açarlar 4 -Dava açma süresi bakımdan: mutlak butlan davada açma süresi yok, nisbi butlan davada açma süresi 6 ay ila 5 yıl

Butlan ile boşanma arasında fark: Butlan- evliliğin kurmasında engellerin var olmasından dolayı evlenmesin geçersizliği Boşanma- kanuna geçerli kurulan evliliğin devamı sırasında evliliğin sona ermesi için sebepleri ortaya çıkması

A - Mutlak Butlan Sebepleri MADDE 145. - Aşağıdaki hâllerde evlenme mutlak butlanla batıldır: 1. Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması, 2. Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden sürekli yoksun bulunması, 3. Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması, 4. Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın olması Madde 129 - Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır: 1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında, 2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında, 3. Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.

Mutlak Butlan Davası Davacı : MADDE 146. - Mutlak butlan davası, Cumhuriyet savcısı tarafından re'sen açılır. Bu dava, ilgisi olan herkes tarafından da açılabilir.

Mutlak Butlanda Dava Hakkının Sınırlanması Mutlak butlan dava açma hakkı bu hallerde sınırlanmıştı: a) Evliliğin son bulması MADDE 147. f. I/f. II- Sona ermiş bir evliliğin mutlak butlanı Cumhuriyet savcısı tarafından re'sen dava edilemez; fakat her ilgili, mutlak butlanın karar altına alınmasını isteyebilir. b) Ayır etme gücün kazanılması veya akıl hastalığın geçmesi Ayırt etme gücünün sonradan kazanılması veya akıl hastalığının iyileşmiş olması durumlarında mutlak butlan davasını yalnız ayırt etme gücünü sonradan kazanan veya akıl hastalığı iyileşen eş açabilir.

Mutlak Butlanda Dava Hakkının Ortadan Kalkması MADDE 147. f. III- Evliyken yeniden evlenen bir kimsenin önceki evliliği mutlak butlan kararı verilmeden önce sona ermişse ve ikinci evlenmede diğer eş iyiniyetli ise, bu evlenmenin butlanına karar verilemez.

B - Nisbi Butlan Sebepleri 1. Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk 2. Yasal temsilcinin izninin bulunmaması 3. İrade bozukluğu 3. 1. Yanılma - Evlenmenin mahiyetinde yanılma: evlenmek hiç istemeyen birisinin evlenmesi - Eşin kimliğinde yanılma - Eşin niteliğinde yanılma: yanılma birlikte yaşamanın çekilmez hale getirici olmalı, örn. Kadının bakire olmaması 3. 2. Aldatma - Namus ve onur hakkında aldatma - Tehlikeli bir hastalık hakkında aldatma 3. 3. Korkutma

1) Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk MADDE 148. - Evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olan eş, evlenmenin iptalini dava edebilir. 2) Yasal Temsilcinin İzninin Alınmamış olması MADDE 153. - Küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, izni alınmayan yasal temsilci evlenmenin iptalini dava edebilir. Bu suretle evlenen kimse sonradan onsekiz yaşını doldurmak suretiyle ergin olur, kısıtlı olmaktan çıkar veya karı gebe kalırsa evlenmenin iptaline karar verilemez

3) İrade Bozukluğu Halleri Yanılma MADDE 149. - Aşağıdaki durumlarda eşlerden biri evlenmenin iptalini dava edebilir: 1. Evlenmeyi hiç istemediği veya evlendiği kişiyle evlenmeyi düşünmediği hâlde yanılarak bu evlenmeye razı olmuşsa, 2. Eşinde bulunmaması onunla birlikte yaşamayı kendisi için çekilmez bir duruma sokacak derecede önemli bir nitelikte yanılarak evlenmişse.

Aldatma MADDE 150. - Aşağıdaki durumlarda eşlerden biri evlenmenin iptalini dava edebilir: 1. Eşinin namus ve onuru hakkında doğrudan doğruya onun tarafından veya onun bilgisi altında bir başkası tarafından aldatılarak evlenmeye razı olmuşsa, 2. Davacının veya altsoyunun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalık kendisinden gizlenmişse. Korkutma MADDE 151. - Kendisinin veya yakınlarından birinin hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile korkutularak evlenmeye razı edilmiş eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.

Dava Hakkının Kalkması Yasal Temsilcinin Dava Hakkının Ortadan Kalkması: MADDE 153. - Küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, izni alınmayan yasal temsilci evlenmenin iptalini dava edebilir. Bu suretle evlenen kimse sonradan onsekiz yaşını doldurmak suretiyle ergin olur, kısıtlı olmaktan çıkar veya karı gebe kalırsa evlenmenin iptaline karar verilemez. ! -18 yaşını sonradan doldurmak - kısıtlı olmaktan sonradan çıkma - karı gebe kalırsa evlenme sonradan iptal edilemez

Nisbi Butlan Davasında Hak Düşürücü Süre MADDE 152. - İptal davası açma hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ay ve her hâlde evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşer. Nisbi butlan davası iptal sebebin öğrendiği tarihten 6 ay içinde ve evlenmenin 5 yıl içinde açılabilir, bundan sonra açılamaz.

Butlan Davasında Görev, Yetki ve Yargılama Usulü Görev: Aile Mahkemesi Yetki ve Yargılama Usulü: MADDE 160. - Evlenmenin butlanı davasında, yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.

İptal Kararının Eşler Yönünden Sonuçları Asli Sonuç Yan Sonuçlar Evliliğe ilişkin hükümlerin ileriye yönelik olarak ortadan kalkması. a) Çocukları yönünden b) Eşler yönünden Kişisel Sonuçlar 1. Kişisel Durum 2. Kadının Soyadı Mali (Parasal) Sonuçlar 1. Tazminat ve Nafaka 2. Mal Rejiminin Tasfiyesi 3. Mirasçılık

İptal Kararının Hukuki Sonuçları ASIL SONUÇ; evliliğe ilişkin hükümlerin ileriye yönelik olarak ortadan kalkması. Madde 156 - Batıl bir evlilik ancak hâkimin kararıyla sona erer. Mutlak butlan hâlinde bile evlenme, hâkimin kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur.

Butlan kararın özellikleri: - Evlenmenin butlanına karar verilebilmesi için dava açılmış olmalı, - Bir evlilik, batıl da olsa, ancak hakimin kararı ile ortadan kalkar, - Butlan kararı kesinleşince geleceğe yönelik,

Butlan kararının sonuçları: A) Çocuklar yönünden Mahkemece butlanına karar verilen evlilikte doğan çocuklar, ana ve baba iyiniyetli olmasalar bile, evlilik içinde doğmuş sayılır. Çocuklar ile ana ve baba arasındaki ilişkilere boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır B) Eşler yönünden: 1 - Evlilik sona erer 2 - Kadın için bekleme süresi başlar 3 - Kayın hısımlık devam eder 4 - İyiniyetli tarafın kişisel durumlar korunur 5 - Miras haklarına etkiler

YAN SONUÇLARI Kişisel Sonuçları Madde 158/f. 1 - Evlenmenin butlanına karar verilirse, evlenirken iyiniyetli bulunan eş bu evlenme ile kazanmış olduğu kişisel durumunu korur. Kadının Soyadı: Boşanmadaki gibi, evlenme ile vatandaşlığı kazanan iyiniyetli eş vatandaşlığını kaybetmiyor

İptal Kararının Mali (Parasal) Sonuçları Madde 158/f. 2 - Eşler arasındaki mal rejiminin tasfiyesi, tazminat, nafaka ve soyadı hakkında boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır. Mirasçılık Durumu: Madde 159 - Evlenmenin butlanını dava etme hakkı mirasçılara geçmez. Ancak, mirasçılar açılmış olan davayı sürdürebilirler. Dava sonucunda evlenme sırasında iyiniyetli olmadığı anlaşılan sağ kalan eş, yasal mirasçı olamayacağı gibi, daha önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakları da kaybeder.

OLAY II 17 yaşındaki Bayan A, anne babasının karşı çıkacağını düşünerek, sevgilisi Bay B ile gizlice evlenir. Evliliklerinin ikinci ayında Bayan A gebe kaldığını fark eder. Bayan A’nın annesi Bayan C, bu evliliği kısa süre içerisinde öğrenir. Kızının bu kadar erken yaşta evlenmesine itiraz eder ve evliliğin iptali için derhal mahkemeye başvurur. Fakat mahkeme, annenin tek başına dava açma yetkisine sahip olmadığı gerekçesiyle ret kararı verir. SORU: Bayan C’nin tek başına dava açma yetkisini haiz olmadığı gerekçesiyle, mahkemenin ret kararı vermesini nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu ret kararına rağmen Bayan A’nın babasının dava açıp açamayacağını; bu davanın nitelik ve koşullarını dikkate alarak değerlendiriniz.

Cevap: Bayan A, 17 yaşında olduğu için, evlenme yönünden sınırlı ehliyetsizdir ve ancak yasal temsilcisinin izniyle evlenebilir. Evlenen kişi velayet altında ise, ana ve babasının izin vermesi gerekir. Eğer sadece biri izin vermiyorsa, dava açma hakkı sadece izin vermeyene aittir. Olayda Bayan A, anne ve babasından izin almaksızın gizlice evlenmiştir. Dolayısıyla dava açma hakkı, hem anneye hem de babaya aittir. Bayan A’nın babası da bu davayı açma yetkisine sahiptir. Ancak Bayan A gebe kalmıştır. MK. m. 153/f. 2 gereği kadının gebe kalması halinde evlenmenin iptaline karar verilemez.

EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ EŞLERİN HAKLARI - Konut seçme hakkı - Birliği yönetme hakkı - Birlikte yaşama EŞLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ KADININ SOYADI - Birlikte yaşama yükümlülüğü - Sadık davranma yükümlülüğü - Maddi ve manevi yardımda bulunma yükümlülüğü - Birliğin giderlerine katılma yükümlülüğü - Çocukların bakıM ve eğitimine ilgilendirme yükümlülüğü - Birliğinin mutluluğunu sağlama yükümlülüğü Evlenme ile kadın kocasını soyadı alır ve sonra birlikte kendi soyadını da bırakabilir

EVLENMENİN HÜKÜMLERİ A) EŞLERİN HAKLARI a. 1. Konut seçme hakkı MADDE 186. - Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler. Eşler birliğin giderlerine güçleri oranında emek ve malvarlıkları ile katılırlar. a. 2. Birliği yönetme hakkı: Birliği eşler beraberce yönetirler. a. 3. Birlikte yaşama: aynı zaman bu da eşlerin yükümlülüğüdür

B) EŞLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Madde 185 - Evlenmeyle eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur. Eşler, bu birliğin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine beraberce özen göstermekle yükümlüdürler. Eşler birlikte yaşamak, birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadırlar. b. 1. Birlikte yaşama yükümlülüğü b. 2. Sadık davranma yükümlülüğü (sadakat) b. 3. Maddi ve manevi yardımda bulunma yükümlülüğü b. 4. Birliğin giderlerine katılma yükümlülüğü b. 5. Çocukların bakım ve eğitimine ilgilendirme yükümlülüğü b. 6. Birliğinin mutluluğunu sağlama yükümlülüğü

C) KADININ SOYADI MADDE 187. - Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir. Kadın evlenme ile kocanın soyadını alma hükmü emredicidir. Kadın kendi soyadını da kullanabilir ve bu yazılı başvuru ya evlenme sırasında evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine iletmeli.

Evlilik Birliğinin Temsili A) Sürekli/olağan/günlük ihtiyaçları için temsil yetkisi: her birinin MADDE 188. - Eşlerden her biri, ortak yaşamın devamı süresince ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik birliğini temsil eder. B) Diğer/sürekli olmayan/olağan dışı/günlük olmayan ihtiyaçları için temsil yetkisi: kural olarak eşlerin birlikte temsil yetkisi var Diğer ihtiyaçlarda birlikte temsil yetkisinin istisnaları MADDE 188/1. Ailenin diğer ihtiyaçları için eşlerden biri, birliği ancak aşağıdaki hâllerde temsil edebilir: 1. Diğer eş veya haklı sebeplerle hâkim tarafından yetkili kılınmışsa, 2. Birliğin yararı bakımından gecikmede sakınca bulunur ve diğer eşin hastalığı, başka bir yerde olması veya benzeri sebeplerle rızası alınamazsa.

C) Sorumluluk: müteselsilen MADDE 189. - Birliği temsil yetkisinin kullanıldığı hâllerde, eşler üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumlu olurlar. Eşlerden her biri, birliği temsil yetkisi bulunmaksızın yaptığı işlemlerden kişisel olarak sorumludur. Ancak, temsil yetkisinin üçüncü kişilerce anlaşılamayacak şekilde aşılması hâlinde eşler müteselsilen sorumludurlar. Temsil yetkisine dayanarak sürekli veya diğer işleri yaptığında eşler üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumlular. Temsil yetkisine dayanmayan işlerden her eş kişisel olarak sorumlu. Temsil yetkisi üçüncü kişilerce anlaşılamayacak şekilde aşılırsa ona karşı eşler müteselsilen sorumlu.

D) Temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlandırılması Madde 190 - Eşlerden biri birliği temsil yetkisini aşar veya bu yetkiyi kullanmada yetersiz kalırsa hâkim, diğer eşin istemi üzerine temsil yetkisini kaldırabilir veya sınırlayabilir. İstemde bulunan eş, temsil yetkisinin kaldırıldığını veya sınırlandığını, üçüncü kişilere sadece kişisel duyuru yoluyla bildirebilir. Temsil yetkisinin kaldırılmasının veya sınırlanmasının iyiniyetli üçüncü kişilere karşı sonuç doğurması, durumun hâkimin kararıyla ilân edilmesine bağlıdır. Eşin temsil yetkisinin sınırlandırabilmesi işin eş temsil yetkisi aşıyor veya yetkisi kullanmakta yetersiz (örn. hasta, yaşlı olduğu için) kalıyor olmalı. Hakimin kararı ile sınırlandırılmış olmalı. Sınırlandırma istemde bulunan eş tarafından üçüncü kişilere kişisel duyuru yoluyla bildirebilir Kaldırılan temsil yetkisinin geri verilmesi gene mahkeme kararı ile oluyor.

E) Eşlerin Meslek ve İşi MADDE 192. - Eşlerden her biri, meslek veya iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda değildir. Ancak, meslek ve iş seçiminde ve bunların yürütülmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararı göz önünde tutulur.

EŞLERİN HUKUKİ İŞLEMLERİ A) SERBESTLIK KURALI MADDE 193. - Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, eşlerden her biri diğeri ve üçüncü kişilerle her türlü hukukî işlemi yapabilir. Kural olarak eşler üçüncü kişiler ile hukuki işlem yapabilirler ve bunun işin birinden izin almak gerekmez.

B) EŞİN RIZASINA BAĞLI HUKUKİ İŞLEMLER Kanun koyucu bazı hallerde bir eşinin işlemleri geçerli olabilmesi işin diğer eşinin rızasını arıyor. Bu durumlar bunlar: 1 - Aile konutu ile ilgili işlemler, 2 - Kefil olmak 3 - Paylı mülkiyette payın devri 4 - Mal ortaklık rejiminde ortaklık mallarına özgü durumları

1 - Aile Konutu MADDE 194. - Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hâkimin müdahalesini isteyebilir. Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini isteyebilir. Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağlanmışsa, sözleşmenin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı hâline gelir ve bildirimde bulunan eş diğeri ile müteselsilen sorumlu olur. Bir eş diğer eşinin açık rızası bulunmadıkça bunları yapamaz: - Aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, - Aile konutunu devredemez, - Aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz

Olay: A, M’ye ait evi kiraladı. Daha sonra A B ile evleniyor ve eşler kiraladığı evi konut olarak kullanmaya başladılar. Kiracı eşi A, diğer eşi B’nin rızası olmadıkça konutun kiralamasına ilgili kira söyleşmesini feshedemez. Ev A’nın mülkiyetinde olsa bile durum aynı. B evin aile konutu olduğuna dair şerhin koymasını tapu müdürlükten isteyebilir.

2 - Kefil olmak TBK bir eş diğerinin ancak yazılı rızası ile kefil olabilir. 3 - Paylı mülkiyette payın devri Edinilmiş mallara dişer eşinin rızası olmadıkça paylı mülkiyeti konusu mallar maldaki paylar üzerinde tasarrufta bulunamazlar 4 - Mal ortaklık rejiminde ortaklık mallarına özgü durumları Olağan yönetim dışında kalan konularda eşler ancak oburunun rızası ile ortaklığı yükümlülük altına sokabilirler. Bir eş diler eşinin rızası olmadan ortaklık mallarına girecek mirası red edemez.

İstisna: Tasarruf Yetkisinin Mahkeme Kararıyla Sınırlanması MADDE 199. - Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir. Hâkim bu durumda gerekli önlemleri alır. Hâkim, eşlerden birinin taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisini kaldırırsa, re'sen durumun tapu kütüğüne şerhedilmesine karar verir.

EVLİLİK BİRLİĞİN KORUMASI (HAKİMİN MÜDAHALESİNİ TALEP ETME HAKKI) A)HAKİMİN MÜDAHALESİNİ ŞARTLARI MADDE 195/I : “Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda uyuşmazlığa düşülmesi hâlinde, eşler ayrı veya birlikte hâkimin müdahalesini isteyebilirler. ” - Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya - Evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda uyuşmazlığa düşülmesi hâlinde hakimden evlilik birliğinin korunmasına talep edilebilir B) YETKİLİ MAHKEME - Eşlerin herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi yetkişidir

C) HAKİMİN MÜDAHALE BİÇİMLERİ 1 - Uyarı ve uzlaştırma 2 - Parasal katkı miktarını belirleme Madde 196 - Eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, ailenin geçimi için her birinin yapacağı parasal katkıyı belirler. Eşin ev işlerini görmesi, çocuklara bakması, diğer eşin işinde karşılıksız çalışması, katkı miktarının belirlenmesinde dikkate alınır. Bu katkılar, geçmiş bir yıl ve gelecek yıllar için istenebilir. 3 - Birlikte yaşamaya ara verilmesi Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir. Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır 4 - Borçlulara ait önlemler: Eşlerden biri, birliğin giderlerine katılma yükümlülüğünü yerine getirmezse, hâkim onun borçlularına, ödemeyi tamamen veya kısmen diğer eşe yapmalarını emredebilir 5 - Tasarruf yetkisinin sınırlaması Madde 199 - Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların Durumun değişmesi Madde 200 - Koşullar değiştiğinde hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine kararında gerekli değişikliği yapar veya sebebi sona ermişse alınan önlemi kaldırır. ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir.

OLAY Bay A, boşandığı eşi Bayan E’nin bir önceki evliliğinden olan kızı Bayan K ile evlenir. Bunun üzerine Bayan E mutlak butlan davası açar. Butlan davası devam ederken, Bay A ile Bayan K aynı çatı altında yaşamaya devam ederler. Butlan davası sürerken, bir gün, Bayan K, Bay A’nın haberi olmadan 4 taksitle 1000 TL değerinde bir ev-sinema sistemi satın alır. Bu taksitlerden iki tanesini ödeyen Bayan K, son iki taksidi ödeyemez. Bunun üzerine ev-sinema sisteminin satıcısı Bay S, avukatı Bay O’ya danışır. Bay O, Bay S’ ye şunları söyler: “Bu evlilik mutlak butlanla sakattır. Dolayısıyla mevcut bir evlilikten ve bu evliliğin temsilinden bahsedilemez. Eğer evlilik geçerli olsaydı, bu harcama olağan temsil yetkisi kullanılarak yapılmış sayılacağından, ödenmeyen taksitleri Bay A’ dan talep edebilirdin. ” Avukat Bay O’nun değerlendirmelerini de göz önüne alarak Bay S’nin Bay A’dan ödenmemiş taksitleri talep edip edemeyeceğini gerekçeleriyle açıklayınız.

Cevap: Batıl bir evlilik ancak hâkim kararıyla sona erer. Bay A ile Bayan E’nin evliliği mutlak butlanla sakat olsa da hâkim kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur. Henüz hâkim kararı olmadığından evlilik birliğinin temsili hükümleri uygulanabilecektir. Olayımızda eşler butlan davası açılmasına rağmen aynı çatı altında yaşamaya devam ettiğinden Bay O’nun evlilik birliğinin temsiliyle ilgili yaptığı açıklamalar yerinde değildir. Bay O’nun ödenmemiş taksitler hakkındaki açıklamaları da isabetsizdir. Zira Bayan K’nın almış olduğu ev-sinema sistemi ailenin sürekli ihtiyaçları kapsamında değerlendirilemeyeceğinden olağan temsil yetkisi dışındadır. Sürekli ihtiyaç haricinde kalan ihtiyaçlarda birliği temsil yetkisi için Kanun’da aranan şartlar da gerçekleşmemiştir. Dolayısıyla diğer eşin müteselsil sorumluluğundan bahsedilemez. Ancak Bayan K’nın temsil yetkisini Bay S’nin anlayamayacağı şekilde aşması durumunda, Bay S üçüncü kişi konumunda olduğundan eşler müteselsilen sorumlu olur ve Bay S, Bay A’ya başvurabilir.