Alcohol misbruik afhankelijkheid Door Valerie Tack Inleiding l

Alcohol: misbruik & afhankelijkheid Door Valerie Tack

Inleiding l Functies van alcoholgebruik: – l Maatschappelijke zorgen: – l Meer en meer in privésituaties. Gezondheidsbedreiging van lichamelijke en mentale aard. Overmatig gebruik lichamelijke en psychosociale klachten: – Verslaving, afhankelijkheid, kanker, geweld, …

Definities Geen echte definitie voor alcoholverslaving WEL l – – Misbruik = herhaaldelijk en onaangepast gebruik van alcohol met als gevolg problemen in sociaal, professioneel, psychisch of lichamelijk functioneren. Afhankelijkheid = Als minimaal drie van de zeven onderstaande symptomen aanwezig zijn: tolerantie (geleidelijke toename), langdurig hoog, niet intentioneel gebruik en problemen om te stoppen of te minderen. Alcohol heeft een belangrijke rol in het leven van de persoon gekregen.

Definities l Probleemdrinkers = – – l Drinkers die met een zekere regelmaat lichamelijke of sociale gevolgen ondervinden of die drinken om negatieve redenen zoals angst, paniek of stemming. 10% v/d mannen in Nederland voldoen aan deze definitie Gevolgen van alcoholmisbruik: – – – Rolverlies (werk, gezin) Sociale isolatie Conflicten

Prevalentie l Statistieken: – – Per jaar 30 000 drinkers die hulp zoeken bij een ambulante instelling voor verslavingszorg. Man vrouwverhouding van: 4 – 1 Prevalentie bij jonge mannen: 34% Prevalentie bij oudere vrouwen: 3% Nemesis studie: l l Alcoholmisbruik: adolescenten Afhankelijkheid: op jongvolwassen leeftijd

Etiologie en gevolgen l Etiologie: – – l Genetische kwetsbaarheid: 40 tot 60 % Interactie met omgevingsfactoren Gevolgen: – Sterke mate: l l – Levercirrose Kanker van lever, pancreas, mond en keelholte en slokdarm. Mindere mate: l l l Borstkanker bij vrouwen Hersenbloedingen Ongevallen en geweld.

Diagnostiek l NHG Standaard Problematisch Alcoholgebruik: – – Mensen komen naar huisarts met specifieke klachten Mensen komen niet naar huisarts: l – Mannen, gescheiden of alleenstaand, horeca & alcoholwerkers, managers, journalisten, militairen en artsen. ‘Five shot test’: 5 screeningsvragen – – – Hoe vaak drinkt u alcohol? Hoeveel drinkt u op een typische dag? Ergert u zich aan opmerkingen over uw alcoholgebruik? Voelt u zich wel eens schuldig over uw alcoholgebruik? Drinkt u in de ochtend om de kater te verdrijven? Na positieve screening alcoholanamnese

Voedingstoestand l l 1/4 van de patiënten: overgewicht 1/3 van de patiënten: ondergewicht – Primaire ondervoeding: l – Als de normale inneming van koolhydraten en eiwitten wordt vervangen door alcohol en bij verlies van eetlust. Secundaire ondervoeding: l Ontstaat als gevolg van een verstoorde vertering en absorptie van het voedsel, een hogere behoefte aan voedingsstoffen of stoornissen in metabolisme en opslag.

Aandoeningen en stoornissen Pellagra: dementie, diarree Amblyopie: gedeeltelijke visusuitval, verminderd kleurvisie Wernicke: uitval oogfunctie, motorische stoornissen, verlaagd bewustzijn Korsakoff: idem met blijvende inprenting en geheugenstoornissen Hematologische afwijkingen: bloedarmoede, thrombocytopenie Myopathie en cardiomyopathie: spierzwakte, verminderde cardiale output Gastritis Leververvetting, levercirrose

Behandeling l Ambulante zorg: ‘Brief interventions’ – Gebasseerd op de gesprekstechniek ‘motivational interviewing’. l l Assessment van de fase waarin de patiënt zich verkeert Inzicht in de situatie Bereidheid tot motivatie voor verandering Na klinische behandeling verwezen naar zelfhulpgroepen – AA (Anonieme alcoholisten)

Rol van de diëtist l Slechte voedingsstand door: – – l Leefgewoonten van de alcoholist Minder door de alcohol zelf Relevant voor diëtist: – Informatie over het alcoholgebruik l l Tijdens eerste behandeling: verzwijgen van gebruik Tijdens behandeling met motivatie: eerder overdrijven dan verzwijgen.

Bronnenlijst 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Cornel M. Detection of problem drinkers in general practice. Dissertatie. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg, 1994. Dijck D van, Knibbe R. De prevalentie van probleemdrinken in Nederland. Maastricht: Universiteit Maastricht, 2005. Estruch R, Sacanella E, Fernández Solà J, Nicolás JM. Nutritional status in alcoholics. In: Preedy VR, Watson RR, editors. Comprehensive Handbook of Alcohol Related Pathology, Volume 1. Maarssen: Elsevier, 2005. Koster van Groos GAS. Beknopte handleiding bij de Diagnostische criteria van de DSMIV-TR. Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Lisse: Swets & Zeitlinger, 2001. Moyer A, Finney JW, Swearington CE, Vergun P. Brief interventions for alcohol problems: a meta analytic review of controlled investigations in treatment seekingand non treatment seeking populations. Addiction 2002; 97: 279 292. NHG-Standaard Problematisch alcoholgebruik. Utrecht: NHG, 2005. Ouwehand AW, Mol A, Kuijpers WGT, Boonzajer Flaes S. Kerncijfers verslavingszorg 2005. Landelijk alcohol en drugs informatie systeem (LADIS). Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg, 2006.