AKUT KARIN HASTALIKLARI YRD DO DR MURAT KALAYCI

AKUT KARIN HASTALIKLARI YRD. DOÇ. DR. MURAT KALAYCI YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ GENEL CERRAHİ ANABİLİMDALI

l Ani başlayan karın ağrısı ile karakterize, belirti ve bulguları karın bölgesinde yoğunlaşan ve travma dışı nedenlere bağlı olarak gelişen patolojilerin tümü ‘akut karın’ başlığı altında incelenmektedir.

Akut karın birçok hastalığa bağlı olarak gelişebilir. Bu hastalıklar; 1. Akut karın tablosu meydana getiren cerrahi patolojiler 2. Akut karın tablosu meydana getiren medikal patolojiler 3. Akut karın tablosu meydana getiren karın dışı patolojiler

CERRAHİ PATOLOJİLER l l l l l Akut apandisit Kolesistit Peptik ülser perforasyonu Akut mekanik barsak tıkanıklığı Boğulmuş fıtıklar Barsak perforasyonları Mezenter arter ve ven tıkanıklıkları Meckel divertiküliti Nekrotizan pankreatit

CERRAHİ PATOLOJİLER Anevrizma rüptürleri l Dış gebelik rüptürleri l Over kist ve tümör torsiyonu l Boerhaave Sendromu l

MEDİKAL PATOLOJİLER Akut gastrit l Gastroenterit l Akut hepatit l Budd-Chiari Sendromu l Biliyer kolik l Renal kolik l Üriner sistem enfeksiyonu l Mezenter lenfadenit l

MEDİKAL PATOLOJİLER Ailevi Akdeniz Ateşi(AAA) l Primer peritonit l Tuberkuloz peritonit l Diyabetik ketoasidoz l Üremi l Akut salpenjit l Mittelschmerz vs. l

KARIN DIŞI PATOLOJİLER Bazal pömoni l Plörezi l Spontan pnömotoraks l MI l Ampiyem l Perikardit l Kot fraktürleri l Testis torsiyonu l

Anamnez; Akut karın olduğu düşünülen hastadan alınacak anamnez sadece o an içinde yaşanılan durumu içermemeli. Özgeçmiş, soygeçmiş, sosyal yaşam, alınan ilaçlar, seyahatler sorgulanmalı. Daha önce benzer ağrı olup olmadığı öğrenilmeli. l

YAKINMALAR AĞRI Karın içi patolojilerden kaynaklanan iki tip ağrı söz konusudur. Bunlardan birincisi viseral ağrı olup, bu ağrıyı uyaran başlıca etmenler inflamasyon, gerilme, kasılma ve iskemidir. Ağrının iki önemli özelliği iyi yorumlanamaması ve karın orta hatta hissedilmesidir. l

l İkinci ağrı ise somatik ya da pariyetal ağrı olarak adlandırılan ve pariyetal peritonun olaya iştiraki ile ortaya çıkan ağrıdır. Bu ağrı kortekste yorumlandığı için, özellikleri hasta tarafından çok iyi yorumlanır ve yerleşimi altta yatan patolojiyi belirlemede son derece önemlidir. Genellikle tanı koydurucu bulgular bu ağrının ortaya çıkması ile gelişir.

l l l Hastalar bazen karındaki ağrıya ilave olarak uzak bir vücud bölümünde de ağrı hissederler. Bu ağrıya ‘ yansıyan ağrı ’ denir. Akut karında yansıyan ağrıya en iyi örnek, diyafragma irrritasyonunda görülen omuzda ağrı hissedilmesidir. (Kehr Bulgusu) Ağrının başlama zamanı Hastanın ağrıyı tarif ediş şekli (Ağrının yeri, karakteri)

AĞRININ KARAKTERİ İnflamatuar(Künt) l Kolik l İskemik(Keskin) l

İnflamatuar(Künt) Ağrılı uyaran enflamasyondur. Ağrı başlar, yavaş şiddetlenir ve süreklidir. l Akut karın tablosu oluşturan hastalıkların %80’i inflamatuar ağrı modeli ile ortaya çıkar. (Apandisit, kolesistit, pankreatit, divertikülit, batıniçi abseler, peritonit vs. ) l

Kolik Ağrılı uyaran kasılma yani düz kas spazmıdır. Ağrı başlar, kısa sürede şiddetlenir, sonra kendiliğinden şiddeti azalarak kaybolur. Ağrılı ve ağrısız dönemler birbirini takip eder. l Kolik ağrılar genellikle içi boş organların herhangi bir nedenle tıkanması ile ortaya çıkar. (Böbrek koliği, biliyer kolik, barsak koliği vs. ) l

İskemik Ağrı Karındaki en şiddetli ağrı olup ağrılı uyaran iskemidir. Visseral bir ağrı olmasına rağmen geniş bir alanda tüm sinir uçları uyarıldığı için şiddetli hissedilir. l Karında ani ve şiddetli başlayan sürekli ağrı varlığında ilk düşünülmesi gereken patoloji mezenter iskemisi olmalıdır. l

YAKINMALAR l Bulantı kusma Akut karın hastalarının 3/4’ünde mevcuttur ve ağrıya refleks olarak gelişir. Cerrahi akut karında kusma, ağrıdan sonra meydana gelir. Cerrahi dışı patolojilerde ise genellikle tersi durum sözkonusudur.

l Gaz-gaita çıkaramama Gerek paralitik ileus gerekse de cerrahi patoloji olan mekanik barsak tıkanıklıklarında ağrı dışında ikinci belirgin şikayettir. Akut karın hastalıklarının çoğunda refleks bir paralitik ileus vardır. Mekanik tıkanıklıkta ağrının kolik karakteri ve giderek artan kusmalar son derece önemlidir.

İştahsızlık Akut karın ağrısı çeken hasta şikayetleri arasında pek saymaz, ancak hekimin sorgulaması ile ortaya çıkar. Akut apandisit olgularının %95’inde bulunur. l Kabızlık ve ishal l Sarılık l

FİZİK MUAYENE Ateş l İnspeksiyon l Oskültasyon l Perküsyon l Palpasyon ( Defans, Rebound, Rovsing, Mc. Burney, Murphy) l Rektal tuşe l

Tetkik edici çalışmalar Akut karın hastalarının %75 -80’inde anamnez ve fizik muayene teşhis için yeterlidir. Tetkik edici çalışmalar başlıca iki amaca yöneliktir. 1. Tanıya yardımcı olmak 2. Hastayı ameliyata hazırlamaya yardımcı olmak l Her olgu için test sonuçları daima klinik bulgular ile birlikte yorumlanmalıdır. l

l Akut karın düşünülen bir hastada tedavi ve teşhise yön vermeyecek hiçbir tetkik istenmemelidir.

Laboratuvar Tetkikleri Kan Tetkikleri Tam kan tetkikleri rutin olarak yapılmalıdır. (Lökosit, Htc, Hb, PTT) Sedimantasyon, fibrinojen, amilaz Elektrolitler, Bun, Kreatinin Karaciğer fonksiyon testleri Kan şekeri Kan gazı l İdrar tetkikleri l Dışkı tetkikleri l

Radyolojik Tetkikler Akut karın tanısında kullanılan başlıca radyolojik yöntemler: l Direkt grafiler ( ADBG, PA Akc) l USG l BT l MR l Anjiyografi l Kontraslı grafiler l Radyoizotop çalışmalar

l Direkt karın grafisi Serbest hava, hava-sıvı seviyeleri, kalsifikasyonlar ADBG de periton içi serbest hava genellikle sağ diyafragma altında hilal şeklinde görülür. (%80)

l Direkt karın grafisinde nadiren gastrointestinal sistemde perforasyon olmadan da periton içi serbest hava görülebilir.

Bu durum; l Pneumotosis sistoides intestinalis l Travmatik pnömotoraks l Kardiyopulmoner resusitasyon l Mekanik solunum desteği l KOAH l Kadınlarda fallop tüpleri aracılığıyla ve karın ameliyatlarından sonraki erken dönemde söz konusudur.

Spesifik Tanı Yöntemleri Parasentez l Endoskopi l DL l

TEDAVİ Sebebe yönelik tedavi planlanır