Aktywna polityka spoeczna na rzecz integracji Zapobieganie wykluczeniu

Aktywna polityka społeczna na rzecz integracji • Zapobieganie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży w ramach aktywnej polityki społecznej • Przykład Placówki Wsparcia Dziennego • Do wykorzystania w ramach konkursów RPO w Zachodniopomorskim 2017

Agenda wystąpienia 1. Konteksty problematyki dzieci i młodzieży 2. Formalno-prawne aspekty działalności PWD 3. Funkcje i modele działania PWD 4. W poszukiwaniu innowacyjnych rozwiązań – dobre praktyki 5. Problemy i perspektywy dotyczące rozwoju PWD

Kontekst ostatniego ćwierćwiecza i polityki na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży • Przez wiele lat brak polityki na rzecz rodziny i dzieci w PL • Brak zagospodarowania młodzieży wchodzącej na rynek pracy skutek 2 mln emigrantów po 2004 r. • Brak oferty rozwoju pasji dla młodych w wielu gminach • Brak wielofunkcyjnego modelu polskiej szkoły wyprowadzenie zajęć pozalekcyjnych poza szkołę i do systemu płatnych korepetycji • Brak zintegrowanego modelu usług dla młodych

Kontekst ostatniego ćwierćwiecza – kontekst kulturowy i cywilizacyjny • Przemiany międzygeneracyjne (aktualnie pokolenie Z) • Wszechobecny internet i media społecznościowe (płytkie relacje i większa samotność, brak kontroli ze strony rodziców) • Dominacja wzorców konsumpcyjnych i indywidualizmu • Wzrost polaryzacji społecznej i wzrost aspiracji (potrzeb) • Pracoholizm rodziców gubi uważność na dzieciach

Deficyt wiedzy i badań nt. PWD w Polsce • Raporty MRPi. PS 3 i 5 nie zawierają danych nt. PWD • Raport GUS z 2014 r. zawiera dane ale bardzo podstawowe • Badanie GUS, UM i ROPS Kraków i Łódź zdają się prekursorskie • Deficyt badań naukowych.

Placówki wsparcia dziennego – kontekst prawny • Ustawa z 09. 06. 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, wprowadziła przepisy dotyczące PWD • Wcześniej funkcjonowanie tzw. Świetlic środowiskowych regulowało Rozporządzenie MPi. PS z 19. 10. 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych • Nowe przepisy wymusiły na podmiotach prowadzących dotychczasowe świetlice środowiskowe konieczność przystosowania tychże placówek do nowych przepisów • Gminy powinny przygotować Programy Wspierania Rodziny

Spójność i synergia w działaniach lokalnych na rzecz dzieci i rodziny 1. Strategia Rozwoju Gminy/ Powiatu 2. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych, 3. Gminne programy: Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Wspierania Rodziny Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi inne programy Działania wspierania dzieci na różnym poziomie szczegółowości powinny być zawarte we wszystkich tych programach.

Regionalne, lokalne strategie i programy społeczne w Polsce • Nadal wiele do zrobienia jeśli chodzi spójne treści wielu dokumentów planistycznych • Wiele strategii pozostaje ciągle na papierze • Niska jakość wielu strategii • Brak wyobraźni strategicznej z obszaru PS w wielu gminach • Temat dzieci i młodzieży często traktowany marginalnie

PWD mogą być prowadzone przez gminę lub powiat 1. Samodzielnie w drodze utworzenia oddzielnej jednostki organizacyjnej lub poprzez powierzenie tego zadania innym podmiotom JST: MOPS, Biblioteka, Dom Kultury, szkoła itd. 2. Zlecenie NGO’s lub instytucjom wyznaniowym 3. Zlecenie innemu podmiotowi na podstawie zezwolenia władz JST.

Formy placówek wsparcia dziennego • opiekuńcze • specjalistyczne • pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę • mieszane (welfare mix)

Placówki wsparcia dziennego (i całodobowego) a inne systemy wsparcia Pomoc społeczna System wsparcia rodziny Edukacja Dzienne wsparcie Wychowanie i resocjalizacja Zdrowie i PFRON Rynek pracy • Świetlice, ogniska, placówki opiekuńcze i specjalistyczne • Placówki opiekuńczo – wychowawcze • Ochotnicze Hufce Pracy • Wielofunkcyjny charakter szkoły • Praca środowiskowa • Młodzieżowe Ośrodki Szkolno. Wychowawcze • Zakłady Poprawcze • Domy Dziennego Pobytu • Streetworking i misje osiedlowe

Zasady działalności PWD 1. PWD współpracują z rodzicami lub opiekunami dziecka 2. PWD współpracują ze szkołami 3. Pobyt w placówce jest nieodpłatny i dobrowolny 4. Na 1 wychowawcę w PWD w tym samym czasie może przebywać nie więcej niż 15 dzieci

Różne rodzaje PWD – komu mają one służyć? 1. Konieczne jest zdiagnozowanie komu ma służyć konkretna PWD? 2. Jakie potrzeby mają dzieci z naszej społeczności i w jaki sposób je zaspokajają? 3. Jakie zagrożenia dotyczące dzieci i młodzieży obserwujemy? 4. Jakie problemy występują w rodzinach żyjących w tej społeczności? 5. Jakich interesariuszy mamy do pomocy?

Problemy dzieci i młodzieży ze środowisk trudnych • Deficyty emocjonalne i miłości • Problemy socjalne i materialne • Patologia w rodzinie (alkoholizm, narkomania, przemoc) • Brak swojego miejsca dla siebie • Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych i społecznych • Dzieci żyjące z dnia na dzień – brak wzorców i systemu wartości

Marzenia dzieci a rzeczywistość szkolna i pozaszkolna…

Funkcje Placówek Wsparcia Dziennego • • • Pomoc w nauce Zapewnienie opieki Zapewnienie posiłku Organizacja czasu wolnego Zajęcia socjoterapeutyczne Indywidualne programy korekcyjne • Zajęcia sportowe i kulturalne • Dominują wielu PWD jednak funkcje opiekuńczo – lekcyjne • Warto być może byłoby powiązać PWD z rozwojem pasji i zainteresowań dzieci i młodzieży • PWD powinno być miejscem wymyślonym przez samych uczestników

Świetlica połączona z warsztatami – Centrum dla Dzieci i Młodzieży w Kolonii (Niemcy)

Centrum Rozwoju Dzieci i Młodzieży w każdej gminie? • Wszystkie usługi zintegrowane w 1 miejscu • Metody animacyjne i środowiskowe • Praca poprzez projekty • Koordynacja działań • Miejsce kreacji działań przez młodych Centrum Młodzieży im. dr. Henryka Jordana w Krakowie

Model działania PWD • Empowerment potencjałów dzieci i młodzieży • Działania przez projekty • Kreowanie rzeczywistości poprzez samodoświadczenie i pasję • Wychowca jako mentor, autorytet a nie urzędnik • Odejście od schematów hierarchicznych – szkolnych • Włączenie dzieciaków na 200 % w projekty, wyjazdy, działania artystyczne • Świetlica to miejsce dzieciaków nie wychowawców

Kluczowe czynniki sukcesu PWD 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Odpowiedni lider Zaangażowana kadra z motywacją Lokalizacja Dobra diagnoza dziecka przy rekrutacji Atrakcyjny program dla młodych Metody pracy Współpraca z rodzicami i innymi podmiotami Ewaluacja i superwizja

Dzieci w PWD na 1 tysiąc mieszkańców a wielkość placówki (Polska)

Problemy placówek wsparcia dziennego • Dominacja funkcji opiekuńczych (PWD niestety czasami jako „przechowalnia”) • Deficyt działań przez projekty, przez samodoświadczenie • Nie zawsze kadra ma pasję i motywację do wyciągania młodych z trudnych sytuacji (wypalenie) • Ograniczone zasoby i środki • Brak przywództwa – lidera, działania od… do…. • Brak lokalnego systemu wsparcia – rodzice, szkoła, ulica, osiedle

Placówka wsparcia dziennego często zastępuję rodziców, ale i szkołę 1. Szkoła hierarchiczna nie radzi sobie z trudnymi uczniami 2. Oferta pozalekcyjna szkół często ograniczona do minimum 3. Szkoła ma realizować podstawę programową… i często nie rozwija pasji uczniów 4. Szkoła jest tylko 1 z 12 przestrzeni rozwoju i edukacji dzieci i młodzieży (prof. Mario Raich) 5. Nadmiernie wystandaryzowana szkoła często tłumi kreatywność i innowacyjność uczniów

Wykorzystanie metod indywidualizacji relacji i kreowania nowych pomysłów w PWD • • Mentoring Tutoring Life coaching Coaching kariery Orientowanie zawodowe Grywalizacja Design thinking

Zróżnicowanie oferty i projektów dla młodzieży 1. 2. 3. 4. 5. 6. Misje osiedlowe i uliczne Kluby Młodych Wyjazdy studyjne Obozy wakacyjne Asystent rodziny Metoda współrządzenia /Senatu 7. Edukacja kreatywna

Bariery i perspektywy rozwoju PWD • Deficyt świadomości niektórych decydentów i brak diagnozy potrzeb młodych • Wysoka „zależność od szlaku” – rodzice i szkoła jako odpowiedzialni za rozwój dzieci i młodzieży • Brak międzysektorowej współpracy i brak liderów społecznych • Perspektywa finansowa RPO i konkursy na rzecz młodych i PWD w maju i czerwcu 2017 roku WUP w Szczecinie