Aktualne przepisy w zakresie bezpieczestwa produkcji pieczywa i

Aktualne przepisy w zakresie bezpieczeństwa produkcji pieczywa i ciast Barbara Jackiewicz grudzień 2013 r. 1

Pakiet higieniczny Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE L 031 z 01. 02. 2002 r. ) Rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych ( Dz. Urz. UE L 139 z 30. 04. 2004 r. ) 2

Obowiązki przedsiębiorcy sektora spożywczego akty prawne wyraźnie i jednoznacznie formułują obowiązki przedsiębiorcy sektora spożywczego: art. 17 ust. 1 Rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 „Podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów” rozdział II art. 3 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 „Przedsiębiorstwa sektora spożywczego zapewniają, że na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności odbywających się pod ich kontrolą, spełniane są właściwe wymogi higieny ustanowione w niniejszym rozporządzeniu” 3

Rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 Wymagania higieniczno-sanitarne dot. zakładu i jego wyposażenia reguluje Rozporządzenie (WE) 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych ( Dz. Urz. UE L 139 z 30. 04. 2004 r. ) W oparciu o wymagania, które zawiera Rozporządzenie 852/2004, kierujący zakładem zobowiązany jest do opracowania i wdrożenia zasad dobrej praktyki higienicznej oraz do prowadzenia działalności w oparciu o wdrożone procedury w oparciu o zasady systemy HACCP. (Art. 5) Dokumentem potwierdzającym spełnienie tego wymogu są zapisy (dokumentacja) 4

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych Preambuła Kryteria mikrobiologiczne stanowią również wskazówkę co do akceptowania środków spożywczych oraz ich produkcji, postępowania z nimi oraz ich dystrybucji. Stosowanie kryteriów mikrobiologicznych powinno stanowić integralną część procesu wdrażania procedur opartych na zasadach HACCP oraz innych środków kontroli higieny.

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych Zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 przedsiębiorstwa sektora spożywczego są zobowiązane do zachowania zgodności z kryteriami mikrobiologicznymi. Zachowanie zgodności powinno obejmować badanie w odniesieniu do wartości ustalonych dla danych kryteriów poprzez pobieranie próbek, wykonywanie badań oraz wdrażanie działań naprawczych zgodnie z prawem żywnościowym oraz poleceniami wydanymi przez właściwy organ.

Rozporządzenie (WE) Nr 178/2004 Wskazanie podejścia „od pola do stołu” określenie pasz jako podlegający szczególnej ochronie etap od początku łańcucha żywnościowego jakość paszy ma bezpośredni wpływ na jakość produktów pochodzenia zwierzęcego (mleko, mięso, jaja) 7

Łańcuch żywnościowy „od pola do stołu” ziarno-siew zbiór dystrybucja przetwórstwo konsument 8

Łańcuch żywnościowy „od plemnika do widelca” hodowla-ubój-przetwórstwo-dystrybucja-konsument 9

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 575/2011 z dnia 16 czerwca 2011 w sprawie katalogu materiałów paszowych CZĘŚĆ C Wykaz materiałów paszowych 13. 1. 1 Produkty przemysłu piekarniczego i zakładów wytwarzających makarony Produkty uzyskiwane podczas i w wyniku wytwarzania chleba, herbatników, wafli lub makaronów. Mogą być suszone. Skrobia Cukier całkowity w przeliczeniu na sacharozę Tłuszcz surowy, jeżeli > 5 % (obowiązkowa deklaracja) 13. 1. 2 Produkty przemysłu ciastkarskiego Produkty uzyskiwane podczas i w wyniku wytwarzania ciast cukierniczych i ciastek. Mogą być suszone. Skrobia Cukier całkowity w przeliczeniu na sacharozę Tłuszcz surowy, jeżeli > 5 % (obowiązkowa deklaracja) 10

Przekazywanie darowizn żywności przez producentów na cele społeczne Reguluje to ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1027) Zgodnie z ustawą producent żywności nie jest obciążony podatkiem VAT od darowizny produktów spożywczych Darowizna żywności niczym się nie rożni od innych form dysponowania żywnością zgodnie z rozporządzeniem (WE) Nr 178/2002 - darowizna a nawet samo posiadanie żywności w celu dokonania darowizny jest „wprowadzaniem na rynek” Żywność darowana nie może być niebezpieczna, tj. szkodliwa dla zdrowia lub nie nadająca się do spożycia przez ludzi (nie może być darowana żywność po upływie daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia) 11

Akty prawne – obowiązki przedsiębiorcy sektora spożywczego Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Art. 18 Monitorowanie Zasada krok do przodu krok do tyłu W tym celu podmioty działające na rynku spożywczym powinny utworzyć systemy i procedury identyfikacji innych przedsiębiorstw, którym dostarczyli swoje produkty oraz każdą osobę, która dostarczyła im środek spożywczy, paszę, zwierzę hodowlane lub substancje przeznaczone do dodania do żywności lub pasz. 12

Akty prawne – obowiązki przedsiębiorcy sektora spożywczego Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 • Art. 18 Podmioty działające na rynku spożywczym współpracują z właściwymi władzami podczas działań podejmowanych w celu uniknięcia lub zmniejszenia ryzyka związanego z dostarczoną przez siebie żywnością. • współpraca 13

Akty prawne – obowiązki przedsiębiorcy sektora spożywczego Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Art. 19 Odpowiedzialność w zakresie żywności : podmioty działające na rynku spożywczym Podmiot jest zobowiązany do spowodowania wycofania żywności niezgodnej z wymogami w zakresie bezpieczeństwa żywności z obrotu lub jeżeli jest to niemożliwe operator zobowiązany jest do skutecznego i dokładnego poinformowania konsumentów o przyczynach jego wycofania jeżeli inne środki informacji nie byłyby skuteczne. Tu konieczne jest uruchomienie procedur monitorowania żywności zapisy 14

Dodatki do żywności – aktualne przepisy Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności Rozporządzenie 1333/2008 zawiera przepisy ogólne dotyczące stosowania dodatków do żywności Załącznik I – rodzaje funkcji pełnionej przez dodatki do żywności w środkach spożywczych oraz dodatki do żywności w dodatkach do żywności i w enzymach spożywczych nakłada na KE obowiązek opracowania unijnych list substancji dodatkowych Załącznik II – wspólnotowy wykaz dodatków do żywności dopuszczonych do stosowania w żywności oraz warunki ich stosowania Załącznik III - wspólnotowy wykaz dodatków do żywności dopuszczonych do stosowania w dodatkach do żywności, enzymach spożywczych i środkach aromatyzujących oraz warunki ich stosowania 15

Dodatki do żywności – aktualne przepisy Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności q Załącznik IV - Tradycyjne środki spożywcze, w przypadku których określone państwa członkowskie mogą nadal zakazywać stosowania określonych rodzajów dodatków do żywności między innymi: z Francji – tradycyjny chleb francuski – mogą być zakazywane wszystkie rodzaje dodatków

Dodatki do żywności – aktualne przepisy Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności q Załącznik V – Wykaz barwników spożywczych, o których mowa w art. 24, w razie użycia których etykiety środków spożywczych powinny zawierać dodatkowe informacje q Barwniki należące do tak zwanej grupy Southampton E 110 Żółcień pomarańczowa, E 104 Żółcień chinolinowa, E 122 Azorubina/Karmoizyna, E 129 Czerwień Allura, E 102 Tartrazyna, E 124 Pąs 4 R (czerwień koszenilowa A)

art. 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16. 12. 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. Urz. UE L 354 z 31. 12. 2008, str. 16) obowiązek znakowania produktu spożywczego, w którym znajdują się barwniki z grupy Southampton, poprzez zamieszczenie na etykiecie komunikatu „może mieć szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci”

Dodatki do żywności – aktualne przepisy (obowiązują od 1 czerwca 2013 r. ) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniające zał. II do rozporządzenia nr 1333/2008 poprzez ustanowienie unijnego wykazu dodatków do żywności Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1130/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniające zał. III do rozporządzenia nr 1333/2008 poprzez ustanowienie unijnego wykazu dodatków do żywności dopuszczonych do stosowania w dodatkach do żywności, enzymach spożywczych, środkach aromatyzujących i składnikach odżywczych 19

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Zawiera szczegółowe wymagania z zakresie substancji dodatkowych stosowanych w żywności opracowane w oparciu o kategorie żywności Składa się z 5 części Część A Część B Część C Część D Część E 20

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Część A zawiera wprowadzenie, przepisy ogólne o dodatkach i warunkach ich stosowania lista środków spożywczych, w których nie mogą być obecne substancje dodatkowe wnoszone z innymi składnikami lista środków spożywczych do których nie mogą być wnoszone barwniki (np. żywność nieprzetworzona, suche makarony, chleb i produkty podobne) 21

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Część B zawiera wykaz wszystkich dodatków dopuszczonych do żywności zawierający nr E … i nazwy substancji Dodatki podzielono na trzy grupy barwniki substancje słodzące substancje dodatkowe inne niż barwniki i substancje słodzące Nazwy niektórych substancji w rozporządzeniu 1129/2011 nie są jednoznaczne np. . sorbitole, ta nazwa obejmuje zarówno sorbitol jak i syrop sorbitolowy 22

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Część C zawiera Definicje grup dodatków, których jest 21, np. . : I grupa obejmuje substancje dodatkowe inne niż barwniki i substancje słodzące (stosowane w celach innych niż słodzenie) z listy quantum satis II grupa to barwniki dopuszczone na poziomie quantum satis III grupa to barwniki o łącznym maksymalnym poziomie dalej poliole, inne substancje dodatkowe, które mogą być uregulowane łącznie (kwas sorbowy i jego sole, kwas fosforowy i inne dopuszczone związki fosforu). 23

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Część D zawiera Podział żywności na kategorie i podkategorie Cała żywność podzielona jest na 18 kategorii, dodatkowo utworzono kategorię 0 (Są tam zawarte przepisy dotyczące wszystkich środków spożywczych – przykład: gazy mogą być stosowane do pakowania wszystkich produktów. Z tego względu nie są one już uwzględnione w poszczególnych kategoriach środków spożywczych) 24

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Kategoria 6. Zboża i produkty zbożowe 6. 2. Mąka i inne produkty przemiału zbóż oraz skrobie Kategoria 7. Wyroby piekarskie (gotowe wyroby piekarskie i ciastkarskie) 7. 1 Chleb i bułki 7. 1. 1 Chleb wyprodukowany wyłącznie z następujących składników: mąka pszenna , woda, drożdże lub zakwas, sól 7. 1. 2 rodzaj pieczywa francuskiego Pain courant francais, rodzaj pieczywa węgierskiego Friss buzakenyer, feher es felbarna kenyerek 7. 2 Pieczywo cukiernicze i wyroby ciastkarskie 25

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Część E zawiera – Substancje dodatkowe dopuszczone w poszczególnych kategoriach środków spożywczych wraz z warunkami ich stosowania 26

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Przewodnik po kategoriach środków spożywczych zawartych w rozporządzeniu nr 1129/2011 – w przewodniku • wyjaśnienie jakie środki spożywcze wchodzą w skład poszczególnych kategorii i podkategorii (kwalifikacja produktu do określonej kategorii determinuje możliwość stosowania dodatków) • definicje środków spożywczych zapisanych w rozporządzeniu kursywą w jerzyku kraju, z którego pochodzi dany produkt

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 Uwaga : Środki spożywcze wprowadzone do obrotu przed dniem 1 czerwca 2013 r. , które nie spełniają wymagań rozporządzenia, mogą pozostać w obrocie do czasu upływu ich daty minimalnej trwałości 28

Zmiany zał. II do rozporządzenia 1333/2008 dot. przemysłu cukierniczego Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1131/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniające załącznik nr II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)1333/2008 w odniesieniu do glikozydów stewiolowych (dopuszczono nową substancję słodzącą E 960 -glikozydy stewiolowe) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 232/2011 z dnia 9 marca 2012 r. w odniesieniu do warunków i poziomów stosowania żółcieni chinolinowej (E 104), żółcieni pomarańczowej FCF/żółcieni pomarańczowej S (E 110) i pąsu 4 R, czerwieni koszenilowej A (E 124)

Zmiany zał. II do rozporządzenia 1333/2008 dot. przemysłu cukierniczego rozporządzenie Komisji (UE) nr 380/2012 z dnia 3 maja 2012 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w odniesieniu do warunków stosowania i poziomów stosowania dodatków do żywności zawierających glin rozporządzenie Komisji (UE) nr 1049/2012 z dnia 8 listopada 2012 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w odniesieniu do stosowania syropu poliglucitolowego w kilku kategoriach żywności (nowa substancja słodząca – syrop poliglucitolowy E 964) w kilku kategoriach żywności do produktów o obniżonej wartości energetycznej lub bez dodatku cukru ( np. do lodów spożywczych, dżemów, galaretek, marmolad, wyrobów cukierniczych, pieczywa cukierniczego i wyrobów ciastkarskich).

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1130/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniające załącznik III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności poprzez ustanowienie unijnego wykazu dodatków do żywności dopuszczonych do stosowania w dodatkach do żywności, enzymach spożywczych, środkach aromatyzujących i składnikach odżywczych zawiera wspólnotowy wykaz substancji dodatkowych dopuszczonych do stosowania w dodatkach do żywności, enzymach spożywczych, środkach aromatyzujących oraz warunki ich stosowania wspólnotowy wykaz nośników składników odżywczych oraz warunki ich stosowania

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1130/2011 Substancje dodatkowe ujęte w tym rozporządzeniu pełnią funkcję technologiczną w preparatach (enzymach, aromatach, preparatach substancji dodatkowych) a nie w gotowych środkach spożywczych wyprodukowanych z dodatkiem w/w preparatów

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 231/2012 z dnia 9 marca 2012 r. ustanawiające specyfikacje dla dodatków do żywności wymienionych w załącznikach II i III do rozporządzenia (WE) nr 1333/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady zastąpiło rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2010 r, w sprawie specyfikacji i kryteriów czystości substancji dodatkowych

Konserwacja maszyn i urządzeń – w świetle rozporządzenia o dodatkach do żywności W zakładach branży piekarniczej i cukierniczej, które w procesie technologicznym stosują maszyny i urządzenia wymagające smarowania, nie mogą stosować olejów mineralnych w sposób stwarzający zagrożenie dla bezpieczeństwa produkowanej żywności, a tym samym dla zdrowia ludzi. Wykaz, specyfikacja smarów do konserwacji urządzeń, maszyn musi znajdować sire w dokumentacji w ramach GMP/GHP. 34

Konserwacja maszyn i urządzeń – w świetle rozporządzenia o dodatkach do żywności Zgodnie z przepisami prawnymi obowiązującymi w Unii Europejskiej oleje mineralne, w tym olej parafinowy (olej mineralny biały) nie są dopuszczone jako substancje dodatkowe lub pomagające w przetwarzaniu żywności. Obecność oleju mineralnego w środku spożywczym jest zanieczyszczeniem żywności. Zastosowanie olejów mineralnych jako środków smarujących w maszynach i urządzeniach przemysłu spożywczego jest dozwolone tylko pod warunkiem, że oleje te mogą mieć wyłącznie incydentalny (w wyniku ewentualnej awarii) kontakt z żywnością. Niedopuszczalne jest zatem stosowanie olejów w takich procesach technologicznych, w których wiadomo, że dochodzi do kontaktu środka spożywczego z olejem lub zdarzenie takie jest przewidywalne. 35

Przepisy dotyczące znakowania żywności Ustawa z dnia 25. 08. 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm. ) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 marca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. 2013 r. Nr 69, poz. 414) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 stycznia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą (Dz. U. Nr 9, poz. 63) Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1924/2006 z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności 36

Znakowanie żywności Ustawa z dnia 25. 08. 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm. ) Środek spożywczy musi być oznakowany w języku polskim, w sposób zrozumiały dla konsumenta - wyraźne, czytelne, nieusuwalne napisy umieszczone w widocznym miejscu 37

Znakowanie pieczywa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych Nazwa powinna dokładnie informować o rodzaju środka spożywczego, odpowiadać jego składowi. Znakowanie pieczywa opakowanego winno obejmować wykaz występujących składników poprzedzone wyrażeniem „składniki” lub „skład” w porządku malejącym według ich masy, ustalonej w chwili ich użycia do produkcji (w tym wody). Informacje dla konsumentów powinny obejmować wykaz składników alergennych lub substancji pochodzących ze składników alergennych, które są obecne w gotowym środku spożywczym. W przypadkach gdy jest podany termin przydatności do spożycia – niezbędne jest określenie warunków przechowywania. 38

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych ZAŁĄCZNIK Nr 1 SKŁADNIKI ALERGENNE 1. Zboża zawierające gluten (tj. pszenica, żyto, jęczmień, owies, pszenica orkisz, kamut lub ich odmiany hybrydowe) oraz produkty pochodne, z wyjątkiem: • syropów glukozowych na bazie pszenicy, w tym glukozy (dekstrozy) oraz produktów pochodnych, o ile obróbka, jakiej je poddano, nie wpłynie na zwiększenie alergenności określonej przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dla produktu, z którego powstały; • maltodekstryn na bazie pszenicy oraz produktów pochodnych, o ile obróbka, jakiej je poddano, nie wpłynie na zwiększenie alergenności określonej przez EFSA dla produktu, z którego powstały; • syropów glukozowych na bazie jęczmienia; • zbóż wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych lub alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego stosowanych w napojach spirytusowych i innych napojach alkoholowych. 2. Skorupiaki i produkty pochodne. 3. Jaja i produkty pochodne. 4. Ryby i produkty pochodne, z wyjątkiem: • żelatyny rybnej stosowanej jako nośnik preparatów zawierających witaminy lub karotenoidy; • żelatyny rybnej lub karuku stosowanych jako środki klarujące do piwa i wina. 39

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych 5. Orzeszki ziemne / orzeszki arachidowe i produkty pochodne. 6. Soja i produkty pochodne, z wyjątkiem: • • całkowicie rafinowanych oleju sojowego i tłuszczu sojowego oraz produktów pochodnych, o ile obróbka, jakiej je poddano, nie wpłynie na zwiększenie alergenności określonej przez EFSA dla produktu, z którego powstały; mieszaniny naturalnych tokoferoli (E 306), naturalnego D-alfatokoferolu, naturalnego octanu D-alfa-tokoferolu, naturalnego bursztynianu D-alfatokoferolu pochodzenia sojowego; fitosteroli i estrów fitosteroli otrzymanych z olejów roślinnych pochodzenia sojowego; estru stanolu roślinnego produkowanego ze steroli olejów roślinnych pochodzenia sojowego. 7. Mleko i produkty pochodne (łącznie z laktozą), z wyjątkiem: • • serwatki wykorzystywanej do produkcji destylatów alkoholowych lub alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego stosowanych w napojach spirytusowych i innych napojach alkoholowych; laktitolu. 40

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych 8. Orzechy, tj. migdały (Amygdalus communis L. ), orzechy laskowe (Corylus avellana), orzechy włoskie (Juglans regia), orzechy nerkowca (Anacardium occidentale), orzechy pekan (Carya illinoiesis (Wangenh. ) K. Koch), orzechy brazylijskie (Bertholletia excelsa), pistacje / orzech pistacjowy (Pistacia vera), orzechy makadamia (Macadamia ternifolia) i produkty pochodne, z wyjątkiem orzechów wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych lub alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego stosowanych w napojach spirytusowych i innych napojach alkoholowych. 9. Seler i produkty pochodne. 10. Gorczyca i produkty pochodne. 11. Nasiona sezamu i produkty pochodne. 12. Dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/l w przeliczeniu na SO 2. 13. Łubin i produkty pochodne. 14. Mięczaki i produkty pochodne. 41

Znakowanie pieczywa nieopakowanego Z dniem 15 czerwca 2013 r. w związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 marca 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. 2013 r. Nr 69, poz. 414) uchyla się § 31 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. Nr 137, poz. 966, z późn. zm. ), 42

Znakowanie pieczywa nieopakowanego zgodnie z § 17. 1 w/w rozporządzenia w Zakresie znakowania pieczywa wprowadza się następujące regulacje: w przypadku środków spożywczych bez opakowań lub pakowanych przy sprzedaży oprócz nazwy środka spożywczego podaje się nazwę albo imię i nazwisko producenta wykaz składników masę jednostkową informację „pieczywo produkowane z ciasta mrożonego” albo „pieczywo produkowane z ciasta głęboko mrożonego” w przypadku zastosowania takich procesów technologicznych. 43

Znakowanie pieczywa nieopakowanego UWAGA! wcześniej przepis miał odpowiednio zastosowanie do etykiet lub dokumentów przewozowych lub innych dokumentów towarzyszących tym środkom spożywczym 44

Znakowanie pieczywa nieopakowanego w myśl § 17. 2. informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom. 45

Znakowanie pieczywa i wyrobów ciastkarskich Uwaga! produkty piekarskie i ciastkarskie, które przeznaczone są do konsumpcji w ciągu 24 godzin nie muszą być znakowane terminem przydatności do spożycia. 46

Znakowanie w przypadku użycia składnika GMO Znakowaniu o zawartości GMO nie podlegają środki spożywcze, które zawierają mniej niż 0, 9% GMO, pod warunkiem, że jego występowanie jest przypadkowe lub nieuniknione technicznie (i jest możliwość udowodnienia tego) 47

Znakowanie w przypadku użycia/nie stosowania składnika GMO Znakowaniu nie podlegają produkty pochodzące ze zwierząt karmionych GM lub leczonych GM (jaja, mleko, mięso). Nie powinno znakować się w sposób negatywny (nie zawiera GMO) W dokumentacji zakładu musi znajdować się deklaracja , że np. kukurydza, soja, ziarno słonecznika nie pochodzi z genetycznej modyfikacji 48

Znakowanie w przypadku użycia składnika GMO Na etykiecie powinna znajdować się następująca informacja: „wyprodukowany z genetycznie zmodyfikowanego (nazwa składnika)” lub „ genetycznie zmodyfikowane” lub „zawiera genetycznie zmodyfikowany (nazwa organizmu)” lub „zawiera (nazwa składnika) wyprodukowany z genetycznie zmodyfikowanego (nazwa organizmu)” 49

Znakowanie dot. stosowania dodatków Znakowanie na etykiecie – wg obowiązujących przepisów nazwa chemiczna lub symbol (E i nr INS międzynarodowy system numeryczny Unii Europejskiej) funkcja technologiczna jaką pełni dodatek Symbol E oznacza że dana substancja jest zaakceptowana do stosowania w produkcji żywności na podstawie oceny toksykologicznej ADI – dawka dziennego spożycia (mg/kg masy ciała) określa ile mg danej substancji na kg wagi ciała może spożyć bez szkody człowiek dziennie w czasie całego okresu życia

Nowe przepisy w sprawie oznakowania między innymi alergenów w żywności Rozporządzenie Komisji Europejskiej i Rady nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1924/2006 i 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 Data wejścia w życie 13 grudnia 2014 r. 51

Kierunki zmian w znakowaniu Przypadek I - pieczywo bez opakowania Kwestia oznakowania pieczywa nieopakowanego nie jest sprawą skomplikowaną; w miejscu jego sprzedaży należy podać – poza nazwą pieczywa – dane producenta oraz masę jednostkową (np. w formie wywieszki zamieszczonej przy asortymencie). Jeżeli pieczywo zostało wyprodukowane z ciasta głęboko mrożonego, taka informacja musi się pojawić na etykiecie. Jeżeli w produkcji pieczywa użyto substancji dodatkowych przedłużających świeżość, należy zamieścić wykaz składników oraz datę minimalnej trwałości. Warto dodać, że znakowanie datą minimalnej trwałości (Należy spożyć przed…) lub terminem przydatności do spożycia (Należy spożyć do…) nie dotyczy produktów piekarskich i ciastkarskich, które przeznaczone są do spożycia w ciągu 24 godzin od wytworzenia, czyli te sprzedawane bez opakowania. Warto zapamiętać, że w przypadku żywności, w tym również nieopakowanej, obowiązkowe będzie przekazywanie informacji na temat zawartych składników alergennych lub substancji pochodzących ze składników alergennych*. *Zgodnie z nowym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (…)

Kierunki zmian w znakowaniu Przypadek II: pieczywo opakowane w przypadku pieczywa opakowanego, w oznakowaniu którego należy uwzględnić wymagania wielu aktów prawnych, m. in. : - ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, - rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie znakowania środków spożywczych - nowych przepisów rozporządzenia PEi. R nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (…). Przepisy te weszły w życie 13 grudnia 2011 r. , jednak na dostosowanie etykiet do nowych wymagań (wyłączając kwestię znakowania wartością odżywczą) został jeszcze czas do 13 grudnia 2014 r. , dlatego też zastrzeżenia do znakowania podczas kontroli dotyczą aktualnie obowiązujących przepisów. Natomiast za rok etykiety będą musiały zawierać również informację o wartości odżywczej.

Dziękuję za uwagę 54