AKRAN ZORBALII ALE SUNUMU OKUL ZORBALII NEDEN BYLE
AKRAN ZORBALIĞI AİLE SUNUMU
OKUL ZORBALIĞI
NEDEN BÖYLE BİR ÇALIŞMA?
Zorbalık Nedir? Bir ya da birden çok öğrencinin kendilerinden daha güçsüz öğrencileri kasıtlı ve sürekli rahatsız etmesiyle sonuçlanan ve kurbanın kendisini koruyamayacak durumda olduğu bir saldırganlık türüdür (Pişkin, 2002).
Saldırganlık, Şiddet ve Zorbalık Saldırganlık Zorbalık Şiddet Fiziksel İçerikli Zorbalık
Zorbalığın Ayırt Edici Özellikleri: • Kasıtlı olarak zarar verme amacı güden saldırgan davranışlar olması, • Süreklilik özelliği taşıması, • Zorba ve kurban arasında güç dengesinin eşit olmaması, • Tek kişi veya grup tarafından uygulanması, • Savunmasız olan bir kişiye karşı yapılması.
ZORBALIK TÜRLERİ • Aktif/Doğrudan Zorbalık (fiziksel ve sözel saldırı davranışları) • Pasif/Dolaylı Zorbalık (kasıtlı yalnız bırakma, sosyal ortamlardan yalıtım) • Siber Zorbalık
ZORBACA DAVRANIŞ BİÇİMLERİ Davranış Kategorileri Endişe Edilmesi Gereken Davranışlar Ciddiyetle Endişelenilmesi Gereken Davranışlar Fiziksel Saldırganlık İtme Dürtme Vurma Tükürme Tekmeleme Silahla Tehdit Etme Mala Zarar Verme Hırsızlık Sözel Saldırganlık Alay Etme İsim Takma Kötü Bakma Sataşma Telefonla Korkutma Ait Kimliğiyle, Cinsel Eğilimleriyle Alay Etme Başkasını Tehlikeli İşlere Cesaretlendirme Mala Karşı Sözel Tehdit Oluşturma(çalmakla Kırmakta Tehdit Etme Vb) Sözel Olarak Şiddet Tehdidi Oluşturmak Ve Başkasının Bedenine Zarar Vermesini Dayatmak Baskı Kurma Haraç Alma Kine Kışkırtma Irkçı, Cinsiyet Ayrımcı Yalıtım Diğerlerinin Suçlamasını Sağlamak Toplum Sosyal Yalıtım Dedikodu Yayma Utandırma Diğer Öğrencilerin Ona Aptalmış Gibi Bakmasını Sağlama, Önünde Küçük Düşürme Kötü Niyetli Söylentiler Yayma Hakkında Söylenti Yayma Gruptan Dışlama
Zorbalık olaylarına karışan öğrenciler ve özellikleri • Zorbalar • Kurbanlar • Hem zorba hem de kurban olanlar • Seyirciler
Zorbalık olaylarına karışan öğrenciler ve özellikleri • Zorbalar: Kendilerinden daha güçsüz olan öğrencilere zorbaca davrananlar. • Kurbanlar: Kendilerinden daha güçlü öğrencilerin zorbalıklarına uğrayanlar. • Hem zorba hem de kurban olanlar: Zaman zorbalık yapan, bazen de başkalarının zorbalığına uğrayanlar. • Seyirciler: sadece pasif olarak akran zorbalığına tanık olmayan aynı zamanda zorbalıkta aktif rol oynayan gruptur.
Okullarda zorbalıkla mücadele neden önemlidir? • • • Zorbalık yaygın bir sorundur. Mağdura yoğun, kalıcı olabilen ve bazen ölümcül zararlar verir. Okullar herkesin eğitim hakkını güvenle kullanacağı mekanlar olmalıdır.
ZORBA VE KURBANLARIN ÖZELLİKLERİ
ZORBA VE KURBANLARIN ÖZELLİKLERİ Zorbaların En Önemli Özellikleri; Dürtülerini kontrol edememek (tepkisellik, kolay öfkelenme gibi) Empati becerisinin düşük olması Problem çözme becerilerinin zayıf olması Mağdurların En Önemli Özellikleri Hayır diyememe Sosyal beceri konusunda zayıflık
SEYİRCİLER • Zorba genellikle tek başına davransa da, davranışları bir şekilde başkaları tarafından da izlenmektedir. • Eğer seyredenler zorbayı destekler veya engellemezse; pasif bir şekilde olsa bile bu davranış bütün grup tarafından sahiplenilmiş olur. • Grubun gücü bu davranışı durdurmak için kullanılabilir.
SİBER ZORBALIK Siber zorbalık “bir kişi ya da grup tarafından elektronik temelli iletişim araçlarının kendini savunamayan bir kurbana karşı saldırgan, kasıtlı ve tekrarlı bir biçimde kullanılması” olarak tanımlanmıştır.
DİKKAT!!! • Siber zorbalığın diğer zorbalık türlerinden bir farkı vardır. Davranış tekrarlanmasa bile zarar verme amacı taşıdığı için zorbalık olarak adlandırılır. • Örnek olarak: • Elektronik ortamda kurbanı rahatsız eden kişiye özel mesajlar atma, • Elektronik ortamda kişiyi rencide eden paylaşımlarda bulunma (sosyal medya, whatsapp grupları…) • Kurbanın e-posta, sosyal medya hesaplarının şifrelerini ele geçirip başkalarına mesaj atma, • Başkalarına ait bilgileri internet ortamında izinsiz kullanma v. b.
AİLELER NE YAPABİLİR?
Zorbalık ortaya çıkmadan önce … Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin ve biricikliğine saygı gösterin. Çocuğunuza problemlerini çözebilmek için fırsat verin. Çocuğunuzun ne yaşarsa yaşasın kolaylıkla sizinle paylaşabilmesi için açık bir ilişki olanağı sağlayın. Çocuklarınızın diğer arkadaşlarının yanında popüler olması yönündeki beklentinizin çocuğunuzun kişilik gelişimini olumsuz etkileyeceğini unutmayın. Çocuklarınızla daha fazla ortak zaman geçirin.
Zorbalık ortaya çıkmadan önce … • Çocuklarınızın telefonda veya internet üzerinden kimlerle arkadaşlık yaptığını, ilişki biçimlerini, izlediği TV programlarını, girdiği internet sitelerini ve oynadığı oyunları vb. takip edin. • Çocuğunuzun arkadaş çevresinde ya da size karşı davranışlarında değişiklik olup olmadığı konusunda dikkatli ve duyarlı olun. • Zaman zaman çocuklarınıza kendisini üzen veya kızdıran arkadaşları olup olmadığını ve bu durumun nasıl olduğunu sorun.
Zorbalık ortaya çıkmadan önce … Çocuklarınızın kimlerle vakit geçirdiğini öğrenme ve beğenmediğiniz arkadaşlarıyla iletişimlerini kesmeleri yönündeki müdahalenizi aşırıya kaçmadan yapın. Dozajı kaçan yönlendirmelerin çocukları olumsuz akran gruplarına yaklaştırabileceğini unutmayın.
Çocuğunuz Zorbalık Olayına Karıştıysa… Öncelikle çocuğunuzu dikkatle dinleyin. Sorunu öğrendiğinizde sakin kalmaya ve durumu daha da güçleştirecek tutumlar sergilememeye çalışın. Çocuğunuza nasıl yardım edebileceğiniz üzerinde düşünün ve okul ile işbirliği yapın. Olanak varsa okul dışındaki uzmanlardan da destek alarak çözüm üretmede işbirlikçi yaklaşımları kullanın.
Çocuğunuz Zorbalık Olayına Karıştıysa… Çocuğunuz zorbalık yapıyorsa, ona bu davranışının nedenini sorun ve sonuçlarını anlatın. Zorbaca davranışların asla kabul edilmeyeceğini net bir biçimde ifade edin ve bazı ayrıcalıklarına sınırlama getirin.
Çocuğunuz Zorbalık Olayına Karıştıysa… Çocuklarınızın rol yapmasını sağlayarak olayı tekrar canlandırmasını isteyin ve olay hakkında konuşmasını teşvik edin. Böylece çocuğunuzun kendini suçlama tutumunu azaltmada etkili olabilirsiniz. Çocuğunuzla yaşadığı olay karşısında ne hissettiği konusunda sevecen bir biçimde konuşun ve çocuğunuza bu tür durumlarda yetişkinlerden yardım istemeyi öğretin. Onu kavgaya karşılık vermemesi gerektiği konusunda ikna edin.
Çocuğunuz Zorbalık Olayına Karıştıysa… Olayla ilişkisi olmayan ve katkı sağlayamayacak kişilerle paylaşmadan çocuğunuzun okulu ile işbirliğine gidin ve yardıma açık olun. Son olarak ailelerin, her davranışından önce kendisine “Ona nasıl yardımcı olabilirim? ” diye sorması sorunun çözümü açısından etkilidir.
Çocuğunuz Zorbalık Olayına Tanık Olmuşsa… Bir yetişkine haber vermesi gerektiğini söyleyin Çocuğunuza zorbalığa maruz davranması gerektiğini anlatın. kalan kişiye iyi Ona asla bir zorbayı desteklememesi gerektiğini ve böyle bir davranışın onaylanmayacağını anlatın.
Çocuklarımızın Zorbalık Olaylarına İlişkin Karşılaştıklarında ya da Maruz Kaldıklarında Kullanmaları Gereken Kural… 3 D KURALI 1 -DUYARLI OL 2 -DESTEK OL 3 -DESTEK AL
Akran Zorbalığını Önleme Programı dokümanlarıyla ilgili Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezini takip edebilirsiniz. Web - cankayaram. meb. k 12. tr Twitter - @cankayaram 06
- Slides: 27