Akran Zorbal ve Siber Zorbalk Nedir Nasl Ba

Akran Zorbalığı ve Siber Zorbalık Nedir- Nasıl Baş edilir?

Zorbalık Nedir? • Akran zorbalığı, birey ya da grup tarafından savunmasız olan bir kişiye karşı yapılan, fiziksel ve/veya psikolojik sonuçları olan ve süreklilik arz eden bir saldırganlık türüdür (Olweus, 1993). • Belsey’e(2007) göre sanal zorbalık, birey ya da grubun bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak kasıtlı ve sürekli olarak başkalarına zarar vermeye çalışmasıdır.

Bir davranışın zorbalık olarak tanımlanması için Saldırgan davranışın tekrarlıyor olması; Taraflar arasında güç eşitsizliği; Zarar verme niyeti, olması gerekir Sanal zorbalık söz konusu ise zorbalık diyebilmek için davranışın tekrarlaması şart değil.

Okullarda zorbalıkla mücadele neden önemlidir? Zorbalık Yaygın bir sorundur Mağdura yoğun, kalıcı olabilen ve bazen ölümcül zararlar verir Okullar herkesin eğitim hakkını güvenle kullanacağı mekanlar olmalıdır

Zorbalığı tanımak Zorbalığı akran çatışması ile karıştırmak, sistematik bir saldırganlık türünü çocuklar arasındaki bir sürtüşmeye indirgemek, zorbalığın yayılmasına ve mağdurun daha fazla zarar görmesine neden olur. Zorlukla yardıma başvuran mağduru yardımsız bırakıp, zorbalığın içine tekrar göndermek anlamına gelebilir.

Zorba ve Kurbanın özellikleri Zorbaların en önemli Özellikleri; Dürtülerini kontrol edememek (tepkisellik, kolay öfkelenme gibi) Empati becerisinin düşük olması Problem çözme becerilerinin zayıf olması Kurbanların en önemli Özellikleri Hayır diyememe Sosyal beceri konusunda zayıflık Herhangi bir farklılığının olması

Araştırmalardan sonuçlar Araştırmalar, okullarda öğrencilerin %15 ile 40’ının çeşitli tür ve yoğunlukta akran zorbalığına maruz kaldıklarına işaret etmektedir. Çalışmalar gençlerin yetişkinlere göre daha fazla zorbalık mağduru olduklarını ortaya koymaktadır (Fitzpatrick, Dulin ve Piko, 2007).

Araştırmalardan sonuçlar. . Zorbalık türlerine göre bakıldığında ise, bazı çalışmalarda sözel zorbalığın bazı çalışmalarda ise fiziksel zorbalığın daha yaygın olduğu bulunmuş; Örneğin Totan’ın çalışmasında kurbanların % 34’ünün fiziksel zorbalığa, % 29’unun sözel zorbalığa, % 21’inin dolaylı zorbalığa ve % 11’inin ise eşyalarının zarar görmesi şeklinde zorbalığa maruz kaldıklarını belirtmişlerdir ( Totan, 2007). erkeklerin kızlara oranla daha çok fiziksel zorbalığa katıldığını, kızların ise daha çok dolaylı (sözlü, psikolojik ) zorbalığa katıldığı belirtmiştir. Akran zorbalığını konu edinen araştırmalarda alt gelir grubundan gelen öğrencilerin daha fazla mağdur olduğunu göstermektedir. (Due ve diğ. , 2009), İngiltere’de yapılan bir araştırmada zorbalık olaylarının %65 i erkekler, %15’i kızlar, %19 ‘u ise hem erkek hem kızlar tarafından yapılmış.

Araştırmalardan sonuçlar. . Hazler( 1996) zorbalığın 9 -15 yaşları arasında en üst düzeye çıktığını bildirmiştir. Eslea ve Rees (2001)’in örneklemlerinin % 73’ü zorbalığa en sık 11 -13 yaşları arasında uğradıklarını rapor etmişlerdir. Aynı araştırmacılar, fiziksel zorbalığın çocuklar büyüdükçe azaldığını ve çocukların sözel zorbalığı genellikle zorbalık olarak kabul etmediğinden rapor etmediklerini belirtmişlerdir ( Akt: Kartal, Bilgin, 2007).

LİTERATÜRDE ZORBALIĞIN YOL AÇTIĞI SORUNLAR Mağdurda yarattığı sorunlar; Dikkat sorunları (Ivarsson, Broberg, Arvidsson ve Gillberg, 2005), Yalnızlık duygusu, uyku bozuklukları depresyon belirtileri gözlenmiştir (Fleming ve Jacobsen, 2009). Bazı çalışmalarda ise zorbalığa maruz kalan gençlerin intihar eğilimlerinin görece yüksek olduğu belirlenmiştir (Kiriakidis, 2008; Skapinakis, 2011). Zorba yönünden; Zorba öğrencilerin okula daha az devam ettikleri (Alikaşifoğlu, Erginoz, Ercan, Uysal ve Kaymak, 2007) ve bu öğrenciler arasında sigara ve alkol kullanımının yaygın olduğu saptanmıştır (Vieno, Ginive Santinello, 2011). Yetişkinlik hayatlarında suç işleme ihtimalleri 4 kat daha fazla… (Özdemir ve Akar; Lise Öğrencilerinin Siber-Zorbalığa İlişkin Görüşlerinin BazıDeğişkenler Bakımından İncelenmesi)

Zorbalıkla Mücadele Temel kural; zorbalıkla tek başına mücadele edilmez…Bu tüm okul bileşenlerinin birlikte mücadele ettikleri bir konu olmalı. Her okulun zorbalıkla mücadele için bir programı olmalı; pdr servisi, okul idaresi, öğretmen, veli işbirliği içinde olmalı BÜTÜNCÜL bir YAKLAŞIM olmalı: Zorbalık sadece zorba, kurban, zorba/kurban veya seyircileri değil tüm okul ortamını etkilemektedir. Bu nedenle uygulanacak programın okul temelli bütüncül yaklaşıma dayalı olması gerektiği ve bu yaklaşımla yapılan çalışmaların daha etkili olduğu ifade edilmektedir.

Zorbalıkla Mücadele Okullarda zorbalığı önleme amacıyla yapılan çalışmalar; zorbaca davranışları önleme, var olan zorbaca davranışlara müdahale etme ve durdurma, zorbaca davranışa karışan zorba ve kurban çocukları iyileştirme çalışmaları olmak üzere üç temel amaç taşımaktadır. Önleme, müdahale ve iyileştirme çalışmaları birbirinden kesin çizgilerle ayrılmamaktadır. Zorbalığa karşı yapılan çalışmalar tüm okul yaklaşımı içinde her üç temel amacı da aynı anda içermelidir.

Zorbalıkla Mücadele İLK hedef YETİŞKİNLERİN DÜŞÜNCE, İNANÇ, TUTUM VE DAVRANIŞLARINI DEĞİŞTİRMEYE YÖNELİK OLMALI İdareci, öğretmen, veli ve okul personelinin eğitimi zorbalık hakkında farkındalık sağlamalı, okul ortamında zorbalık konusunda ortak bir tutum geliştirmelidir.

Zorbalıkla Mücadele Çocuk yetiştirme stillerinin zorbalık davranışıyla doğrudan ilgisi vardır. Şiddet ve cezayı çocuk yetiştirme yöntemlerinden çıkarmak gereklidir. program okul personelini sıcak, ılımlı ve katılımcı bir okul ortamı yaratmaya yönlendirmeli, onaylanmayan davranışları sınırlandırmada tutarlı olma, kuralların çig nenmesine karşı düşmanca olmayan bedeller uygulama gibi özellikleri ile yetişkinleri, hem otorite figürü, hem de birer rol modeli olarak davranmaya sevk etmelidir. Bu aşamada öğretmenin ve velinin donanımı mutlaka artırılmalı, yeni davranış repertuarı geliştirmesi için desteklenmelidir.

Zorbalıkla Mücadele Öğrencilere yönelik müdahaleler 4 düzeyde yapılabilir Okul geneline yönelik etkinlikler Sınıf düzeylerine göre planlanmış etkinlikler Özel gruplara yönelik müdahaleler Bireysel müdahaleler

TEMEL MÜDAHALELER Demokrasi / temel haklara saygı Karakter eğitimi Ayrımcılıkla mücadele Farklılıklara saygı Empati; gibi kavramların eğitim ortamlarında yaşatılması ve eğitim içeriğinin birer unsuru haline getirilmesi

ZORBALIKLA MÜCADELE Okullarda yaşanan zorbalık olaylarının %85’inde akranlar sessiz izleyici konumundadır. Sessiz tanıkları harekete geçirmeli, zorbanın seyircisiz kalması lazım: mağdura destek vermeleri gerektiği öğretilmeli, zorbalığa karşı duyarlılığı azaltan yanlış inançlarla baş etmeleri sağlanmalı Kurbanlara zorbalığa maruz kaldıklarında okulda ya da ailede güvendikleri birine bunu mutlaka söylemeleri gerektiği vurgulanmalı (yardım istemenin ispiyonculuk olmadığı vurgulanmalı, sınıflarda ispiyonculuğun ne olup ne olmadığı konusu tartışılmalı)

Mağdura yönelik müdahaleler mağdura güven verilmeli, hak etmedin mesajı mutlaka verilmeli Mağdur tarafın güvenliği sağlanmalı; sorunun yaşandığı mekanlar belirlenmeli, bu mekanlarda fazladan önlem alınmalı (kurban ve zorba ile görüşülmesi gerektiğinde bu iki öğrenciyi bir araya getirmeden ayrı görüşme yapılmalıdır. ) Mağdurun kişilik özellikleri tanınmalı, geliştirilmesi gereken beceriler konusunda çalışılmalıdır. Zorbalık mağdurları genellikle, Güven kazandırma, Özsaygı geliştirme, iletişim becerileri gibi konularda yapılan beceri kazandırma çalışmalarından daha fazla yararlanmaktadır. Öğretmenim biliyor ama bana yardım edemedi pozisyonuna kesinlikle izin vermeyin. Bu mağduru umutsuzluğa sürüklediği gibi, zorbayı da cesaretlendirir. Aileyle ilişkiye geçilmeli ve aileye de güven verilmeli

Zorbaya yönelik müdahaleler Zorbalık uygulayan öğrenciye öncelikle yaptığı şeyin istenmeyen bir davranış olduğu hatırlatılmalı, ardından bu tip davranışlardan vazgeçmesi gerektiği uygun bir üslupla anlatılmalıdır. (Siz de tehdit gibi zorbalık biçimlerine başvurmayın) Bu tur davranışlarda bulunduğunda okulun disiplin yönetmeliği çerçevesinde belirlenmiş hangi yaptırımların uygulanacağı öğrenciye açıklanmalıdır. Ailelerle ilişkiye geçilmeli, bilgilendirmeliler. Zorbanın yaşadığı çevrede şiddet prim yapıyorsa şiddet bir sorun çözme yolu olarak benimseniyor olabilir. Aile eğitimi için fırsat olabilir. Zorbalık yapan kişinin kişilik özellikleri bilinmeli, bireye yönelik yaklaşımlar geliştirilmelidir. Literatürde davranış problemi olan öğrencilere sosyal beceriler kazandırmanın psikolojik danışmadan daha etkili olduğunu ortaya koyan pek çok çalışma vardır (Crone ve Horner, 2003; Elliot ve Shenton, 1999). Zorbalık yapanlar daha fazla öfke kontrolü, davranış modifikasyonu, sorun çözme becerileri gibi programlardan daha fazla yararlanırlar.

ZORBALIKLA MÜCADELE Erken tanıma; örneğin okul öncesinde tanındığında daha kolay davranış değişikliği yaratılabiliyor Şiddet bazı öğrenciler için psikolojik gerginlikler sonucu oluşan tepkisel bir patlama, bazı öğrenciler için ise bir iletişim kurma ve kontrol biçimi olabilmektedir. Aradaki önemli fark, tepkisel davranış sorunu olan öğrencilerin kendilerini yeterince kontrol edememesi, davranışlarının sonucunu tahmin edememesi ve. diğer insanlarla empati kurma sorunu yaşamasıdır. İletişim sorunu yaşayan öğrenciler ise problemli davranışları ile karşılarındakini incittiklerinin farkındadırlar. Bu öğrenciler şiddeti, bir iletişim kurma ve sosyal etkileşim stratejisi olarak kullanmaktadırlar. Tepkisel davranış problemi görülen ilk gruptaki öğrencilere duygusal farkındalık kazandırıldığında ve stres yönetimi stratejileri öğretildiğinde fayda görmektedirler. İkinci grupta yer alan öğrenciler ise sosyal beceri ve sorun çözme stratejilerini benimsedikleri ölçüde pozitif iletişime yatkınlıkları artmaktadır.

Zorbalığa karşı duyarlılığı azaltan yanlış inançlar… “Kavga etmek ve saldırganca davranmak, büyüme ve gelişmenin doğal bir parçasıdır“, “başkalarını kızdırmak bazen eğlencelidir”, “bazı öğrenciler zorbalığı hak ederler”, “zorbalıktan şikayet eden öğrenciler ana kuzusudurlar”, “zorbalık yapanları görmezlikten gelirseniz sizi bırakırlar”, “zorbalık yapıldığında bunu yetişkinlere anlatmak ispiyonculuktur”,

Zorbalığa karşı duyarlılığı azaltan yanlış inançlar… “bir zorba ile baş etmenin en iyi yolu onunla kavga etmek ve intikam almaktır”, “zorbalığa uğrayanlar belki bir süre acı çekerler ama bunu daha sonra unutacaklarından pek de büyütülecek bir şey değildir”, “sadece erkekler zorbalık yapar”, vb. Zorbalıkla mücadelede bu tür yaygın yanlış inançların değiştirilmesi oldukça önemli

SİBER ZORBALIK

Türkiye’de durum… • Erdur-Baker ve Kavsut (2007) araştırmalarında Türkiye’deki sanal zorba oranının %28, sanal kurban oranının ise %30 olduğunu ifade etmişlerdir • Özdemir & Akar (2011) araştırmasında ise lise öğrencilerinin %14’ünün siber zorbalığa maruz kaldıkları, %10’unun ise siber zorbalık yaptıkları belirlenmiştir. • Tüm bu tartışma ve mevcut araştırma bulgularına dayalı olarak siber zorbalığın, öğrenciler arasında giderek yaygınlaşma eğilimine girdiği ve önemli bir sosyal soruna dönüştüğü söylenebilir.

Araştırmada gençlerin en çok Facebook isimli sosyal paylaşım sitesinde zorbalığa uğradıkları görülüyor (Özdemir & Akar; 2011)

Siber Zorblıktan korunmanın yolları • Öğrencilerinizi siber zorbalık hakkında bilgilendirin • Güvenini kazanın ve yaşadıklarını sizinle paylaşması için cesaretlendirin • sosyal ağlarda gizlilik ayarlarını kullanmayı öğretin • Kişisel bilgi ve fotoğraflarını paylaşmamasını öğretin • Çocuklarınızın internette ne yaptığının farkında olun • bilmediği numaraları ve hesapları engellemeyi öğretin