AKILCI TEST STEM PROSEDR Suat Hayri KK Baclar

AKILCI TEST İSTEMİ PROSEDÜRÜ Suat Hayri KÜÇÜK Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Akılcı Test İstemi Prosedürünün Amacı Sağlık hizmet sunucularında, hastaya doğru tanı konulmasını sağlamak ve test sonuçlarının klinik yararlılığını arttırmak amacı ile tıbbi laboratuvarlardan gereksiz istenen test sayısını azaltıcı faaliyetleri düzenlemektir.

GEREKSİZ TEST TEKRARI NEDENLERİ Hasta 1 hafta önce kan verdim diyor, hekim sonucu göremiyorum ki diyor. * Hekim eski sonuçlara HBYS den baksam bir sürü zaman kaybedeceğim E nabız şifresi hastaların % 90’nı almamış. Almış olanlarda ise 1 dakika ancak görebiliyorum. Pek çok testte istenmemiş oluyor Dışarıda bekleyen çok hasta var. Bir an önce tetkik isteyip diğer hastaya geçeyim. Acaba istediğim tetkik 1 hafta sonra değişiyor mu? Geçerlilik süresi neydi hatırlamıyorum Aman boş ver, istesem ne olur ki? Beni engelleyen mi var? Ya eski sonucu yanlışsa, bir daha isteyeyim Hasta talebi ile

SUNUM PLANI o Acil ve yoğun bakım ünitelerinde test kısıtlaması yapılmayacaktır o Bazı Tıbbi Laboratuvar testlerinin Kullanımına Yönelik Etkinlik ve Verimlilik Çalışması o Muayene Sonrası Laboratuvar Testi İsteme Öncesi, Hastanın Eski Sonuçlarının Çok Pratik Bir Şekilde Görülmesinin Sağlanması o Muayene Sonrası Laboratuvar Testi İsteme Sırasında, Hastanın Eski Sonuçlarının İstem Ekranında Görülmesinin Sağlanması Test İstem Periyodu Uyarısı Test İstem Periyodu Listesi o Test kısıtlaması çalışmaları deneyimleri

1 - ACİL VE YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDE TEST KISITLAMASI YAPILMAYACAKTIR Acil laboratuvar testleri tanımlanırken aşağıdaki ayrıntılara dikkat edilmelidir. Çünkü günübirlik yatış yapılan hastalara tüm testlerin açılacaktır. Ancak acil laboratuvar ihtiyacı karşılayamayabilir. Çünkü: SGK nın verdiği hasta provizyon grupları Ayaktan hasta Poliklinik muayenesi Acil muayenesi (Yeşil alan, sarı alan, kırmızı alan muayenesi) Yatan hasta (servisler ve Yoğun bakımlar) Günübirlik yatış (Acil gözlem hastaları da bu gruptadır) Bu nedenle Acil provizyonlu günübirlikler yatışları ve yoğun bakım üniteleri için ara yüzde ayıracak bir tanımlama yapılmalıdır.

2 - Bazı Tıbbi Laboratuvar testlerinin Kullanımına Yönelik Etkinlik ve Verimlilik Çalışması Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 14/08/2015 tarihli ve 23824201/000/620 sayılı yazı Laboratuvar analiz ve değerlendirme komisyonu Komisyon başkanı (başhekim veya yardımcısı) Biyokimya ve/veya Mikrobiyoloji uzmanı Acil servis sorumlusu, Anestezi ve reanimasyon kliniği sorumlusu, Dahili ve cerrahi branşlardan en az birer uzman Hastanenin tercihine göre de üye sayısının artırabilir Hastane bilgi yönetim sisteminden bir sorumlu Sağlık Bakanlığı Laboratuvar testleri etkinlik ve verimlilik çalışması. xlsx

Testler 2. bir istem sayfasına konmalı

Testler istem sırasında hekim bilgilendirme notları

BRANŞ BAZLI TEST İSTEMİNİN ENGELLENMESİ

Branş bazlı test kısıtlama örneği

BRANŞ BAZLI TEST İSTEMİNİN ENGELLENMESİ

PSA Test Uyarısı

HBA 1 C Uyarı

Branş Bazlı Kısıtlama

3 - Muayene Sonrası Laboratuvar Testi İsteme Öncesi, Hastanın Eski Sonuçlarının Çok Pratik Bir Şekilde Görülmesinin Sağlanması Hekim burada zaman kaybettiği için eski sonuçlara bakmadan tetkik isteyebiliyor. Aşağıdaki ekrandaki gibi sadece tek bir tıklama ile laboratuvar sonuçları görülebilmeli. Eski sonuçları da zaman içerisinde pratik bir şekilde hekim zaman kaybetmeden inceleyebilmelidir. Hekim son yapılan testler dışındaki testlerin eski istemlerini görmek için bir düzenleme yapılabilmelidir. Biyokimya-Mikrobiyoloji testlerin klinik ilgisine göre test rapor sıralaması olmalıdır. Ekranda sonuç izlerken veya sonuç yazdırıldığında testler bu sıraya göre yazdırılmalıdır. Hekim eski sonuçlar çok eskide ise veya klinik tablo değiştiğini düşünüyorsa yeni test istemine geçmelidir

Eski Sonuçlarının Çok Pratik Bir Şekilde Görülmesinin Sağlanması

Diğer protokollerdeki testlerin pratik şekilde görülmesi

Test İstemi Öncesi Pratik Şekilde Eski Sonuç Görme Örnekleri Eski sonuç görme yöntemi -1. mp 4 Eski sonuç görme 2. yöntem. mp 4

4 - Muayene Sonrası Laboratuvar Testi İsteme Sırasında, Hastanın Eski Sonuçlarının İstem Ekranında Görülmesinin Sağlanması Laboratuvar test istem sayfasında testler istediğinde Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen testlerin eski sonuçları hekimlere gösterilmelidir. Bu amaçla hastanede engellenecek testler ve süreler komisyon tarafından belirlenmeli ve tutanak altına alınmalıdır. Bir testin engelleme yazılımında poliklinik ve yatan hasta olarak ayrı tanımlama yapılabilmelidir.

Test İstemi Uyarı Sistemi Belirlenen süreler içerisinde klinisyen tarafından yapılabilecek gereksiz test istemini azaltmak amaçlı kullanılan uyarı sistemidir. Test İstem Periyodu Listesi Hastadan bir testin istenmesinden sonra aynı testin yeniden istenebilmesi için önerilen süreyi tanımlayan, Bakanlıkça oluşturulmuş listedir.

Akılcı test istemi listesi Akılcı Test İstemi Listesi. docx

Akılcı Test İstemi Aşamaları Sağlık Bilgi Yönetim Sistemi (SBYS) veya hasta test istemi hizmetini ve sonuçlarını hekime sunmakla yükümlü bilgi yönetim sistemi kapsamındaki test isteme sayfası, her test için bir hastaya ait geçmiş en az son iki test sonucunu klinisyenin tek bir tıklama ile görebilmesine olanak verecek biçimde düzenlenir. Klinisyenin “Tıbbi Biyokimya Grubu Akılcı Test İstemi Listesi”ndeki Bakanlıkça belirlenmiş test istem periyodundan daha kısa sürede bir testi istemesi durumunda, ekrana “Test istem periyodu uyarısı! İstediğiniz testin … tarihinde …. . Sonucu mevcuttur. İsteme devam etmek istediğinizden emin misiniz? -Evet/Hayır” uyarısı gelir. Klinisyen, “Evet”i seçtiğinde test istemi gerçekleşir, “Hayır”ı seçtiğinde ise test istemi gerçekleşmez. Test istem ekranında “Emin misiniz? ” uyarısına rağmen yapılmış test istemi olması halinde (örneğin: Estradiol testi için 0 -12 gün içerisinde istem yapılması) sağlık hizmet sunucuları tarafından hekim bazında istatistik tutulur. İlgili kayıtlar gerektiği durumlarda Bakanlığa tablolama programları tarafından işlenebilir formatta bir elektronik dosya olarak Tıbbi laboratuvar birim sorumlusu tarafından bildirilir.

Özetle Laboratuvar test istem sayfasında test istemi sırasında Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen testlerin yine Sağlık bakanlığı tarafından belirlenen geçerlilik süresi içinde eski sonuçları varlığında sonuçlar hekimlere gösterilecek. Hekim isterse test ister, test isteminden vazgeçer.

LİTERATÜRLERDE ÖNERİLEN SÜRELER

ESKİ SONUÇ VARLIĞINDA BİR ZAMAN DİLİMİNDE TEST İSTEMİNİN ENGELLENMESİ Eski sonuç varlığında engelleme süresi

ESKİ SONUÇ VARLIĞINDA HBYS DE ENGELLENMİŞ TEST TANIMI ÖRNEĞİ

ESKİ SONUÇ VARLIĞINDA BİR ZAMAN DİLİMİNDE TEST İSTEMİNİN ENGELLENMESİ Eski sonuç gösterme süresi

ESKİ SONUÇ VARLIĞINDA HBYS DE HEKİM TERCİHİNE BIRAKILMIŞ TEST SONUÇ GÖSTERME ÖRNEĞİ

HBYS’ de test kısıtlama tanım örnekleri 1 muayene kaydında istenebilecek test sayısı (1 muayene 10 gün açıktır) 1 günde istenebilecek test sayısı Eski sonuç varlığında engelleme süresi

2018 yılı İstanbul Bağcılar EAH tümör markırları test kısıtlaması çalışması HASTA SAYISI Laboratuvar Tetkik Adı CA-19 -9 CA-125 CA-15 -3 CEA AFP PSA Total lg. E Toplam Test kısıtlaması Hasta yapılmamdan sonrası 50 sayısındaki önceki 50 gün azalma % si 195727 195220 507 0, 3% Eski sonuç Test varlığında yeni Laboratuvar İstemi Azalan isteminde % testin engelleme Tetkik Adedi test sayısı azalma süresi (gün) 2549 2270 279 11% 11 2024 1749 275 14% 11 2043 1828 215 11% 11 2657 2481 176 7% 11 1896 1763 133 7% 11 1476 1376 100 7% 11 1232 1028 204 17% 28 13877 12495 1382 10, 0%

BAĞCILAR EAH 1 OCAK 2016 HBYS DEĞİŞİMİ ÖNCESİ VE SONRASI HASTA SAYILARI VE TETKİK İSTEMLERİ ANALİZİ (14. 04. 2016) YIL / AY Acil Ayaktan Yatan servis Poliklinik toplam hasta muayene sayısı Toplam Mesai dışı hasta çalışma sayısı gün sayısı 2015/ ARALIK 3493 65220 109526 174746 178239 0 2016 / MART Aradaki muayene sayısı farkı (Yeni Doğan YB açıldı) 3950 58400 119609 178009 181959 10 457 -6820 10083 3263 3720 10 Artış Yüzdesi 13, 1% -10, 5% 9, 2% 1, 9% 2, 1%

BAĞCILAR EAH MEDİN 3 HBYS İLE SARUS HBYS ARASINDAKİ TEST SAYILARI KARŞILAŞTIRMASI YIL / AY 2015 ARALIK 2016 MART Aylar arasındaki fark Test artış % si Aylık laboratuvar test sayısı 735. 377 857. 285 121. 908 16, 60% Hasta artış % si 2. 1% Medin-3 ve SARUS arasındaki Test istem farkı % si 14, 5 % AYLIK TEST FARKI 105. 612 ****105. 612 ADET LABORATUVAR TEST SAYISI FARK NEDENİ**** 1 - Medin-3 ve SARUS arasındaki kısıtlama olmamasından kaynaklı test istem sayısı farkı 2 - HBYS’ Ler arası test istem safları arasındaki fark

TEST İSTEM SAYFASI ÖRNEĞİ -

Test istem sayfası örneği