Aiste Teastas Sisearach Beatha Teanga a labhairt Beatha

Aiste Teastas Sóisearach Beatha Teanga í a labhairt.

Beatha teanga í a labhairt • • • • Foclóir agus Nathanna An Ghaeilge (baininscneach) Í Caint Labhairt Teanga – teangaithe Tír, tíortha Cultúr – is cuid dár gcultúr í. Reiligiún agus Creideamh Spórt – CLG iománaíocht, camogaíocht, peil ghaelach, liathróid láimhe Traidisiúin – traidisiúnta. Ceol agus Damhsa Rince Ghaelach, Céilí, na Seit, Riverdance Gaelscoileanna Coláistí Samhraidh Seachtain na Gaeilge Lá ‘le Pádraig • • • Foclóir agus Nathanna Ceol traidisiúnta Uirlisí; bodhrán, bosca cheoil, veidlín/fidil, feadóg stáin, banjo, cláirseach Stair – nuair a tháinig na Sasanaigh chun cumhacht in Éirinn, d’imigh an Ghaeilge. Na Celts, Na Lochlannaigh Throid daoine ar son na teanga Sa Ghaeltach TG 4, Raidió na Gaeltachta Leabhair, Dánta, Scéalta Béaloideas - Fionn Mac. Cumhaill, Setanta, Oisín I d. Tír na nÓg Oidhreacht – Is cuid dár n-oidhreacht í. Tábhachtach

Taighde • • Stair Gaeltacht – cá bhfuil, cé mhéad Líon na ndaoine atá ag labhairt Staitisticí

• • • • Taighde Thosaogh daoine ag labhairt Gaeilge sa bhliain 200 BC. Thosaigh a lán daoine ag labhairt Béarla in áit Gaeilge i rith an Gortá Mór mar bhi siad ag smaoineamh ar dul thar lear. 2011 – Dár leis an census labhraíonn 2 milliúin daoine in Éirinn Gaeilge. Téann 3895 daltaí go dtí Gaeltacht Chorcaí agus labhríonn 2951 Gaeilge i m. Baile Mhic Íre Tá 47 Coláistí Samhraidh in Éirinn anois. I 2009 fuair grúpa cead chun 38 teach a thógáil I Ballymun do na daoine a bhí ag cónaí san áit agus ag labhairt Gaeilge. Bunaíodh an CLG in 1884 Bhí scoileanna gramadaí in Éirinn sa bhliain 1831 ach ní raibh Gaeilge ar an siollabas. Cónaím i g. Carraig Uí Leighin agus tá an Gaelscoil is mó i gcúige Mumhan lonnaithe ann. Tá an scéal Clann Lir le fáil i 13 teanga. Is scéal Béaloideas Ghaelach é. I 1928 rinneadh Gaeilge ina ábhar éigeantach don Teastas Sóirearach agus don Ardteist i 1934. Tá píosaí Gaeilge le fáil i dteangacha eile mórthimpeall an domhain, tóg mar shampla ‘Do you dig? ’ I Meiriceá…. tagann sé sin ó ‘An dtuigeann tú? ’. In Éirinn tosaíonn páistí ag foghlaim Gaeilge ón aois 4 nó cúig go dtí 17 nó 18.

Plean • Oscailt • Pointí • Críoch • Cad faoi • Na trí príomhphointí • Níl daoine ag labhairt Gaeilge…agus cén fath • Ní úsáideann siad í nuair a fhágann siad an scoil agus cén fath • Cén fath gur cheart dúinn Gaeilge a choimeád beo. • An réiteach agus an todhchaí.

Nathanna • Beatha teanga í a labhairt. • Tá sé tábhachtach, dar liomsa, do mhuintir na hÉireann an Ghaeilge a choimeád beo mar is cuid lárnach dár gcultúr agus dár noidhreacht í. • Baineann ceol, spórt agus traidisiúin na tíre le Gaeilge. • Tá Gaeilge fite fuaite tríd an sochaí Éireannach anois agus fadó.

Nathanna • Is í Gaeilge teanga dúchais na hÉireann. • Tá stair agus cultúr fairsing fada ag an n. Gaeilge. • Ba cheart do gach duine an teanga a úsáid go minic, ar scoil, sa bhaile, san ollscoil, sa phost, tíortha eile agus go ginerálta sa ghnáthshaol. • Is féidir an Ghaeilge a bheith cosúil le teanga rúnda nuair a théann tú thar lear. • Is gá dúinn ár dteanga féin a chaomhnú. • Is ábhar riachtanach/éigeantach í an Ghaeilge don Ardteist. • Labhraíonn a lán daoine in Éirinn an teanga go laethiúil.