Ailede Mahremiyet Bilinci Fatih YILDIZ Diyanet leri Uzman

Ailede Mahremiyet Bilinci Fatih YILDIZ Diyanet İşleri Uzman Yardımcısı Aile ve Dini Rehberlik Daire Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü 1

Sözlükte Mahremiyet “ (” ﺣﺮﻡ ḥ-r-m) kökünden gelir. Mahrem( ﻣﺤﺮﻡ /ç. )ﻣﺤﺎﺭﻡ kelimesi sözlükte; yasaklanan, haram olan şey; tabu; kutsal, mukaddes; kişinin evlenemeyeceği kişi(ler) anlamlarına gelmektedir. Mahremiyet kavramı; mahrem olma hali [yasak, haram, kutsal, yakın olma] olup gizlilik, teklifsizlik, sırra vakıf olma nikâh düşmemekle kendisinden kaçılmayan adamın hali, mahremlik, anlamına gelmektedir. 2

Kur’an’da Mahremiyet Mahrem kelimesi, Kur’an-ı Kerim’de geçmemekte fakat bunun yerine çoğunlukla “ (”ﺣﺮﻡ ḥ-r-m) kökünün tefʽîl mastarının fiili ﺣﻡ türevleri geçmektedir. Kur'an-ı Kerîm'de “ (”ﺣﺮﻡ ḥ-r-m) kökü ve türevleri, toplam 83 yerde zikredilmekte olup bunlar (el-mescidü'lḥarâm); haram aylar; haram olmak; dilenci, yoksul, mahrum olmak, yoksun bırakılmak; iḥrâm; hürmet, saygıdeğer bulmak; dokunulmaz; müzdelife'deki (meşʽari'l-ḥarâm) anlamlarında kullanılmıştır. 3

Terim Olarak Mahremiyet, “Allah Teala’nın, insanın özel hayatı ile ilgili hususlarda, başkaları ile kuracağı ilişkiler hakkında taraflara yüklediği hak ve sorumluluk alanları” şeklinde tanımlanabilir. 4

Hadislerde Mahremiyet “Her kim, şüpheli şeylere dalarsa koruluk etrafında davarlarını otlatan bir çoban gibi çok sürmez içeriye dalabilir. Haberiniz olsun, her devlet başkanının kendine mahsus bir koruluğu olur. Gözünüzü açın (dikkat edin); Allah’ın yeryüzündeki koruluğu da haram ettiği şeylerdir (meharimidir). ”(Buhari İman 45) “Müslümanın her şeyi; kanı, malı ve ırzı müslümana haramdır. ” (Müslim, Birr: 32) vb. 5

Mahremiyet Kavramı Ortak Nokta şu ki; MAHREMİYET SINIRLAR İZİN MÜDAHALE İslami anlayışta mahremiyet, bireyin tekeline bırakılmayıp, sınırları Allah tarafından belirlenmiş bir alandır. İnsanı var eden Yaratıcı, onun mahrem alanını da bizzat tayin etmiş, korumuş ve korumasını istemiştir. 6

SINIRI ÇİZEN OLMAK Mahremiyet, tamamen insanın kendisi tarafından belirlenirse ortaya algıyla oluşturulan bir mahremiyet anlayışı çıkacak böylece mahremiyet de anlam evrimi geçirecektir. Hâlbuki algılar, kavramı sübjektifleştirir ve herkese göre farklı mahremiyet anlamı icat eder. Nasslarla belirlenen mahremiyet hakkı ise objektiftir; zamana, mekâna, kişiye ve topluma göre değişiklik göstermez. Ayrıca aslî yollardan elde edilerek başkasına bağlı olmadan kazanılır. Tüm insanlar herhangi bir ayrım olmaksızın eşit olarak mahremiyet hakkına sahiptirler. Ve mahremiyet algısı, kişiye, topluma, zaman göre değişti. 7

Birey ve Mahremiyet Bireyin sınırları deyince akla ilk hukuk geliyor ama Hukuk ile psikoloji bir arada olmalı Din, ahlak, psikoloji, sosyoloji, iletişim, siyaset, sağlık ve mimari gibi alanları da ilgilendiren çok boyutlu bir kavramdır. 8

Kur’an’da Mahremiyet Boyutları Kur’an-ı Kerim mahremiyetin ahlaki, hukuki, psikolojik, sosyolojik pek çok boyutuna değinir. İslam, mahremiyetin korunması hususundaki hükümleri, ahlak formunda ortaya koyarak hukuktan ziyade ahlak ile korunabileceğine işaret etmiştir. “Özel Hayatın Gizliliği” esastır Özel hayat derken? 9

Mahremiyet eğitimi, Çocuğun kendisine ve diğer insanlara ait özel bir alan olduğunun farkına varması, sosyal hayat içinde özel alanını koruması başkasının özeline saygı duyması kendisi ile çevresi arasında sağlıklı sınırlar koyması bakımından son derece önemli bir eğitim alanıdır. 10

Mahremiyet İhlali Hz. Peygamber bir öğle vakti, Müdellic adlı bir çocuğu Hz. Ömer’i çağırması için göndermiştir. Müdellic, izin almadan Hz. Ömer’in odasına girmiş, uyumakta olan Hz. Ömer’in ise aniden uyandırılınca üzeri açılmış ve bu duruma canı sıkılmıştır. Gönlünden “keşke böyle zamanlarda izinsiz girmek yasaklansa” diye bir temenni geçmiştir. 11

Mahremiyet Kuralları hizmetçilerle içinizden Ey iman edenler! Elinizin altındaki henüz ergenlik çağına gelmemiş olanlar yanınıza gelmek için sizden üç vakitte izin alsınlar. Sabah namazından önce, öğle sıcağından dolayı (istirahata çekilirken) elbisenizi çıkardığınızda ve yatsı namazından sonra. Bunlar, örtülmesi gereken yerlerinizin açık bulunabileceği üç vakittir. Bunlar dışında ne size ne de onlara bir sakınca vardır. Bunlar sıkça yanınıza girip çıkan, birbirinizle iç içe olduğunuz kimselerdir. Allah size âyetleri işte böyle açıklar, Allah her şeyi bilir, yerli yerinde yapar. Nur Suresi 58. ayet 12

BEN VE BENİM Mahremiyet yani kişisel sınırlar içerisinde ben ve benim algısı belirleyicidir. Bireyin en temel psikolojik ihtiyaçları da hem kendi hem de kendine ait olanlar üzerinden algılanır Umursanmak Kabul edilmek Değerli olmak Yeterli olmak Sevilmek ve Özlenmek 13

BEDEN Hayatımızda kendimizle ve başkalarıyla olan tüm ilişkilerimizi, oturmamız, kalkmamız, yürümemiz, yemek yememiz, konuşmamız, ders anlatmamız gibi faaliyetlerimizi, varoluşumuzun göstergesi olan beden üzerinden gerçekleştiririz. Bedenimiz fizyolojik ve biyolojik nesne olmanın çok ötesinde anlamlar taşımaktadır. Nasıl yani? 14

Beden Algısı Kişisel özelliklere ve toplumsal çevreye göre değişen beden algısı, kişinin kendisini zihninde nasıl gördüğü, dışarıdakilerin nasıl gördüğü ile ilgili düşüncelerine dair tasavvurlar, bunlarla ilgili duygularımız ve istenilen bedene ulaşmak için harcanan çabadır. Beden algısında yaş da etkili bir faktördür. Çocukluk dönemi = ilk beden yargıları = özsaygı ve sosyallik Ergenlik dönemi = Kimlik ve kalıcı izler Yetişkinlik dönemi = Kendi bedeniyle barış mı acaba? 15

İslam Medeniyetinde İnsan Mutlu insan Sağlıklı insan Ahlaklı insan 16

Beden İstilası “Devletin tektipleştirdiği, dinin örttüğü, modanın açıp kapadığı, spor tekellerinin yarıştırdığı, kozmetik ürünlerinin allayıp pulladığı, plastik cerrahinin kesip biçtiği, medyanın tepeden tırnağa yeniden biçimlendirdiği beden, günümüzde tüm boyutlarıyla istila edilmiştir” Bedenin tarihi egemenlik tarihidir. 17

Bu Beden Kimin? Tanrının İnsanlığın Devletin Törelerin Mahallenin Ailenin Anne babanın Kocanın Çocuğun BENİM! İstediğini giy burası İstanbul Kürtaj: Beden benim karar benim İntihar ve Ötenazi 18

Mahremiyet Türleri Kişi MAHREMİYET Mekan Bilgi 19

İslam’da Beden Allah, meleklerine “Ben kuru bir çamurdan, şekillendirilmiş balçıktan bir insan yaratacağım. Onu düzenleyip içine ruhumdan üflediğim zaman, onun önünde hemen saygı ile eğilin. ” demişti. (Hicr, 28 -29) “Her Müslüman’ın bir başka Müslüman’a canı, malı ve ırzı (iffet ve haysiyeti) haramdır (dokunulmazdır). ” “Her canlı ölümü tadacaktır. ” ( l-i İmran, 185) “Bedeninin senin üzerinde hakkı var. ” (Müslim, Sıyam, 182) 20

İslam’da Beden Mahremiyeti “Allah halimdir, hayâ sahibidir, kusurları örter. Hayâyı ve örtünmeyi sever. ” (Nesâî, Gusül ve Teyemmüm, 7; Ebû Dâvûd, Hammâm, 1. ) “Mü’min erkeklere söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar… Mü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar…”(Nur 24/30 -31) 21

İslam’da Beden Mahremiyeti Kur’an ve hadisler, hem hayâ gibi “giyinen kişiden başkalarına”, hem de gözlerini sakınmak gibi “başkalarından giyinen kişiye” yönelik olmak üzere iki farklı açıdan beden mahremiyetini anlamlandırmaktadır. Bu durum mahremiyet algısının “görünen” ve “gören” bakımından farklı sorumlulukları da beraberinde taşıması, bir başka deyişle, ahlâkî bir alandan hukukî bir 22 alana kayması ile sonuçlanmaktadır.

Hadislerde Beden Mahremiyeti Misver b. Mahreme anlatıyor: “Bir gün ağır bir taşırken üzerimde ince bir peştamal vardı. Taş kucağımdayken peştamalım çözüldü ve onu yerine götürene kadar kucağımdan bırakamadım. Bunun üzerine Resûlullah (sav) ‘Dön de elbiseni al. Sakın çıplak gezmeyin!’ buyurdu. ” (Müslim, Hayız, 78) Allah’ın Resûlü (sav) açıkta banyo yapan bir adam gördü. Bunun üzerine minbere çıktı ve bir konuşma yaptı. Önce Allah’a hamdedip, O’nu övdü, sonra şöyle buyurdu: “Allah halimdir, hayâ sahibidir, kusurları örter. Hayâyı ve örtünmeyi sever. Biriniz gusledeceğinde kapalı yerde yıkansın. ” (Nesâî, Gusül ve teyemmüm, 7) 23

MEKAN MAHREMİYETİ “Ortak yaşam sahası” "Özel yaşam alanı" "Gizli yaşam alanı" 24

Ortak Yaşam Sahası “Müminler, ancak Allah'a ve Resûlüne gönülden inanmış kimselerdir. Onlar, o Peygamber ile ortak bir iş üzerindeyken ondan izin istemedikçe bırakıp gitmezler. (Resûlüm!) Şu senden izin isteyenler, hakikaten Allah'a ve Resûlüne iman etmiş kimselerdir. Öyle ise, bazı işleri için senden izin istediklerinde, sen de onlardan dilediğine izin ver; onlar için Allah'tan bağış dile; Allah mağfiret edicidir, merhametlidir. ” (Nûr 24/62) 25

HAREM-MAHREM EV Aile bireylerine mahsus Beytullah HAREM Ümmete mahsus Haremeyn 26

Kur’an’da Mekan Sınırı Ey iman edenler! Kendinizi tanıtıp izin almadan ve içinde oturanlara selâm vermeden kendi evlerinizden başka evlere girmeyin. Sizin için daha iyi olanı budur; umulur ki düşünüp anlarsınız. Eğer o evlerde bir kimse bulamazsanız -size izin verilmedikçeoralara girmeyin. Size "Kabul edemiyoruz, dönün" denirse hemen dönün; bu sizin için daha nezih bir davranıştır. Allah bütün yaptıklarınızı bilmektedir. (Nûr 24/27 -28) 27

Mekan Mahremiyeti Psikolojik Boyutu “Ey iman edenler! Siz, bir yemeğe çağrılmadıkça, zamanını gözetmeksizin, Peygamber'in evlerine girmeyin. Ancak davet edildiğiniz vakit girin. Yemeği yediğinizde hemen dağılın, sohbete dalmayın. Çünkü bu hareketiniz Peygamber'i üzmekte, fakat o (size bunu söylemekten) utanmaktadır. Ama Allah, hakkı söylemekten çekinmez. Peygamber'in hanımlarından bir şey istediğiniz zaman perde arkasından isteyin. Bu, hem sizin kalpleriniz, hem de onların kalpleri için daha temiz bir davranıştır. Sizin Allah'ın Resûlünü üzmeniz ve kendisinden sonra onun hanımlarını nikâhlamanız asla caiz olamaz. Çünkü bu, Allah katında büyük bir günahtır. ” (Ahzâb 33/53) 28

Psikolojik Açıdan Mekan Evler sadece insanı sıcak veya soğuktan koruyan fiziki bir sığınak değil, psikolojik rahatlama, güven, huzur, manevi değerlerin korunması, mahremiyet dokunulmazlığının da mekânıdır. “Allah, size evlerinizi (içinde) güvenlik ve huzur bulacağınız yerler kıldı. ” (Nahl 16/ 80) 29

Mekan Mahremiyeti “Sizden biriniz bir yere girmek için üç kere izin istediği halde kendisine izin verilmezse hemen geri dönsün. ” (Buhârî, İsti’zân, 13) Demek ki izin vermeme hakkımız var Demek ki geri çevrilme ihtimalimiz var 30

Bilgi Mahremiyeti Türleri KİŞİYE GÖRE TÜRLERİ ALANA GÖRE TÜRLERİ bireyin bilgi mahremiyeti ailenin bilgi mahremiyeti devletin bilgi mahremiyeti kamusal kurumlarda bilgi mahremiyeti kitle iletişim araçlarında bilgi mahremiyeti (Dijital Mahremiyet) 31

Hadislerde Bilgi Mahremiyeti “Meclislerde konuşulanlar emanet hükmündedir. ” (Ebû Davûd, Edeb, 37; Ahmed b. Hanbel, Müsned, III, 342. ) 32

İslam’da Bilgi Mahremiyeti Tecessüs, “gözetlemek, bir haberi araştırmak, iyice öğrenmek” demektir. Ör: Casus “Müslümanların ayıplarını araştırmayınız” (Hucurat 49/12) “Bir kimse konuşurken başkasının işitmemesini istemek için etrafına bakınırsa o şey gizli sayılır. ” (Ebu Davud, Edeb, 32; Tirmizi, Birr, 39) “Kardeşinin yazılı metnine onun izni olmadan bakan ateşe bakmış gibidir. ” (Ebu Davud, Salat, 23) 33

Bilgi Mahremiyeti İhlali Gıybet: olumsuz bilgi aktarımı İftira / Bühtan: yanlış bilgi aktarımı “Din kardeşini hoşlanmadığı bir nitelikle anmandır, ” “Eğer kardeşinde dediğin nitelik varsa, işte o zaman onu gıybet etmiş olursun. Söylediğin nitelik onda yoksa o zaman ona büh tan ve iftira etmiş olursun, ” (Müslim, Birr, 70; Ebû Dâvûd, Edeb, 35; Tirmizî, Birr, 23. ) 34

Bilgi Mahremiyeti İhlali Söz taşıma / Koğuculuk, Nemime: sürekli bilgi aktarımı "Diliyle iğneleyen, kovuculuk eden, iyiliği daima önleyen, aşırı giden, suç işleyen, çok yemin eden alçak zorbaya, Bütün bunlar dışında bir de soysuzlukla damgalanmış kimseye, mal ve oğulları vardır diye aldırış etmeyin! « (Kalem 68/10 -14) 35

36

Dijital Mahremiyet Artık Dijital bedenlerimiz Dijital mekanlarımız ve Dijital bilgilerimiz var. Dijital dünya hem bu dünyaya ait mahremiyet algımızı değiştiriyor, bozuyor hatta yok sayıyor ama yeni mahrem alanlar da oluşturuyor. 37

Mahremiyet Eğitimi Ayeti “Ey iman edenler! Ellerinizin altında bulunanlar (köleleriniz) ve içinizden henüz bulûğ çağına ermemiş olanlar, günde üç defa; sabah namazından önce, öğleyin (dinlenmek için) elbiselerinizi çıkardığınız zaman ve yatsı namazından sonra (yanınıza gireceklerinde) sizden izin istesinler. Bu üç vakit sizin için mahrem vakitlerdir… Çocuklarınız erginlik çağına geldiklerinde, kendilerinden öncekilerin izin istedikleri gibi izin istesinler. İşte Allah âyetlerini size böyle açıklar. Allah, hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir. ” (Nûr, 58 -59) 38

Beden Mahremiyeti Eğitimi Sınır Çizme Çocuğa iki yaşından itibaren bedeninin özel/mahrem bölgeleri uygun yöntemle öğretilmeli, anne-baba kendi özel bölgelerini çocuktan saklamaya başlamalı, bu bölgelerin sadece doktora ve gerektiğinde anne-babaya gösterilebileceği, diğerlerinin dokunmasına kapalı olduğu anlatılmalıdır. “İç çamaşırının altındaki bölgeler” sınırı öğretilmelidir. İhlale Tepki Çocukla birlikteyken mahremiyet ihlali içeren durumlarla karşılaşıldığında, çocuğun duyacağı şekilde bunun doğru olmadığına dair sağlıklı tepkiler verilmelidir. 39

Mahremiyet eğitimini kimlerden alıyoruz? Araştırma sonuçlarına göre yoğunluk sırası şöyle: Yazılı ve görsel basından İnternetten ve sosyal medyadan Arkadaşlarımızdan Okuldan Ailemizden Doktordan

Beden Mahremiyeti Eğitimi Koruma ve Saygı Çocuğun bedeni ile ilgili tasarruflarında çocuğu bilgilendirmeli ve onun onayını almaya dikkat etmelidir. Örneğin, tedavi için iğne yapılması gereken bir çocuk habersizce apar topar muayene masasına yatırılmamalı, terlemiş bir çocuğun sırtına zorla havlu sokulmamalıdır. Giyinme ve Soyunma Adabı Anne-babası çocuğun elbiselerini herkesin içerisinde değiştirmemeli, kimsenin görmediği bir ortamda giyinmesini sağlamalıdır. Anne-babanın da çocuğun görmeyeceği bir alanda giyinip soyunması, çocuğun bütüncül bir mahremiyet duygusu 41 geliştirmesi açısından önemlidir.

Beden Mahremiyeti Eğitimi Banyo ve Tuvalet Adabı Tuvalete birlikte girmek veya tuvaletin kapısını aralık bırakmak, çocuğa her an mahremiyetinin ihlal edilebileceği fikri verir. 4 yaşından itibaren, anne-baba gerekiyorsa kapının önünden ayrılmamalı ama asla içeri izinsiz girmemelidir. Hz. Peygamber, tuvalet ihtiyacını giderirken iki kişinin yana gelip konuşmamalarını ve birbirlerinin avret yerlerine bakmamalarını öğütler. Kardeşleri aynı anda banyo yaptırmamalı, mecburiyet durumunda iç çamaşırlarını çıkarmadan yıkamalıdır. 4 -5 yaşından sonra çocuğu iç çamaşırı ile yıkamalı, çamaşırını çıkarırken ve kendisini temizlerken anne-baba başını hafif yana çevirerek mahremiyete saygı gösterdiğini hissettirmelidir. 42

Beden Mahremiyeti Eğitimi Fiziksel Baskı Anne-baba ve akrabalar, sevgi gösterileri sırasında çocuklara kendilerini güçsüz ve aciz hissettirecek derecede büyük ve orantısız güç kullanmamalıdır. Kucaklamak, kollarını ve bacaklarını hareket ettirmesine izin vermemek, kurtulma çabasına rağmen sıkıştırmak, çocuğa sevgi değil çaresizlik ve korku yaşatmaktadır. Çocuğa “Bir başkasının sana dokunması ancak senin iznine bağlıdır. ” mesajı verilmeli, kendisine güç uygulandığında karşılık vermesi gerektiği öğretilmelidir. 43

Mekan Mahremiyeti Eğitimi Özel alanı sınırı 3 -4 yaşlarından itibaren çocuğa ebeveynin odasına girerken kapıyı çalması ve izin istemesi gerektiği, özel alanın ancak izinle kullanıma açılabileceği, bir başkasının evinde yatak odası ve banyo bölümüne girilmeyeceği anlatılmalıdır. 44

Mekan Mahremiyeti Eğitimi Çocuğun özel alanı: Odası Anne-baba da çocuğun odasına girerken izin istemeli, çocuğun giyindiği ana rastlarsa özür dilemeli, eşyalarını, çantasını, çekmecelerini, ceplerini ondan izinsiz karıştırmamalıdır. Kur’an’ın, “Birbirinizin kusurlarını ve mahremini araştırmayın. ” (Hucurât, 12) emri, anne baba tarafından hem çocuğa öğretilmeli hem de bizzat uygulanmalıdır. 45

Mekan Mahremiyeti Eğitimi Odaların Ayırılması 2 yaşından itibaren çocuk yavaş bağımsızlığını kazanır. Bu dönemde anne-babasından ayrı bir odada yatmaya başlayabilir. Kardeşlerin yataklarını ayırma konusunda 5 yaştan itibaren hassasiyet gösterilmelidir. Peygamberimizin tavsiyesi, yatakları ayırmanın en geç 10 yaşında gerçekleşmesi yönündedir. İlkokul dönemiyle birlikte kız ve erkek çocukların odaları ayrılmalıdır. Eğer imkan yoksa, paravanla ayrılarak odada kendilerine özel alanlar oluşturulmalıdır. 46

Dijital Bilgi Mahremiyeti Eğitimi Sosyal medyada gizli bilgi yok bilinci anlatılmalı Özel fotoğraf ve etkinlik paylaşılmamalı Anne babalar çocuk fotoğraflarını sınırlı paylaşmalı İnternet = 0 mahremiyet Oto-kontrol = İman 47

Evreni koru Dünyayı koru Çevreni koru Okulunu koru Aileni koru Bedenini koru KORU! PEKİ YA ZİHNİNİ? 48

Gençler/Ergenlik Dönemi • Ergen yetişkinlerden sevgi ve hoşgörü bekler. • Ergen yetişkinlerin kendilerine güvenmelerini ve değer vermelerini ister. • Ergen dinlenilmek ve anlaşılmak ister. • Bu yaş dönemine kadar gence bedenini koruma, görülmesi ve dokunulması yasak bölgeler, odaya girerken izin isteme, mahrem ve namahremleri tanıma, ayrı yatak ve odalarda uyuma, cinsel uyaranlardan uzak durma gibi mahremiyet ölçülerinin öğretilmiş olması gerekir.

Gençlerin Mahremiyet Algılarına İlişkin Örnekler • Sekam tarafından 15 -28 yaş aralığında 5541 gençle gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre gençlerin % 96. 3’ü kendisini “dindar” kabul etmektedir. • Düzenli olarak namaz kılanlar %24. 3 (1267 kişi). Bunların içinde %16. 8’i çapkınlığı erkek için normal görüyor. %8. 4’ü eşcinselliği kişisel tercih olarak değerlendiriyor. %6. 9’u evliliği modası geçmiş bir kurum olarak kabul ederken, % 10’luk bir kısmı genç bir kız ve erkeğin aynı evde yaşayabilecekleri görüşünü destekliyor. %5. 4’ü çocuk yapmak için evliliğin şart olmadığını söylüyor.

Gence Mahremiyet Eğitimi Nasıl Verilmeli? • Her şeyi gören, bilen, her daim kulun beraberinde ve şah damarından yakın olan Allah’a iman şuuru işlenmeli. • İnsanın değeri ve yaratılış gayesi hatırlatılmalı. • Ahirete hazırlık, hesap duygusu kazandırılmalı. • Hz. Peygamber’in örnekliğine vurgu yapılmalı. • Kur’an’dan örnekler verilmeli: Hz. Yusuf (duyguları kontrol), Hz. Meryem (iffet sahibi), Ashab-ı kehf (dava, ideal sahibi)

ALLAH ALEMLERİN RABBİDİR SANAL ALEM DE BUNA DAHİLDİR 52

Sonuç Mahremiyet sınır demektir Kişinin kendini ve kendine ait olanları kapsar Beden, mekan ve bilgi mahremiyetleri vardır İslam bu üç alanı da koruma altına almıştır Sadece hukuk yeterli değildir, psikolojik ve ahlaki boyut önemlidir. Her alanda mahremiyet eğitimi küçük yaşlarda başlar. Öğretmenin yolu uygulamaktır! 53

Teşekkür ederim 54