AILAR VE AILAMA 1 Aktif baklk Hcresel ve

AŞILAR VE AŞILAMA • 1 -Aktif bağışıklık (Hücresel ve humoral) • 2 -Pasif bağışıklık (Humoral) • Aşılama: Spesifik immun yanıt oluşturmak amacıyla bir hayvana-insana kontrollü olarak uygun doz ve yolla immunojen verilmesine denir.

• *-Primer immun yanıt • *-Sekonder immun yanıt • İnfeksiyöz hastalığı aşılama yoluyla önlemek için; • Antijen infeksiyonun patogenezinde rol oynamıyor ise buna karşı immun yanıt oluşsa bile infeksiyondan korunmayı sağlamayacaktır. • Aşılama ile sağlanan immun yanıt doğal infeksiyon sonucu oluşan yanıtdan ayırt edilebilmelidir. (DIVA stratejisi)

• Aşılarda bulunması gereken özellikler

AŞILAR IMMUNOLOJİK YÖNDEN • 1 -Antijen sunan hücreler uyarılmalıdır. Böylece antijenler daha etkili şekilde sunulabilir. • 2 -Hem B hem de T hücreleri uyarılabilmeli ve bellek hücreleri oluşmalıdır. • 3 -Aşıdaki antijenlerin çeşitli epitoplarına karşı yardımcı ve sitotoksik T lenfositleri gelişmelidir. • 4 -Aşıdaki antijenler lenfoid dokularda uzun süre kalabilmelidir.

AŞI TİPLERİ Konvansiyonel aşılar 1. Canlı aşılar: Endojen antijen gibi davranarak sitotoksik T lenfositlerin baskın olduğu hücresel immun yanıtı uyarırlar. • Canlı aşılar vücutta çoğalabildiklerinden immun yanıtı uzun süre uyarabilirler. 2. İnaktif aşılar: Ekzojen antijen gibi davranarak yardımcı T lenfosit uyarımı ile humoral immun yanıtı uyarırlar.

Attenüasyon Tanım Örnekler • 1 -Patojenler in vitro ortamda üretilerek • BCG aşı suşu 13 yıl • B. anthracis %50 serumlu agarda %10 CO 2 li ortamda üretilerek • 2 - Doğal koşullarda üredikleri hücreler dışında üretilerek • Distemper-lenfoid hücreler yerine böbrek hücrelerinde üretilerek

• • 3 -Adapte olmadıkları konakta üretilerek Flurry suşu-ETY Distemper-Ferretlerde RPV-tavşanlarda 4 -Optimal üreme ısıları dışında 5 -Doğal şartlarda oluşan mutasyonlar ile (B. abortus S 19 -ery. C mutasyonu)

Canlı aşıların avantajları-dezavantajları • Dezavantajlar: • 1 -latent ve gizli seyreden infeksiyonlar aktif hale gelebilir. • 2 -Canlı aşıdaki virus fazla gelerek latent veya zayıf hayvanlarda hastalık oluşturabilir. • 3 -Saçılabilir • 4 -Kontaminasyon İnaktif aşılar • BAKTERİN • ANAKÜLTÜR (Pastörellozis+Klostridiyal enf. lar) • TOKSOİD (tetanoz, botilizm, difteri, psödotüberküloz, )

• • İNAKTİVASYON 1 -Fiziksel-ısı (60 -80 C) 2 -Kimyasal Formaldehid : Protein ve NA ler ile çapraz bağlar kurar. • Alkilen maddeler : etilen oksit, etilenimin, asetilenimin, beta-propiolaktan) NA ler ile çapraz bağlar kurarken, proteinlerin yapısında değişikliklere neden olmaz. • İkinci doz aşı uygulamalarından sonra tip-3 a. d. r. ları ortaya çıkabilir.

• Subünit aşılar • Flagella-fimbriya-toksin alt üniteleri • Canlı-ölü aşı farklılıkları (tartışınız? ) • BİYOTEKNOLOJİK AŞILAR 1. Rekombinant antijenler: Şap-VP 1 2. Genetik attenüe organizmalar 3. Canlı rekombinant organizmalar: Vektör aşılar/ vaksinia virus+proteini kodlayan genler

4. DNA aşıları : Protein antijeni yerine antijeni kodlayan geni içeren DNA verilir. • Proteinler endojen antijen gibi işlenerek hücre yüzeyinde sergilenirler. • Hem de salgılanarak APC ler tarafından alınır. 5. SENTETİK PEPTİDLER • Epitoplar m. Ab ile belirlendikten sonra sentetizerlar ile belirlenip yeniden sentezlenirler. 6. ANTİ-İDİOTİP AŞILAR

ADJUVANTLAR • İnaktif mo. lar çok çabuk katabolize olurlar. • İmmun yanıtı uzun süre uyaramazlar. • ETKİ TARZLARI 1. Depo etkisi 2. Makrofaj uyarıcısı 3. Lenfosit uyarıcısı 4. Antijen işlenme uyarıcısı

• Toksoid ve anakültür aşının farklılıkları nelerdir? • AŞILAMADA DİKKATE ALINACAK NOKTALAR • Aşının lot numarası kaydedilmesi. (Yan etki görüldüğünde) • Enjektörler dezenfekte edilmiş ise dezenfektanlar tamamen giderilinceye kadar muamele edilmelidir. • Gebe koyunların doğuma 2 -4 hafta kala aşılanması ile sağlanan immünite 5 -6 aylık bir koruma sağlar. • Eğer koyunlar gebeliğin geç döneminde aşılanmaz iseler kuzular yaşamının ilk günlerinde ve tekrar 2 -3 hafta sonra aşılanmalıdırlar. !!!!!

Doğum sonrası korunma/Orf • Kuzular süt emme döneminde yeniden aşılanmalıdırlar. • Kuzulamadan 2 ay evvel ektimaya karşı aşılanmalıdır. • O zaman kuzular annelerini emdiğinde immun olacaktır. • Aksi takdirde koyunların memelerinde ve meme uçlarında lezyonlar çıkacak ve sekonder infeksiyonlar meydana gelecektir.

• Kabuklar içinde virus bulunduğundan çevreyi kontamine ederler. • İnsanlara bulaşabildiğinden mutlaka eldiven takılmalı ve çocukların koyunlarla ilgilenmeleri engellenmelidir. • İnfeksiyon olmayan bölgede bu aşının (canlı aşı) yapılmasının ne gibi bir dezavantajı olur? ? • Canlı aşı etkenleri endojen tarzda işlenerek MHC-I ile CD 8+ hücrelere sunulurlar. • Ölü aşılar ise MHC-II ile CD 4+ hücrelere sunulurlar.

• Kapsid ve nükleoproteinler hücresel immüniteye neden olmaktadır. • AŞI-SERUM KONTAMİNASYONLARI • BVD-fetal calf serumları • Aşı çalışmalarında kullanılacak fetal calf serumları bu nedenle BVD den ari olmalıdır.

İnaktif veteriner aşılar • • • 1 - Şap (Yağlı emülsiyon) O, A 22, Asia 1 5 ug/doz (Binary ethylene immine-BEI) inaktif Aşılı anneden doğan buzağıda 5 -6 aylıkken 1. doz, her 6 ayda diğer…. 2 - Pastörelloz Formalinle inaktive total bakteri kültürü P. multocida, P. haemolytica Al (OH)3 P. multocida 2. 5 x 109 P. haemolytica 2. 5 x 109

• • 3 -Blackleg (Yanıkara) Formalinli total hücre antijeni C. chauvoei, Al(OH)3 jeli 2 ml sc buzağı-koyun 3 ml sc sığır 2 hafta ara ile 10 -12 ay koruma sağlar. Yan etki: Küçük nodül oluşabilir. 2 hafta içinde emilir.

• • • 4 -Botilinum C. botilinum tip C ve tip D, Al(OH)3 Sığır-10 ml-2 hafta ara ile 5 -Enterotoksemi Tip C ve tip D, formaldehid ile inaktive Al(OH)3 jeli adsorbe Koyun-keçi-----1. 0 ml----21 gün sonra 0. 5 ml sc Kuzu-oğlak -----0. 5 ml----21 gün sonra 0. 5 ml sc Her 6 ayda bir 1. 0 ml

• 6 - C. perfringens tip-B, C, D • C. novyi tip A, C. septicum, C. chauvoei – bakterin • formaldehid ile inaktive • Al(OH)3 jeli adsorbe • 2 ml 21 gün ara 2 ml sc koyun –keçi • 1 ml 21 gün 1 ml sc kuzu-oğlak

• • • 7 -Black disease (kara hastalık) C. novyi tip A total hücre kültürü Al(OH)3 jeli adsorbe Koyun-keçi 1 ml, 21 gün ara ile Kuzu-kids 0. 5 ml 21 gün ara ile 10 -12 y koruma sağlar. • Gebeliğin son 2 ayında kullanılmaz.

• • 8 -Agalaksi M. agalactiae Formollü 2 x 109/ 2 hafta ara ile 1 ml/6 ay 3 aylık dönemde aşı yapılır. Yılda 2 kez aşı yapılır. Gebeliğin son 2 ayında aşılama önerilir.

• • • 9 -Kolibasilloz E. coli EC, 11 A total hücre formalinli Al(OH)3 Doğumdan 1 -2 ay evvel 1 er hafta ara ile 3 enjeksiyon yapılır. • 1. enjeksiyon-----5 ml • 2. enjeksiyon-----7. 5 ml • 3. enjeksiyon-----10 ml

Canlı aşılar • • • 1 -B. abortus S-19 Laktasyondaki ineklere ve gebelere yapılmaz. Doz/3 x 109, 4 -12. ayda aşı, 1 ml sc 2 -B. melitensis Rev-1, 3 -8 ayda sc, 0. 5 x 10 -4 x 109 1 ml sc 3 - Theileriosis 4 -15 x 107 makroşizontlar T. annulata Kene aktivasyon döneminden 1 ay evvel aşı yapılmalıdır.

• • • 5 - Anthrax spor aşısı Max Sterne 34 F 2 suşu, kapsülsüz 107 spor 3 ayın üzerindeki hayvanlara yapılır. Sığır, 1 ml, koyun-keçi-0. 5 ml 6 -Koyun çiçeği Koyun böbrek hücre kültürü 103 TCID 50/doz En az 1 yıl koruma sağlar. 7 - Peste des Petits Ruminants PPR suş Nig 75/1 102 -5 TCID 50 3 aylık ve üzeri 2 yıl sonra rapel, riskli ortamda da 1 yıl

• • Gebelere son 2 haftada aşı yapılmaz. 8 - Kontagiyöz Kaprine Plöra Pnömoni CCPP, M. Capri 0. 2 ml/16000 -20000 6 aylık üzeri keçilerin kulak arkasına yapılır. 9 - Kontagiyöz Püstüler dermatitis Türk suşu, böbrek hücre kültürü-22 pasaj

Hiperimmun serum • • • 1 -Profilaksi İnaktif E. coli’ye karşı elde edilir. Doğumdan sonra 15 ml sc, 15 günlük bir koruma sağlar. 2 -Terapötik 30 -40 ml

Pasif immünite • • • Antikorlar 1 -Antijen ile birleşerek 2 -Katabolize olarak yıkımlanırlar. At globulinleri Tetanoz, difteri Serum hastalığı (tip-3 adr) Aktif immünizasyon At proteinlerinin etkisini gereksiz kılmak için

Maternal antikor • Kolostrum • Plasenta (primatlarda geçiş olur) • Barsaktaki antijenlere karşı uyarılan B lenfositler, solunum, üriner sistem ve memeye gider. • Tetanoz antiserumu neden i. m. verilir? ? ?

• Bir bölgedeki hayvanların ne kadarı aşılandığında sürü bağışıklığı sağlanmış olur? ****