AILAR Dr H lkay AYDEMR Aile Hekimlii A

AŞILAR Dr. H. İlkay AYDEMİR Aile Hekimliği A. D. 02 Haziran 2003 Sağlık Slaytları http: //hastaneciyiz. blogspot. com

Bir çocuk ölünce Boğmacadan Ya da kızamıktan Gökte bulut olunca Yağmur olup düşünce yere Can vermek için Çiçeklere Sorar vurur da camlara Takır takır Gerekeni yaptınız mı ? Yaptınız mı gerekeni ? Dr. Çağatay GÜLER

AMAÇ Ø Bu sunumun sonunda katılımcıların rutin ve rutin dışı aşılar hakkında bilgi kazandırmak amaçlanmıştır.

Öğrenim Hedefleri Bu sunumun sonunda katılımcıların, ØAşı terimini tanımlayabilmesi ØSağlık Bakanlığı Rutin Aşılama Programını sayabilmesi ØRutin olmayan yeni aşılar hakkında güncel bilgileri kavraması ØAşı uygulamalarında sık karşılan sorunların çözümünü bilmesi

Aktif immunizasyon Mikroorganizmanın tamamının ya da belirli işlemlerden geçmiş parçalarının canlılara verilmesi ile önemli bir sorun oluşturmadan doğal enfeksiyon sonrası oluşan immun cevaba benzer cevap alınmasıdır.

Aşıların uygulama yerleri Aşı BCG DBT KKK Kuduz Meningokok Pnömokok IPV OPV Suçiçeği Veriliş yolu İntradermal İntramusküler Subkütan Oral Subkütan

Eş zamanlı aşılama Birden çok aşının veya aşı ile immunglobulinin aynı zamanda verilmesi gerekiyorsa farklı ekstremitelerden yapılması önerilir

Oral aşının regürjitasyonu Ø 5 -10 dakikada aşı çıkarılırsa doz tekrarlanır. Ø İkinci kez aşı çıkarılırsa ertesi gün doz tekrarlanır.

Aşıların doz aralıkları Ø Doz aralıkları uzamışsa aşılamaya yeniden başlamak gereksizdir Ø Önerilenden kısa sürede aşılama Øimmun cevabı azaltır, Ølokal veya sistemik reaksiyonlara neden olabilir

Kombine aşıların avantajları Ø Enjeksiyon sayısının azalması Ø Sağlık kuruluşunu ziyaret sayısının azalması Ø Aşı programının basitleşmesi Ø Aşıya uyumun artması Ø Aşılama oranlarının artması Ø Hastalık kontrolünün artması Ø Aşılama maliyetlerinin azalması

Ayrı zamanlarda aşılama Ø Canlı virus aşıları aynı zamanda yapılamayacaksa 30 gün ara ile yapılabilir Ø Canlı virus aşıları tuberkülin testini bozabilir. Aynı günde veya 4 -6 hafta sonra yapılmalıdır.

Farklı ticari preparat kullanılabilecek aşılar Ø Difteri ve tetanoz toksoidleri Ø Tüm hücre boğmaca aşısı Ø IPV, OPV Ø Hepatit A ve B Ø Kuduz Ø Hi. B

Prematürelerin aşılanması Ø Miadında bebeklerle aynı kronolojik yaş ve protokolde aşılanır. Ø Bölünmüş ve azaltılmış dozlar uygulanmaz.

Laktasyon ve hamilelikte aşılama Ø Aşıların anne sütü üzerine etkisi yoktur. Ø Emzirme kontrendikasyon oluşturmaz. Ø Tetanoz ve difteri toksoidleri gebelikte önerilir. Ø Hepatit B, pnömokok, influenza, OPV yapılabilir. Ø KKK, BCG hamilelerde kontrendikedir

Oral Poliovirus aşısı Ø p. o. Ø Canlı atenue aşı Ø Hem intestinal immunite hem de serokonversiyon sağlar. Ø Koruyuculuğu yüksek ve uzun süreli

İnaktif Poliovirüs Aşısı Ø Parenteral Ø İyi serokonversiyon geliştirir Ø Yeterli sekretuar Ig. A oluşturamaz. Ø Aşıyla ilişkili paralitik poliomyelit riski daha düşük

Poliovirüs aşıları aşı şeması 2. ay 4. ay 12 -18. ay 4 -6 yaş IPV-OPV IPV OPV OPV IPV IPV IPV

Ø Aşıya bağlı paralitik poliomyelit riski OPV için 1/750. 000 Ø Daha önce anaflaksi kontrendikasyondur. Ø Gaitadan virüs atılımı 4 -6 hafta Ø Anne sütü ile beslenme, hafif ishal, ÜSYE aşının ertelenmesini gerektirmez

BCG aşısı Ø Canlı bakteri aşısı Ø İntradermal Ø Papül vezikül Ø Koruma ülser skar ØTüberküloza yakalanma % 50 Ø ölüm % 71, Ø tüberküloz menenjit %64 Ø PPD cevabı azalsa bile koruyuculuk 10 -20 yıl devam eder.

Komplikasyonlar Ø Deri altı absesi, Ø Ülserleşen büyük lezyon Ø Lenfadenit Ø Ateş, konvulziyon, iştah azalması, irritabilite Ø Anaflaksi Ø Osteomyelit

Kontrendikasyonlar Ø Bağışıklık sisteminin bozuk olması Ø Yaygın cilt enfeksiyonu Ø Gebelik

Difteri Boğmaca Tetanoz Aşıları Ø Difteri ve tetanoz aşısı toksoid, Ø Boğmaca aşısı inaktive aşıdır Ø Asellüler boğmaca aşısının yan etkileri az Ø Tetanoz aşısı 10 yıl koruyucudur Ø Boğmaca aşısı ØKoruyuculuğu % 82 Ø 6 -12 yılda koruyuculuk %50 azalır

Yan etkiler Ø Lokal eritem, endurasyon, nodül Ø Ateş Ø Hipersensitivite reaksiyonları Ø Nöropati (0. 5 -1/100. 000 aşı) Ø Guillain-Barre sendromu Ø Konvulziyon, ensefalopati Ø Sürekli ağlama, hipotonik-hiporesponsif kriz, febril konvulziyon, akut ensefalopati

Boğmaca aşısı kontrendikasyonları Ø Kollaps veya şoka benzer durum Ø Sürekli ağlama ve çığlık epizodları Ø Yüksek ateş (40. 5 0 C veya üzeri) Ø Konvulziyon ateşli/ateşsiz Ø Ensefalopati konvulziyonlu/konvulziyonsuz

Haemophilus İnfluenza Tip B Aşısı Ø Konjuge aşı Ø Aşılamaya erken başlama koruyuculuğu arttırır Ø Aşılamaya Ø 6. aya kadar başlanırsa % 85 Ø 24. ayda başlanırsa % 11 -24 koruyucudur

Aşı şeması Ø 2 -6 aylık bebekler 4 -8 hafta ara ile 3 doz 3. dozdan bir yıl sonra rapel Ø 7 -12 aylık bebekler 4 -8 hafta ara ile 2 doz 2. dozdan bir yıl sonra rapel Ø 1 -5 yaş arasındaki çocuklara tek doz

Yan etkiler ve kontrendikasyonlar Ø Kızarıklık, endurasyon, hassasiyet Ø Sürekli ağlama Ø Ateş Ø Anaflaksi gelişenlere uygulanmaz

Kızamık Aşısı Ø Canlı attenüe aşı Ø s. c. Ø Koruyuculuğu %90 -95 Ø Maternal antikorlar 11. aya kadar + Ø 11 yaş civarında antikorlar koruyucu değerin altına iner

Yan etkiler ve kontrendikasyonlar Ø Ateş (%5 -15), döküntü (%5) Ø SSPE (0. 7/1. 000) Ø Kontrendikasyonlar ØYüksek ateş Øİmmunsupresyon, ØHamilelik, ØNeomisine karşı anaflaksi hikayesi Ø 3 ay içinde kan ürünleri veya Ig verilmiş olması

Kızamık-Kızamıkcık-Kabakulak Aşısı Ø Koruyuculuğu %96 Ø İki dozla ömür boyu koruyucu Ø Yan etkileri: ØAteş ØDöküntü ØLenfadenopati Ø Kombine aşı ile yan etki riski artmaz

Hepatit B aşısı Ø Rekombinant DNA aşısı Ø i. m. Ø Doz şeması Ø 0, 1 ve 6. aylar Ø 0, 1, 2 ve 12. aylar; Ø 0, 2 ve 4. aylar Ø 0, 1 ve 12. aylarda uygulanabilir. Ø Koruyuculuğu % 90 -95 Ø Koruma süresi 10 -15 yıldır Ø Yan etkileri: lokal ağrı ve hafif ateş Ø Anti HBs bakılması rutin olarak gerekmez.

HBV için risk grupları Ø Kan ve kan ürünleriyle temas ØSık transfüzyon ØHemodializ ØSağlık personeli Ø Kanla perkütan temas Øi. v. uyuşturucu ØDövme vb Ø Riskli cinsel temas Ø Perinatal temas Ø Bakım evlerinde yaşama Ø Düşük sosyo-ekonomik düzey

Hepatit A Aşısı Ø İnaktif virüs aşısıdır, Ø i. m. Ø Doz şeması Ø 1 -18 yaş: Ø 0, 1 ve 6 -12. ayda 3 doz 360 EU Ø 6 -12 ay ara ile 720 EU 2 doz; Ø 18 yaş üzeri: 6 -12 ay ara ile 1440 EU 2 doz Ø Koruyuculuğu yüksek, koruma süresi 20 yıl tahmin ediliyor.

Suçiçeği Aşısı Ø Canlı attenue aşı Ø s. c. Ø Doz şeması Ø 12 ay-13 yaş tek doz, Ø 13 yaş üzerine 4 -8 hafta ara ile iki doz Ø Tüm suçiçeği vakalarına karşı %73 -97, ağır suçiçeğine karşı % 100 koruyucu Ø Yan etkiler: Ølokal ağrı, Økızarıklık, şişlik, Ømakülopapüler döküntü( %3 -5 vakada)

Kontrendikasyonlar Ø İmmun yetmezlik Ø 2 mg/kg/gün üzerinde steroid kullanımı Ø Gebelik Ø Jelatin ve neomisine anaflaksi Ø Aşı sonrası 6 hafta salisilat kullanılmamalıdır

İnfluenza Aşısı Ø İnaktif virüs aşısı, Ø i. m. uygulanır Ø % 70 -90 koruyucu Ø <6 ay önerilmemektedir. Ø 6 -35 ay yarı doz , Ø 8 yaş altına ilk kez aşı yapılıyorsa 1 ay ara ile iki doz aşı yapılır Ø Yan etkileri : Ø Lokal ağrı Ø ateş Ø kırıklık Ø myalji

Aşılama Önerilen Risk Grupları Ø 65 yaş üzeri Ø Kronik pulmoner hastalık Ø HIV enfeksiyonu Ø Bakım evlerinde yaşayanlar Ø Kronik metabolik hastalık Ø Kronik böbrek hastalığı Ø Hemoglobinopatiler Ø İmmunsupresyon Ø Gebeler ( >14 hafta ) Ø Uzun süreli aspirin tedavisi

Pnömokok Aşısı Ø 23 serotip içeren polisakkarit bir aşıdır, s. c. veya i. m. uygulanır. Ø İnvaziv hastalıkları önlemede %56 -81 etkili Ø 10 yaşın altında 3 yıl sonra, 10 yaşın üzerine 5 yıl sonra rapel önerilir Ø İki yaşın altındakilerde immun cevap oluşturmaz.

Pnömokok aşı endikasyonları Ø Kronik KVS Ø Pulmoner hastalık Ø Diabet Ø Nefrotik sendrom veya KBY Ø Aspleni Ø orak hücreli anemi Ø İmmunsupresyon Ø HIV enfeksiyonu Ø 65 yaş üzeri Ø Kronik karaciğer hastalığı Ø Alkolizm Ø BOS kaçağı

SAĞLIK BAKANLIĞI AŞI TAKVİMİ 2006 • • Doğumda 1. Ayın bitiminde 2. Ayın bitiminde 3. Ayın bitiminde 4. Ayın bitiminde 6. Ayın bitiminde 12. Ayın bitiminde Rapel Hepatit B-1 Hepatit B-2 BCG, DBT-1, OPA-1, Hib-1 DBT-2, OPA-2, Hib-2 DBT-3, OPA-3, Hib-3 Hepatit B-3 KKK DBT-R, OPA-R, Hib-R (DBT-3, OPA-3, Hib-3’den 1 yıl sonra) • İlköğretim 1. sınıfta • İlköğretim 8. sınıfta OPA, KKK, Td Td, Kızamıkçık, Hepatit B 3 doz

MİLLİ PEDİATRİ DERNEĞİ AŞI TAKVİMİ ÖNERİSİ (2002)

AAFP AŞI TAKVİMİ ÖNERİSİ

TEŞEKKÜRLER