AHMET HAMD TANPINAR 1901 1962 1901 ylnda stanbulda

AHMET HAMDİ TANPINAR (1901 -1962) • 1901 yılında İstanbul’da doğmuştur. Çeşitli liva ve vilayetlerde kadılık yapan Hüseyin Fikri Efendi ile Trabzonlu Nesibe Hanım’ın oğlu olarak Şehzadebaşı semtindeki evlerinde doğan Ahmet Hamdi’nin çocukluğu çok defa babasının kadılığı dolayısıyla onun bulunduğu yerlerde geçti. İstanbul’da ancak babasının yeni bir yere tayini sırasında kısa aralarla bulundu.

• İlköğrenimini Anadolu’nun çeşitli yerlerinde tamamlayan A. Hamdi lise yıllarını Vefa , Kerkük ve Antalya Sultanilerinde tamamladı. Darülfünunun edebiyat şubesine kaydoldu. Fakülteden mezun olduktan sonra on yıl kadar lise öğretmenliği yaptı. Edebiyat Fakültesinde “ 19. Asır Türk Edebiyatı Kürsüsü” kurulmasıyla bu kürsünün başına getirildi. Güzel Sanatlar Akademisi ve Edebiyat Fakültelerinde “Yeni Türk Edebiyatı” profesörlüğü yap tı.

• Şair , yazar , edebiyat tarihçisi. Öykü , roman , deneme türlerinde eserler vermiştir.

Doğu ve Batı kültürlerinden bir sentez yapmayı başaran yenilikçi bir yazardır. Tanpınar , öykücülüğünde ve romancılığında da şairlik tarafı ağır basan bir yazardır.

• Tanpınar’ın eserlerinde yer tutan en önemli kavram ZAMAN dır. Bunda ustası olarak kabul ettiği Marcel Proust ‘un etkisi vardır. Zaman kavramı onda bir roman tekniği olarak önem kazanmıştır. Huzur adlı romanı olay olarak 24 saat içine sığdırılmış olduğu halde geriye dönüşlerle zamanın genişletildiği hacimli bir romandır.

• Ölüm , tarih , felsefe üzerine düşünceleri hep zaman kavramının üzerinde şekillenir. Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı romanında da zaman temasını toplumsal bir hiciv malzemesi olarak kullanır.

• Tanpınar’da “rüya ve geçmiş zaman” kavramlarının anahtar kelimeler olduğu görülür. İlk öyküsü olan “Geçmiş Zaman Elbiseleri” nde , öykü , rüya gibi bir dekor içinde garip insanlar , olaylar ve mekan içinde geçer ki okuyucu kendini bir rüya atmosferinde bulur. Tanpınar’ da rüyanın asıl trajik havası “Abdullah Efendi’nin Rüyaları” ve “Rüyalar” öykülerindedir.

• Uyuyan insanın uzak ve derin görünüşü ölümü hatırlatır ve ölüm herşeyin üstünde bir kavram olarak ortaya çıkar.

• Şiir görüşünde ve eserlerinde musikimizin etkilerini bulmak mümkündür.

• Zaman temasını işleyen şiirlerinden biri Bursa’da Zaman şiiridir.

• Bursa’nın doğal güzelliklerini tarihi değerleriyle kaynaştırmıştır.

Onunla bir yaşta ihtiyar çınar Eliyor dört yana sakin bir günü. Bir rüyadan arta kalmanın hüznü İçinde gülüyor bana derinden. Yüzlerce çeşmenin serinliğinden , Ovanın yeşili , göğün mavisi Ve mimarilerin en ilahisi. Bir zafer müjdesi burda her isim; Yekpare bir anda gün , saat , mevsim Yaşıyor sihrini geçmiş zamanın Hala bu taşlarda gülen rüyanın Güvercin bakışlı sessizlik bile Çınlıyor bir sonsuz devam vehmiyle. Gümüşlü bir fecrin zafer aynası , Muradiye , sabrın acı meyvası. Ömrünün timsali beyaz Nilüfer, Türbeler , camiler , eski bahçeler , Şanlı menkıbesi binlerce erin , Sesi arşa çıkan hengamelerin. Nakleder yadını gelen geçene Bu hayalde uyur Bursa her gece; Her sabah onunla uyanır , güler Gümüş aydınlıkta serviler, güller Serin hulyasıyla bahçelerinin. Başındayım sanki bir mucizenin Su sesi ve kanat şakırtısından Billur bir avize Bursa’da Zaman Yeşil türbesini gezdik dün akşam , Duyduk bir musiki gibi zamandan Çinilere sinmiş Kur’an sesini Fetih günlerinin saf neşesini Aydınlanır gördüm tebessümünle İsterdim bu eski yerde seninle Başbaşa uyumak son uykumuzu ,

Eserleri