AHAP MALZEMEDE BOZULMA FAKTRLER Kimyasal Faktrler Kimyasal maddelerin

AHŞAP MALZEMEDE BOZULMA FAKTÖRLERİ

Kimyasal Faktörler Kimyasal maddelerin, ahşabın hücre duvarına ulaşma oranı kimyasal bozulmanın boyutunu belirler. Genellikle kimyasal maddeler ahşap malzemenin önce rengini değiştirir. Metaller ahşap üzerinde korozyon oluşumuna, asitler erimeye, bazlar yumuşamaya, alkoller şişmeye sebep olur. Yangın da ısıya bağlı bir kimyasal bozulmadır. Ahşabı en fazla etkileyen kimyasal kaynaklar arasında, endüstriyel atmosfer kirliliği, gaz borusu sızmaları ve kiremitlerin absorbe ettiği tuzların yıkanmaları sayılabilir. Ayrıca, ahşapta kullanılan metal bağlayıcıların neden olduğu ve “çivi kusması” denilen korozyon problemleri de kimyasal madde etkileriyle birlikte artmaktadır.

2. Sıcaklık, havanın basıncı ve bağıl nemi değiştirmektedir. Havanın alabileceği su miktarı sıcaklıkla birlikte artmaktadır. Artan ve azalan sıcaklık değişimlleri malzemenin kabul edilebilir nem miktarını doğrudan etkilemektedir. Ani sıcaklık değişimi, yıl içerisindeki dalgalanmalar bozulmalara neden olan faktörler olarak sınıflandırılabilir.

3. Aşınma – Ayrışma Açık havada barındırılan nesneler yağmur ve rüzgar etkisiyle fiziksel erozyona uğrar. Ayrışmalar fotokimyasal bozulmayı da içerir. Ahşap yüzey genellikle gümüş-gri bir renk alır, daha yumuşak olan erken odun yıprandıkça ve daha sert bir yapıya kavuştukça çizgili bir dokuya sahip olur. Gümüş-gri yüzey biyolojik olmayan saldırılara karşı koruyucu bir yüzey gibi davranır. Bütün dış etkenler altında ahşap yüzeyin 12 yılda 1 mm kaybettiği saptanmıştır. Resim 1 : Ahşap üzerinde gümüş- gri renk

4. Kirlilik Açık hava koşulları, içerisinde farklı kirlilik yapan faktörlerin doğrudan etkisi altındadır. Hava akımlarının dış ortamdaki toz gibi kirleticileri taşımasıyla yüzey birikimine neden olur. Yüzey birikimleri , renk değişimi, solma gibi fiziksel değişikliklere sebep olmaktadır. Oluşan bu kirlilik tabakası tuzlanma ve yoğunlaşma nedeni ile oluşan su buharı zerrecikleirnin ahşap yüzeyinde tutunup nemden daha fazla etkilenmesine sebep olabilir. Resim 2: Ahşap eser üzerinde biren toz tabakası

5. İnsan Etkisi Objenin üretim şeklinden yapılan onarımların hatalı olmasına kadar bir çok aşamada insanın etkisi vardır. Müze koleksiyonlarındaki ahşap nesnelerin fiziksel hasarı, uygunsuz kullanım ve kat hizmetleri prosedürlerinden, kötü depolama ve sergilemeden kaynaklanabilir. Nesnelerin çevrede daha fazla toz ve kire maruz kaldığı ve bu nedenle daha sık temizlik gerektirdiği döşenmiş tarihi yapılarda sergilenen koleksiyonlarda fiziksel hasar daha fazla görülmektedir.

Biyolojik Faktörler Ahşap bir takım biyolojik ajanların bozulmalarına maruz kalabilir bu ajanlar ahşap işlenmeden önce bile yerleşmiş olabilir. Bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalar, kuşlar, böcekler , kuşlar vb etkenler bozulmaya neden olabilir.

Bakteriler ışın hücrelerindeki nişastayı tüketir. Genellikle suya doymuş ahşabı etkiler. Daha önce bakteriye maruz kalmış ahşap mantarlara karşı daha az dayanıklı hale gelir. Mantarlar klorafilleri olmadığı için bir başka canlıya bağlı yaşamak zorundadırlar. Biyolojik olrak ahşaba en çok zararı mantarlar vermektedir. Ahşap üzerinde renk değişimi ve çürümeye neden olurlar.

Böcekler ahşabı hem besin hem de kendilerini korumak için kazarlar. Yetişkin böcekler yumurtalarını ahşap içine bırakarak gelişimlerini burada sağlamasını bekler. Larvalar yumurtadan çıktıktan sonra ahşap malzemeyi içten kazarak ilerler ve en son kanatlanıp çıkmak için yüzeyde delikler açarlar. Kemirgenler yiyecek ve tuz almak için ya da dolap gibi objelerin içindeki yiyeceğe ulaşmak için ahşabı kemirerek zarar verirler. Kuşlar özelikle ağaçkakanlar yapı malzemesi olarak kullanılan ahşaplara yuva yapmaya çalışarak deliklere neden olur.