AGRUMI Citrus sp Nikola karid mag ing agr

AGRUMI (Citrus sp. ) Nikola Škarid, mag. ing. agr.

Citrusi ili Agrumi o Agrumi - kiselo vode o zajednički naziv za rod biljaka unutar porodice Rutaceae o iz tropskih krajeva jugoistočne Azije (tromeđa Indije - Burme – Kine) o prve biljke uzgojene oko 4000. pr. Kr.

Citrusi ili Agrumi o do istočne Afrike i Europe su stigli pred slom Rimskog carstva o Španjolci konkvistadori presadili su citruse u Novi svijet u 15. st.

Morfologija o zimzelena grmolika stabla o visine između 5 i 15 m o rastu između 40º sjeverne geografske širine i 40º južne geografske širine - Mediteranska klima

List o kožast o sjajan o ovalno-zašiljen

Cvijet o o o travanj/svibanj/lipanj cvjetovi su jednostruki ili u cvatu promjera 2 -4 cm 5 bijelih latica brojni prašnici intenzivnog mirisa

Plodovi o o 3 - 5 godina nakon sadnje puna rodnost nakon 8 do 10 god. Od cvatnje do berbe 5 - 6 mj dugi 4 -30 cm, promjera 4 -20 cm o puno limunske kiseline sa velikom količinom vitamina C

Plodovi citrusa imaju tri sloja: Vanjski sloj - epikarp Štiti kožu ili koru, koji štiti plod od oštećenja. To je grubi sloj, boje od žute do narančaste, pun eteričnih ulja, koja plodu daju karakterističan miris agruma. MeĎusloj - mezokarp koji se sastoji od bijele spužvaste materije, taj sloj zajedno sa epicarpom formira perikarp ili koru voća. Unutrašnji sloj - endokarp koji se sastoji od pulpe, podijeljene na radijalne segmente ili vrećice sokova, koje imaju (ili ne - ovisno o sorti) sjemenje. Taj sloj bogat je lako topivim šećerima, značajnim količinama vitamina C, vlaknima, raznim organskim kiselinama i solima, koja daju karakterističan okus agruma. endokarp mezokarp epikarp

Razmnožavanje cijepljenjem sjemenom reznicama (od 4. do 9. mj)

Temperatura o osjetljivi su na hladnodu o uvenu kad temp. padnu ispod 0°C o opt. temp. 15°C zimi 10°C Limun gubi lišde i jednogodišnji prirast od - 3 do – 5°C Naranča - 6 do -7°C Mandarina na -7°C

Vjetrovitost o zaklonjena područja o podizanjem vjetrozaštitnih pojaseva o armatura s mrežom ili drvedem- masline ili čempresi

Tlo o o dobro drenirana tla lakše teksture ilovasta ili pjeskovito-ilovasta plodna tla

Priprema tla

Navodnjavanje o ljetne vrudine - češde o u rujnu – umjereno Agrumi traže dostatne količine vode, posebice u vegetacijskom razdoblju od travnja do kraja rujna

Prihrana Najpovoljnija količina hraniva, preporučuje se gnojidba s: o 300 g N 2 o 140 g P 2 O 5 o 200 g K 2 O stablo agruma u rodu

Rezidba o Grane se ne prikraduju, nego se odsatranjuju!!! o Odstranjuju se konkurentne grane i forsirase rast ostavljene mladice. o Intenzitetom rezidbe, tj. količinom odstranjenog drveta i oštrinom reza određuje se kondicija, bujnost i rodnost vodke. o Oštrom rezidbom dobiva se više vegetativnih, a manje rodnih pupova. o Slabijom rezidbom ili izostankom rezidbe razvija se vodka manje bujnosti i slabije kondicije, što dovodi do neujednačene rodnosti.

Tehnike uzgoja u posudi

Bolesti i štetnici o ČaĎavica (Capnodium citri) o Mediteranska vodna muha (Ceratitis capitata) Štitaste uši

Agrumi kao hrana

Trgovina agrumima o trgovina agrumima odvija se ved više od 200 godina o Španjolska imala dominantnu ulogu, naročito u prometu mediteranskih agruma. o danas je najvedi proizvođač Brazil, koji je preuzeo tu ulogu od SAD-a nakon što su 1960 -ih stradali brojni nasadi na Floridi.

Agrumi po hrvatskim prostorima o Agrumi su se u dubrovačkom primorju počeli uzgajati kao ukrasno bilje po parkovima od 15. st. o Agronom Mato Bobanovid zabilježio je da je 1923. u Dalmaciji bilo 10 800 stabala agruma. o Prve plantaže mandarina i naranača u primorju i neretvanskoj dolini podignute su krajem 1950 -ih.

• http: //www. gospodarski. hr/Publication/2014/ 16/isplativost-uzgojaagruma/8048#. XCIk 7 Fx. Kj. IU

• https: //www. vecernji. hr/mandarinke-narancei-limuni-s-plavog-jadrana-813978