Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewntrznego

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Ocena audytu wewnętrznego Departament Audytu Wewnętrznego Warszawa, 22. 11. 2018 r.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Akty prawne q krajowe: ü ü Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie audytu wewnętrznego oraz informacji o pracy i wynikach tego audytu; Komunikat Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 12 grudnia 2016 r. w sprawie standardów audytu wewnętrznego dla jednostek sektora finansów publicznych; (standardu opracowane prze IIA standardami audytu wewnętrznego dla jednostek sektora finansów publicznych). q unijne: ü Rozporządzenie Komisji (UE) nr 907/2014, załącznik I Kryteria akredytacji, cz. 4 B. Oceny przeprowadzane oddzielnie przez służbę audytu wewnętrznego;

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Kryteria akredytacji – audyt wewnętrzny Agencja płatnicza przyjmuje następujące procedury: (i) służba audytu wewnętrznego jest niezależna od innych działów agencji płatniczej i podlega bezpośrednio kierownikowi agencji płatniczej; (ii) służba audytu wewnętrznego weryfikuje, czy procedury przyjęte przez agencję są wystarczające do zapewnienia zgodności z przepisami (…), pod warunkiem, że plan audytu zapewnia objecie, w okresie nieprzekraczającym pięciu lat, wszystkich ważnych obszarów, łącznie z działami odpowiedzialnymi za zatwierdzanie; (iii) prace służby audytu wewnętrznego są wykonywane zgodnie z przyjętymi na poziomie międzynarodowym normami, rejestrowane w dokumentach roboczych, a ich wynikiem są sprawozdania i zalecenia kierowane do ścisłego kierownictwa agencji.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa q Działania podejmowane przez DAW ARi. MR W celu dokonania oceny czy działalność audytu wewnętrznego jest zgodna z Międzynarodowymi standardami praktyki zawodowej audytu wewnętrznego (Standard 1300) w DAW został opracowany Program zapewnienia i poprawy jakości, (KP-611 -94 -ARi. MR/7/z. Program uwzględnia: Oceny wewnętrzne: Oceny zewnętrzne: - bieżącą ocenę działalności audytu wewnętrznego, - okresowe przeglądy działalności audytu wewnętrznego dotychczas dokonywane były przez MF, Krajową Administrację Skarbową (organ certyfikacyjny), audytorów zewnętrznych prowadzących audyty akredytacyjne ) 1

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa KP-611 -94 -ARi. MR/7/z. Ocena wewnętrzna: : wewnętrzna: 1. bieżąca ocena działalności audytu wewnętrznego • • • 2. okresowe przeglądy przeprowadzane drogą samooceny • • nadzorowania realizacji zadań (m. in. zakres prac, terminowość, przejrzystość treści sprawozdań i kompletność dokumentacji); zatwierdzenie programu zadania audytowego i sprawozdania; uzyskania bieżącej informacji od kierownictwa komórki/ jednostki audytowanej o pracy audytorów; przeglądu kwestionariuszy oceny realizacji zadania audytowego; analizy wykonania planu audytu; analizy innych wskaźników działalności (jak np. monitoring wdrażania zaleceń w ramach przeprowadzania czynności sprawdzających). okresowy przegląd audytu wewnętrznego dokonywany jest metodą samooceny według aktualnie przyjętych zasad, dotyczących sporządzenia w danym roku oświadczenia o stanie kontroli zarządczej (Kwestionariusz samooceny); okresowej ocenie podlegają również pracownicy DAW. Ocena dokonywana jest na podstawie zasad określonych w aktualnie obowiązującym zarządzeniu Prezesa ARi. MR w sprawie wprowadzenia regulaminu ocen okresowych pracowników Agencji.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa KP-611 -94 -ARi. MR/7/z. Ocena wewnętrzna: : wewnętrzna: 2. okresowe przeglądy przeprowadzane drogą samooceny • Kwestionariusz z okresowej • samooceny jakości audytu wewnętrznego – załącznik • do procedury audytu wewnętrznego KP-611 -94 ARi. MR/7/z Okresowy przegląd audytu wewnętrznego dokonywany jest metodą samooceny według aktualnie przyjętych zasad, dotyczących sporządzenia w danym roku oświadczenia o stanie kontroli zarządczej (Kwestionariusz samooceny); Pytania w kwestionariuszu wynikają ze standardów IIA (1000, 1100, 1200, 1300, 2000, 2100, 2200, 2300, 2400, 2500, 2600); Element procesu samooceny systemu kontroli zarządczej w ARi. MR przeprowadzanego co roku;

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa KP-611 -94 -ARi. MR/7/z. Ocena zewnętrzna: : zewnętrzna: Oceny zewnętrzne w ramach standardu 1312 IIA, zalecane są do przeprowadzenia co najmniej raz na pięć lat przez zespół lub osoby, które są niezależne od jednostki, u których nie występuje rzeczywisty ani domniemany konflikt interesów. Niezależny od jednostki oznacza niestanowiący części ani niebędący pod kontrolą jednostki, w której audyt wewnętrzny jest oceniany. Ocena dokonywana jest przez wykwalifikowane osoby lub zespół, legitymujące się znajomością najlepszych praktyk zawodu, wiedzą w zakresie aktualnych Międzynarodowych standardów praktyki zawodowej audytu wewnętrznego, przyjętych przez IIA. Ocena zewnętrzna DAW wykonywana dotychczas była: • corocznie przez przedstawicieli Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) – w trakcie prowadzonego audytu gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi środków z innych źródeł zagranicznych, w tym certyfikację i wydawanie deklaracji zamknięcia; • przez przedstawicieli Ministerstwa Finansów w ramach oceny, o której mowa w art. 292 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych; • Przez audytorów zewnętrznych (Andersen, KPMG, Grupa Gumułka, KAS) przeprowadzających audyty akredytacyjne.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Ocena zewnętrzna w DAW Rok 2017 3 audyty akredytacyjne przeprowadzone przez audytora zewnętrznego Grupa Gumułka - Audyt przeprowadzona przez KAS podczas audytu akredytacyjnego w odniesieniu do zadań, które ARi. MR przejmuje od ARR działającej dotychczas jako agencja płatnicza w ramach WPR. przeprowadzona przez KAS, w trakcie audytu gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu UE

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Ocena KAS: (w odniesieniu do kryterium akredytacji – Oceny przeprowadzane oddzielnie przez służbę audytu wewnętrznego) • Służba audytu wewnętrznego jest niezależna od innych działów Agencji Płatniczej i podlega bezpośrednio Prezesowi Agencji Płatniczej; • Służba audytu wewnętrznego weryfikuje, czy procedury przyjęte przez ARi. MR są wystarczające do zapewnienia zgodności z przepisami unijnymi, a także dokładność, kompletność i terminowość rachunków; • Prace służby audytu wewnętrznego są wykonywane zgodnie z przyjętymi na poziomie międzynarodowym normami, rejestrowane w dokumentach roboczych, a ich wynikiem są sprawozdania i zalecenia kierowane do ścisłego kierownictwa Agencji.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Raport z audytu akredytacyjnego ARi. MR w ramach działania „Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej”, poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw” PROW 2014 -2020 Kryterium akredytacyjne: Monitorowanie Oceny przeprowadzane oddzielnie przez służbę audytu wewnętrznego Rekomendacja dotycząca zaimplementowania w treści procedury dokonywania okresowej, niezależnej walidacji w myśl standardu 1312 IIA

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Przygotowania do przeprowadzenia oceny zewnętrznej • Wybór formy przeprowadzenia oceny zewnętrznej – pełna zewnętrzna ocena/samoocena z niezależną walidacją (standard 1312); • „rozeznanie rynku” – analiza kosztów przeprowadzenia oceny zewnętrznej przez firmę audytową/uruchomienie procedury zabezpieczenia środków w budżecie ARi. MR na ten cel/ procedury zamówień publicznych; • Skierowanie do Ministra Finansów wystąpienia o przeprowadzenie oceny z niezależną walidacją; • Przegląd dokumentacji wewnętrznej (procedury, zarządzenia wewnętrzne, regulaminy); • Aktualizacja procedury audytu wewnętrznego - KP-611 -94 -ARi. MR/7/z – marzec 2018; • Szkolenie dla pracowników DAW z „Oceny Jakości Audytu wewnętrznego – QA” (IIA).

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Przeprowadzenie samooceny w DAW - Arkusz samooceny z MF; - Spotkanie z zespołem oceniającym z MF + prezentacja narzędzia samooceny; - Powołanie zespołu oceniającego w DAW (4 osoby); - Zgromadzenie wymaganej dokumentacji z lat 2017 -2018; - Wybór zadań do oceny metodą losową; - Wypełnienie kwestionariusza (6 zadań zapewniających, 2 czynności doradcze, organizacja i sprawozdawczość); - Przygotowanie wyników samooceny (raport z arkuszem samooceny); - Przekazanie wyników do MF do walidacji.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Planowany harmonogram realizacji procesu oceny zewnętrznej z niezależną walidacją I. III. IV. V. VI. Data rozpoczęcia procesu: 18 październik – spotkanie zespołu oceniającego z przedstawicielami MF, omówienie narzędzia do samooceny; Przeprowadzenie samooceny przez pracowników DAW, przygotowanie raportu z samooceny, konsultacje z MF – 12 osobodni; Zebranie ankiet audytowych (kierownik, jednostki, komórki audytowane, audytorzy) oraz przekazanie wyników samooceny do MF - 16 listopada; Zapoznanie się zespołu oceniającego MF z przekazanym wynikiem i sprawozdaniem 19 - 30 listopada; Walidacja samooceny w ARi. MR – 3 - 14 grudnia; Data zakończenia procesu: 17 - 31 grudnia sporządzenie Raportu z walidacji i przekazanie go ARi. MR.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament Audytu Wewnętrznego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Proces samooceny w DAW „refleksje” (wnioski i spostrzeżenia) • Arkusz do samooceny jest wygodny w obsłudze, intuicyjny; • Pytania do arkusza zawierają komentarze ułatwiające właściwą interpretacje pytania i tym samym udzielenie właściwej odpowiedzi; • Proces oceny zewnętrznej z walidacją jest procesem krótkim i sprawnym z perspektywy jednostki ocenianej (ARi. MR); • Możliwość odniesienia wskaźników komórki benchmarkingowych publikowanych przez MF; • Dobra komunikacja z MF. audytu do danych

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Pytania? Departament Audytu Wewnętrznego

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Poleczki 33, 02 -822 Warszawa Dziękuję za uwagę Departament Audytu Wewnętrznego