ADDA Converter Kerem Oktay Bilgici ADDA AnalogDijital converter

AD-DA Converter Kerem Oktay Bilgici

AD-DA § Analog-Dijital converter (ADC, A/D şeklinde de kısaltılabilir) devamlı gelen sinyalleri ( continuous signal ) dijital sayılara çeviren bir entegre devredir. Tam tersi işlemi yapana ise Dijital-Analog converter (DAC) denir.

ADC Çeşitleri § Nyquist prensibini takip eden ya da etmeyen olarak iki ana başlıkta toplanabilirler.

Nyquist prensibini takip edenler § Successive Approximation Converter § Dual-Slope Converter § Ramp Converter § Parallel AD (Flash) Converter

Nyquist Prensibini Takip Etmeyenler § Delta Sigma Converter

DAC Türleri § Genel olarak üç tip DAC vardır. Rezistif ağırlıklı (Weighted Resistor), R/2 R merdiven (R/2 R Ladder) ve tek bit (Single Bit) DAC.

§ En genel hali ile analog dijital çevrimi ve tipik sinyal yolu şu şekilde özetlenebilir.

Apogee Rosetta 800 § 8 Kanal AD-DA çevirim § 96 Khz’e kadar örnekleme hızı (isteğe bağlı yükseltme ile 192 Khz) § 8 kanal AES-ADAT I/O § Soft Limit özelliği § Yüksek çözünürlüklü sinyali en iyi şekilde 16 bite çevirmek için (cd ve internet amaçlı) UV 22 HR

§ Girişler: • Analog Giriş 1 -8: Balanced, DSUB connector § AES giriş: x 4, transformer balanced, DSUB connector § Optical - ADAT/SMUX In: Toslink § WC In: BNC 75 ohm

§ Çıkışlar: § Analog Çıkış 1 -8: Balanced, DSUB connector. § AES Çıkış: x 4, transformer balanced, DSUB connector § Optical - ADAT/SMUX (S/MUX poured in hardware: ADAT optik üzerinde 12 kanal 96 k. Hz/24 bit kayıt ve playback ) § Out: Toslink § WC Out: BNC 75 ohm

Ön Panel Bağlantıları § Power Switch: Cihazı açar. Eğer sample rate seçeneğine basılı tutularak cihaz açılırsa, fabrika ayarlarına geri döner (reset to factory defaults). Ayrıca master power switche sahip olan bir rack içine bağlandığında, duruma göre konfigüre edilebilir. § Sample Rate: 2 modda çalışır. 44. 1 -192 seçeneklerinden herhangi bir tanesi seçildiğinde, saat bilgisini kendi iç kristalinden alır ve seçili hızda çalışır. EXT moduna geçildiğinde ise saat bilgisini dış bir kaynaktan alır ve oradan gelen hız bilgisine göre çalışır. § SYNC: Sample rate EXT seçildiğinde, kullanılacak kaynağı seçmeye yarar. Seçenekler şunlardır ADAT+S/MUX OPTION AES+DW WC

§ LOCK: Aletin çift saat kilit durumunu gösterir. Wide and Narrow § § § şeklinde iki durum vardır. Rosetta 800, saat jitterini en aza indirgemek amaçlı olarak 2 saat kullanmaktadır. Source to Digital: Bu seçenek elimizdeki iki sinyal yolundan ilkini, girişleri dijital çıkışlara yönlendirerek düzenlemeyi sağlar. 8 toplam girişi dijital çıkışlara yönlendirir. Bu girişler sadece analog ya da dijital olabileceği gibi, ikisinden de olabilir. Soft Limit: OVER (aşırı yüklenmiş sinyal) durumu yaratmadan maksimum sinyal seviyesini yakalayabilmek için Apogee’nin geliştirdiği bir Limiting entegresini devreye sokmak amaçlı kullanılır. Output Resolution: 16 bitlik dijital sinyalde 24 bitlik çözünürlüğü korumaya yarayan UV 22 HR algoritmasını devreye sokar. Cd yazıcılar ya da DAT kaydediciler gibi 16 bitlik ekipmanlar bağlandığında çalışılan çözünürlükten feragat etmemek amaçlıdır.

§ Signal Led: 3 adet sinyal ledi bulunmaktadır a. A/D Over: A/D converter bölümünde oluşan OVER durumunu gösterir. Sinyal seviyesinin maksimumu aştığını gösterir. b. Digital Out: Dijital çıkışlara yönlendirilen kaynakların dijital seviyesini gösterir. c. Analog Out: Analog çıkışlara yönlendirilen kaynakların dijital seviyesini gösterir. § Source to Analog Out: İkinci sinyal yolunun yönlendirmelerini seçmek amaçlıdır. Toplamda 8 kaynak yönlendirilebilir. Bu sadece tek bir türden olabileceği gibi (analog-dijital) hem analog hem de dijital girişler yönlendirilebilir

Arka Panel Bağlantıları § Analog In: DB-25 bağlantı tipi ile +4 d. Bu nominal seviyesinde 8 adet § § § § analog balanslı bağlantı yapılabilir. Analog Out: +4 d. Bu nominal seviyesinde DB-25 bağlantı tipi ile 8 line seviyesi balanslı analog çıkışa sahiptir. ADAT / S-MUX In: Toslink bağlantı tipi ön panel bağlantı konfigürasyonuna göre ADAT ya da S-MUX bağlantı kabul eder. ADAT / S-MUX Out: Toslink bağlantı tipi ile ADAT ya da S-MUX çıkış sağlar. Option: Option kart takma slotudur. Word Clock In: BNC bağlantı tipi ile word clock sinyali almaya yarar. Word Clock Out: TTL Logic tipi saat verisi göndermeye yarar. AC In: Güç kaynağı bağlantı yeri.

Genişleme (OPTION) Kartları § X – Symphony: Apogee’nin kendi kayıt arabirimi olan Symphony’e § § § (32 kanal PCI-E ya da PCI-X) bağlantı yapmak amaçlı kartıdır. X – HD: Protools HD sisteme direkt bağlantı yapabilmek amaçlı üretilmiş bir karttır. X – Firewire: Native olarak adlandırılan Logic, Nuendo vs gibi programlarla kullanabilmek için geliştirilen firewire arabirimidir. Ayrıca düşük latency amaçlı Firemix adlı kendi mix yazılımı ile gelmektedir. X – Digi – Mix: Protools Mix sisteme direkt giriş yapabilmek amaçlı bir karttır.

X - Symphony

X - HD

X - Firewire

X - Digi. Mix

Lynx Aurora 16

§ § 16 Kanal AD-DA çevirim (Aurora 8 de ise 8 kanal) 44. 1, 48, 88. 2, 96, 176. 4 ve 192 k. Hz sampling Synchro. Lock teknolojisi ile düşük saat jitteri Lynx AES 16 PCI audio interface ile PC ya da Mac ortamına direkt bağlantı

Ön Panel

1. 2. Sample Rate: SYNC SOURCE internal seçildiğinde, sample rate ayarını yapmaya yarar. 44. 1 ile 192 Khz arası standart seçenekleri vardır. Dışarıdan bir alet ile senkronlandığında ise dışarıdan gelen örnekleme hızının ledi yanar. Alet kapalı iken buna basık tutularak açıldığında ise fabrika ayarlarına döner. Sync Source: a. INT: On-board kristal osilatöründen senkronunu sağlar. b. EXT: Word Clock girişinden sinyalini alır c. EXT/2: İstenilen örnekleme hızının yarısı hızında bağlantı alır. Genelde Dual-Fire AES/EBU cihazları için kullanılır. d. AES A: AES I/O Port A Digital Input tan saat sinyalini alır. İlk geçerli AES/EBU kanalından alır e. AES B: AES I/O Port B Digital Input’tan sinyalini alır. İlk geçerli AES/EBU kanalından alır f. LSLOT: İsteğe bağlı olarak LSLOT genişleme yuvasına takılan LSTREAM/LSLOT kartından alır (Firewire, ADAT vs. )

3. 4. Synchro Lock: Bu led yanıp sönmekte olduğunda gelen saat sinyalini analiz ediyor demektir. Led yandığında ise analiz tamamlanmış ve sinyale kitlenilmiş demektir. Analiz esnasında da kullanmak mümkündür ama jitter problemleri yaşama olasılığı yüksektir To Analog Out: Analog çıkışlara yönlendirilecek sinyal kaynağını seçer. Kanallar direkt olarak ilgili kanallarına giderler (1 -1 2 -2 3 -3) Dış bir kontroller kullanıldığında bireysel kanallar belirli çıkışlara yönlendirilebilirler a. Analog In: Analog 1 -16 girişleri seçilir. b. AES In: Port A ve B dijital girişleri seçilir c. LSLOT In: LSOT expansion kartının girişleri seçilir ( ADAT Lightpipe vb. ) d. Her 3 led de yanıyor ise, ön panel yönlendirmesi tamamen iptal edilmiş ve yönlendirmeler dış bir kontrol ile yönetilecektir demektir

5. 6. 7. 8. 9. To Digital Out: Dijital çıkışlara yönlendirilecek sinyal kaynağını seçmeye yarar. Analog girişlerin yanısıra istenirse dijital girişleri direkt dijital çıkışlara yönlendirerek Aurora’nın tek başına bir dijital sinyal router olarak çalışmasını sağlar. a. Analog In: 1 -16 Analog girişler b. AES In: Port A ve B dijital girişler c. LSLOT In: LSLOT genişleme yuvası girişleri d. 3 led aktif: Ön panel yönlendirmesi devre dışı. IR/MIDI: Dışarıdan bir IR ya da MIDI kontroller bağlı ise oradan gelen sinyali belirtir. Peak Meter: Giriş sinyal seviyesini gösterir. Alt ledler sinyal seviyesini üst kırmızı ledler ise aşırı yüklenmeyi gösterir. IR Transreceiver: Ir. DA kullanan herhangi bir cihaz ile (PC, laptop, pocketpc vs. ) Aurorayı kontrol etmeye yarar. Efektif menzili 1 metredir ve arada fiziksel herhangi bir engel olmaması gereklidir. Meter: Peak meterin dijital mi yoksa analog girişleri mi göstereceğini seçmeye yarar.

10. TRIM/AES Mode: Meter düğmesi analog seçili iken, bu düğme analog giriş çıkışlara +4 d. Bu ya da -10 d. Bv nominal seviyenin seçilmesini sağlar. Bu seçim tüm kanalları etkiler Meter dijitale ayarlı iken AES/EBU dijital I/O konfigüre etmeye yarar. Dört adet çalışma modu bulunur a. Single Wire I/O Mode (Tüm ledler sönük): Tüm dijital giriş çıkış kanallarının 192 Khz e kadar çalışmasını sağlar. b. Dual Wire Input: Legacy dual wire input cihazları ile uyumluluk sağlar. Budurmda giriş kanalları yarıya iner c. Dual Wire Output: Legacy dual wire output cihazları ile uyumluluk modu. Çıkış kanalları yarıya inmektedir d. Dual Wire I/O Mode (iki led de açık) : TÜm dijital giriş çıkışlar legacy uyumlu hale gelir. Bu durumda tüm giriş ve çıkış kanalları yarıya iner. 11. Power: Güç düğmesidir. Standart operasyon C power bağlandığında standby konumudur. Gene master power switch bulunduran rack sistemler için standart operasyon power on olarak değiştirilebilir. Alet tamamen kapatmak için AC güç kaynağını çıkartmak ya da ana switchden elektriği kesmek gerekir.

Eventide Harmonizer

H 8000 FW § Eventide firmasının üretmiş olduğu Harmonizer serisinin en son üyesidir. Her ne kadar Harmonizer dense de (Harmonizer isminin hakkı Eventide firmasına aittir) yaptıkları sadece harmonizing işleminden daha da fazlasıdır. Tam teşekküllü bir efekt prosesörü olan Harmonizerin üzerinde 230 dan fazla efekt modülü bulunmaktadır. Şirket yetkilileri bu durumla ilgili olarak ‘Bizim DSP gücümüz bitmeden, sizin fikirleriniz bitecek’ demişlerdir. Pitch tracking ve pitch shifting in en çok DSP gücüne ihtiyaç duyan işlemlerden olduğunu düşündüğümüzde bu söz pek de abartı kalmıyor.

§ Tüm efektler ve diğer işlemler kendi ön panelinden ayarlanabileceği gibi, yardımcı yazılımlarla PC ya da Os-X sistemler üzerinden de yapılabilir. Üzerinde 4 analog girişin yanısıra, 8 adet AES/EBU, ADAT, S/PDIF I/O bulunur. Ayrıca Firewire I/O arabirimi ile PC ya da Mac ile direkt bağlantı sağlayabilir. Böylece 8 giriş çıkış ile 24 Bit audio transferini yapabilir. § Çok geniş kullanım alanı olan bir prosesördür. Stüdyolar harici broadcasting, post production alanlarında da geniş kullanım görmüştür. Ayrıca dünyaca ünlü gitar virtüözlerinin ve sayısız amatör müzisyenin (parası yetiyorsa tabii) sinyal zincirinin en önemli parçası olmuştur.

§ Genel efekt kategorileri şunlardır a. Pitch b. Delay c. EQ d. Reverb e. Modulation f. Dynamics § Ayrıca reverb efektleri arasında 5. 1 sistemler için özel hazırlanmış algoritmalar vardır.

Ön Panel

a) b) c) d) e) f) Level Meter: Giriş ve çıkış seviyeler göstergesi Samp. Rate-Ext. Sync: Sampling rate ve dış senkron göstergesi Bypass: Cihazı bypass ya da mute moduna almaya yarar. Bu düğmenin fonksiyonu farklı programlanabilir. Bypass Status Leds: 1. Led DSP A’nın 2. Led DSP B’nin bypass olduğunu belirtir. Eğer ikisi de yanıyorsa tüm sistem bypass edilmiş demektir. Soft Keys: Bu düğmelere durum ataması yapılabilir ve anında erişim için kullanılırlar. Göstergenin en altında ne atandığı görülebilir Display: Ana gösterge ünitesi. Yapılan herşeyin görsel karşılığı burada görülebilir.

g) h) i) j) k) Processor A/B: Ana ekranda hangi DSP nin durumunun görüntüleceğini seçmeye yarar. Monolithic bir program kullanılıyor ise fonksiyonsuzdur. Program/Routing: Programları kaydetmeye ya da yüklemeye yarayan arayüzü çağırır. Ayrıca yönlendirme seçeneklerine erişmemizi de sağlar. Parameter/Patch Edit: Çalışmakta olan programların parametrelerine erişmek ve onları düzenlemek için kullanılır. Aynı zamanda patch bölümünü de düzenlemeye yarar. Select: Kursör ile üzerine gelinen şıkkı seçmeye yada hafızadan program yüklemeye yarayan tuştur. Cursor Keys: Kursörü ekranda seçeneklerin üzerinde gezindirmeye yarar.

l) Knob: Kursör ve select ile seçilen parametrenin değerini değiştirmeye yarar. m) Busy Led: Eğer hafıza kartı takılı ve karta yazım yapılıyor ise yanar. Ayrıca Midi in girişinde ya da serial girişte veri aktarımı var ise yanık durumda olur. n) Memory Card Slot: Hafıza kartının takılacağı yerdir. o) Memory Card release: Hafıza kartını çıkartmaya yarayan düğmedir. Busy Led yanık iken basılması pek tavsiye edilmez. p) Numeric Keypad: Elle girmek istediğimiz sayı değerleri için kullanılan numerik klavyedir. q) Power: Açma/Kapama düğmesi. Kapalı iken ünite bypass modundadır ve tüm girişler aynı adlı çıkışa yönlenir (1 -1 2 -2 3 -3 vb. )

r) s) Levels: Bu düğme ile seviyeler ve metreler menüsüne erişilir. Setup: Bu düğme ile tüm kurulum sçeeneklerine erişmek mümkündür. Routing, midi config, service, data dump vb.

Arka Panel

a) b) c) d) AC Voltage Selector: Noktayı üçgenle birlikte hizalayın, böylelikle tercih ettiğiniz güç yükselecektir. Kesinlikle kendi yerel alternatif akımınıza çakışan voltajınızı seçmeniz gerekmektedir. Bunu başka bir ülkeye taşınmadan önce ve/veya üniteyi ilk kullanımınızda dikkatlice kontrol edin. Fuse Holder: A-1 Yavaş akım sigortası. Bunu her zaman doğru değerle değiştirin. AC Port: Standart E-3 fişli AC güç kablosunu bağlayın. Orta kısım şasi yeridir. AES/EBU INPUT AND OUTPUT JACKS: Bu iki giriş ve çıkışları AES/EBU-özellikli takıma bağlayın. Eğer parametre DIN 1/2 ayar bölgesindeki girişlerin menü sayfasında AES/EBU’ya ayarlanırsa, dijital girişlerin 1/2 AES/EBU 1/2 jacki olarak ayarlanır.

e) f) g) ANALOG AUDIO INPUT AND OUTPUT JACKS: H 8000 FW’nin XLR audio çıkış jackları erkektir. Pin 1 toprak, pin 2 +faz (sıcak) ve pin 3 ise -fazdır. Jackı balanssız yapmak için, 1 ve 3 numaralı çıkışları toprak ve pin 2 yi ise sıcak (+) olarak kullanın. Maximum çıkış seviyesinin 6 d. B olacağından dolayı çıkışı dengelemek için 6 d. B şeklinde düşürmelisiniz. H 8000 FWin analog girişleri her iki mono ve stereo ¼” bağlantı konnektörlerini veya balanslı XLR konnektörlerini kabul eder. H 8000 FW XLR’nin giriş konnektörleri dişidir. Pin 1 topraklamadır. Bunlar açıklamaya istinaden dengesiz giriş şeklinde de bağlanabilir. Balanssız yapmak için XLR veya 1/4” jackinin her iki pinini 1 ve 3 ü topraklama olarak, pin 2 yi de + olarak bağlamalısınız. S/P DIF 1/2 INPUT AND OUTPUT JACKS: S/P DIF dijital girişini 1/2 ye etkinleştirmek için, dini ayar bölgesindeki giriş menüsünden S/P DIF 1/2 olarak ayarlanır. Bu AES 1/2 yi kaldırır. Bu konnektörler sync kaynakları olarak H 8000 FWde kullanılamaz. S/P DIF 3/4 INPUT AND OUTPUT JACKS: S/P dijital girişini etkinleştirmek için, DIN 11/12 yi ayar yerindeki giriş menu sayfasında S/P DIF olarak yapılır. Bu AES 11/12 yi kaldırır. S/P DIF için giriş devresi olarak ¾ , 1/12 ye göre daha iyi performans alınmasına izin verir ve de 96 khz de daha iyi işlemesini sağlar

h) i) j) k) Foot Pedal Jacks 1/2: Ayak switchi, ayak pedalları veya voltaj kontrol kaynakları, parametreleri module etmek veya olayları tetiklemek için buradan bağlanır. Relay Jack: Bunlara 2 relay stereo ¼ “ olarak bağlanır. Uygun programlar ile kontrol edilerek, H 8000’in diğer ekipmanları kontrol etmesi sağlanabilir. Optical I/O: Bunlar ADAT uyumlu aygıtlardan dijital sesleri alıp göndermeyi standart “hafif boru” konnektörleri ile yapar. Ayrıca smux operasyonunu destekleyip, 4 kanalı 88. 2 veya 96 khz olarak taşır. ADAT girişindeki sinyalleri kullanmak için, ayar yerindeki giriş menü sayfası seçilir. ADAT çıkısındaki sinyalleri yönlendirmek için, menüdeki çıkışları seçmeniz gerekir. Bu jacklar optik tipli S/P DIF bağlantılı kablolar olabilir. Optik giriş AES 11/18 için atanabilir. Eğer AES 11/12 optik giriş olarak seçiliyse aynı anda elektriksel S/P DIF girişi olarak seçilemez ve böylece DIN 11/12 kontrolü kaldırılır. Optik çıkış AES 11/18 den bir çift şeklinde beslenebilir. Kısaca, eğer bu iki konnektör S/P DIF olarak kullanılacaksa ADAT sinyalleri kaldırılmış olur. Midi: Midi bağlantıları. In-Out ve Thru şeklinde üç bağlantı vardır

l) EVE/NET: EVE/NET uzaktan kontrol cihazı için Rj 45 jackları kullanılır. m) Serial Port: 9 pinli konnektör port üzerinden bir bilgisayara bilgi alıp göndermeye yarar. n) Firewire Connector: İki adet firewire IEEE-1394 konnektör bulunur. İlki normal bağlantı yapmaya ikincisi ise daisy chain tipi bağlantı kurmaya yarar. o) AES 11/18 I/O Connector: DB 25 konnektör AES/EBU 11/18 giriş çıkış sinyallerini taşır. p) Word Clock I/O Jacks: Word Clock sinyalinin bağlandığı yerdir q) Status Leds: Bu iki ledler FİREWİRE SUBSYSTEMin çalışma durumunu gösterir. Üstteki led Firewire kablosu bağlandığı zaman yanması gerekir, daha aşağıda olan led ise zaman tek bir flash halinde yanar ve söner. Bu cihazın aktif bağlantı içinde olduğunu gösterir. Eğer bu led çabuk bir şekilde yanıp sönüyorsa yanlış yada kötü bağlantı var demektir anlamındadır.

You. Tube Linkler § http: //www. youtube. com/watch? v=I 5 Fh. XOQy. Flg § http: //www. youtube. com/watch? v=Mt. FL 00 s 77 D 8 § http: //www. youtube. com/watch? v=g. IARgo 8 Sp 1 Y&feature=user