ADABI MUAERET PROGRAMI ADABI MUAERET PROGRAMI KURALLARIN FAYDALARI

ADABI MUAŞERET PROGRAMI

ADABI MUAŞERET PROGRAMI KURALLARIN FAYDALARI NELERDİR; q Kurallar belirsizliği azaltarak öngörülebilirlik ve istikrar sağlar, q Kurallar insan davranışlarına denetim ve sınırlama getirirler, böylece insanı ve çevresini o insanın zaaflarından ve hatalarından korurlar. q Kurallar bireyi özgür kılarlar, çünkü neyi özgürce yapabileceklerini, neyi yapmaları halinde kimsenin karışamayacağını belirler.

Genel özellikler q Kimsenin ayıbını araştırmaz. q İnsanlara ismiyle hitap eder. q Verilen vazifeleri en iyi ve en güzel şekilde yapar. q Kendi aleyhine de olsa hak ve adaletten ayrılmaz. q Bilmediği bir şey hakkında hüküm vermez. q İnsanlar arasında ayrım yapmaz. q Acele etmeyerek temenni ile davranır.

BÜYÜKLERE SAYGI q Anne-Baba haklarını bilir. q Büyüklerin sözlerinin bilgi ve tecrübeye dayalı hikmetler içerebileceğini bilir. q Kendinden büyüklere hitap etme ve konuşma tarzında saygılı olur. q Büyükleri konuşurken onları, sözlerini kesmeden saygıyla dinler. q Büyüklerini belli aralıklarla ziyaret q Alacağı kararlarda büyüklerin görüş ve tecrübelerini dikkate alır. eder.

BÜYÜKLERE SAYGI q Toplu taşıma araçlarında, toplantılarda vb. toplulukla beraber olunan durumlarda büyüklerine yer verir. q Kendisinden ilim öğrendiği kişilere karşı mütevazı olur. q Yumuşak bir ses tonuyla konuşur. q Derslerde söz hakkı almadan konuşmaz. q Saygılı davranışlarıyla kendinden küçüklere örnek olur. q Büyüklerin ve insanların yanında el cepte bir şekilde durmaz. q Büyükler tarafından sorulara başla, kaşla, sözle cevap vermez.

BÜYÜKLERE SAYGI q Büyüklere hizmet eder. Onlardan hizmet beklemez. q Büyüklerle konuşurken el, kol hareketlerine dikkat eder. q Hastalık hallerinde büyüklerinin ihtiyaçlarını karşılar, gönüllerini alır. q Büyüklerini karşılaştığı yerde selamlar. Kendinden büyük birisi odaya/ortama girdiğinde ayağa kalkar. q Anne babaya ‘öf bile dememesi gerektiğini bilir. q Büyüklerin yanına izin alarak girip çıkar. q Büyükleriyle tatlı dilli ve gönül alıcı bir şekilde konuşur.

BÜYÜKLERE SAYGI q Büyüklerine şefkat ve tevazu ile davranır. q Anne babanın işini kendi işinden öne alır. q Büyüklerin caddelerde karşıdan karşıya seçmelerinde onlara yardım eder. q Vefat eden anne babayı rahmetle yad eder. Hatıralarını yaşatır. q Eski arkadaşlarını ve akrabalarını arayıp hatırlarını sorar. q Anne babaya karşı güler yüzlü ve yumuşak yüzlü davranır.

OKUL ADABI q Okul kıyafetini temiz tutar. q Okulda topluluğa ve arkadaşlarına uyumlu davranır. q Okul kurallarına uyar. q Öğretmenlerinin verdiği görevleri yerine getirir. q Okulda koridorlarda gürültü yapmaz. q Okulda çevreyi temiz tutar. Yaşı küçük olan öğrencileri gözetir. q Okul eşyalarına zarar vermez. q Su, elektrik gibi kaynakları israf etmez. q İzin verildiği takdirde konuşur.

TEKNOLOJİ ADABI q Teknolojik aletleri kullanmadığı q Sosyal medyada kişisel bilgilerin sürelerde kapalı tutar. paylaşımından kaçınır. q Enerji israfından kaçınır. q Başkanlarına ait teknolojik aletleri izinsiz bir şekilde kullanmaz. q Sosyal medyada paylaşımda bulunurken ahlaki sınırlara uygun davranır.

TEKNOLOJİ ADABI q Teknolojik aletlerin amaç değil araç olduğunu bilir. q Onları gerekli olan yerlerde ve gerekli olduğu kadar kullanır. q Teknolojik gelişmeleri takip eder. q Teknolojik aletleri kullanırken çevreye rahatsızlık vermez. q Cep telefonu ya da diğer elektronik aletleri yemek yenilen ya da sohbet edilen masanın üstüne koymaz.

TEKNOLOJİ ADABI q Kumar niteliğindeki bilgisayar ya da internet oyunlarından uzak durur. q Vücut sağlığını bozacak ya da bağımlılık derecesinde sayılacak kadar internet ve bilgisayar kullanmaz. q Kendisine gönderilen maillere kısa q Televizyon, bilgisayar, internet, telefon da olsa bir gün içerisinde cevap kullanımında öğretmenleri ve ailesi yazar. tarafından yapılan süre / içerik sınırlamalarına uyar.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI HİTAP ŞEKİLLERİ q Yeni tanıştığınız bir kişiye kesinlikle “sen” diye hitap etmeyin. Aile üyeleri, yakın arkadaş ve yakın akraba olmadıkça kişilere “sen” diye hitap etmeniz görgü ve nezaket açısından uygun değildir. q Sizden yaşça büyük kişilerin size “sen” diye hitap etmesi sizi yanılgıya sürüklemesin. Bu saygı açısından mahsurlu değildir ancak sizin sizden yaşça büyük kişilere karşı böyle bir hitap şekli kullanmanız yakışık almaz. q İsmini bilmediğiniz birisine seslenmek zorunda kaldığınız zaman kibarca “bakabilir misiniz, beyefendi, hanımefendi” gibi ifadelerle seslenmeniz şüphesiz saygıya en uygunu olacaktır.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI SELAMLAŞMA ADABI q Selam veriş tarzınızla kişiliğinizin yapısı hakkında q q q karşı tarafa fikir verebilirsiniz. Örneğin cılız, kendine güvensiz bir sesle, varla yok arası verilen bir selam hemen anlaşılır. Güçlü, tok bir sesle, kararlı bir şekilde verilen selam da aynı şekilde kuvvetli bir kişiliğin göstergesi olur. Birisi size selam verdiğinde selamını alın. Selamı en güzel şekilde almaya özen gösterin. Selam verildiğinde o an önemli bir işle meşgul olsanız bile karşılık vermeyi ihmal etmeyin.

SOHBET ADABI q İyi bir dinleyicidir. q Boş söz söylemez. q Sorulan soruları ciddiyetle dinler q Faydasız sözlerden sakınır. ve soru sorana, seviyesi ne olursa q Herkesin anlayacağı şekilde, açık olsun saygı gösterir. seçik konuşur. q Yüksek sesle konuşmaz. q Söz istemeden konuşmaz. q Eleştirirken saygılı olur, haddini aşmaz.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI Muhatabın düzeyine göre uygun hitaplar seçilmesi, sert ifadelerden kaçınılması; Argo sözcüklerin kullanılmaması; Yeni tanışılan kişilere karşı mesafeli davranılması; Yüksek sesle ve hızlı konuşma yolunun tercih edilmemesi; Muhatabın kültür seviyesine uygun bir dil kullanılması; Davranışların söylenenleri doğrular nitelikte olması; İncelenip kesin bilgi edinilmemiş konularda, kesin söz söylemeden kaçınılması; Kişinin kendisinden çok söz etmemesi, muhatabı mihnet altında kalacak duruma düşürmekten sakınması;

SOHBET ADABI q Konuşurken muhatabının yüzüne q Konuşanın sözünü kesmez. ve sözlerine bakar. q Söz verilirse konuşur. q Topluluk içinde bilileriyle q Konuşurken başkalarını utandırmaz. fısıldayarak konuşmaz. q Konuşanı can kulağıyla dinler. q Konu dışı, boş ve anlamsız sorular sormaz.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI Her zaman "Lütfen" ve "Teşekkür ederim" demeyi unutmayın Öksürürken ya da esnerken ağzınızı kapatmayı unutmayın ve hemen elinizi yıkamaya özen gösterin. Bu hem görgü kuralı hem de temizlik kuralıdır.

SOHBET ADABI q Kendini sıkıntıya düşürecek sözlerden kaçınır. q Başkaları hakkında atıp tutmaz. q Bozuştuğu bir kişi hakkında konuşurken edepli, sakin olur. q Bir kişiyi dinlerken ona doğru bakar ve başka bir işle meşgul olmaz. q Konuşan kişi yaş olarak kendisinden küçükse eğilip onun hizasında onu önemsediğini belirterek dinler. q Duyulabilir bir ses tonuyla konuşur. q Kendisine seslenen birisine tüm bedeni ile dönüp cevap verir.

SOHBET ADABI q Sohbet ederken kaba ve argo sözler kullanmaktan, karşısındaki kişiyi kırmaktan kaçınır. q Yeni tanıştığı bir kişiyle senli benli konuşmaz. q Resmi kimliği olan bir kişiyle senli benli konuşmaz. q Konuşma önceliğini karşısındaki kişilere verir. q Yersiz bir şekilde özel konular hakkında konuşmaz. q Konuşurken tatlı dil, güler yüz göstermeye ve kibar bir dil kullanmaya özen gösterir. q Kendinden büyükler içinde bir sohbet ortamında büyüklerinden izin isteyerek konuşur.

SOHBET ADABI q Büyükleri sorgulama şeklinde sorular sormaktan kaçınır. q Konuşmacıya yapılacak itirazları nezaket çerçevesinde yapar. Konuşurken sesini yerinde ve vurgulu kullanır. q Konuşurken dinleyicilerle göz teması kurar. q Dinlerken esnemez. q Sözü fazla uzatmaz. Abartılı el kol, kaş, göz ve mimik işaretlerinden kaçınır. q Toplantılarda; İlim sahipleri ve yaşça büyük olanların baş tarafa oturmalarını sağlar.

SOHBET ADABI q İki kişinin arasına kendilerinin rızası olmadıkça oturmaz. q Musibet ve felaket getireceğinden korktuğu şeyi söylemekten kaçınır. q Toplantıdan arkadaşlarından izin alarak ayrılır. q Bir insanı över veya yererken aşırı gitmekten kaçınır. q Geçici olarak toplantıdan ayrılanların yerine hemen oturmaz. q Dilini küfüre ve kaba konuşmaya alıştırmaz. q Kendisine verilmiş bir sırrı başkasına söylemez. q Yapamayacağı bir şeyi söylemez.

SOHBET ADABI q Yalan söylemekten, yeminden, gıybet etmekten, koğuculuktan sakınır. q Muhatabın yaşına, cinsiyetine ve içinde bulunduğu duruma göre konuşma şeklini ayarlar. q Başkalarıyla alay etmez, kimseye kötü bir ad takmaz. q Önce hal hatır sorar. q Konuşmacının dikkatini dağıtıcı davranışlardan uzak durur. q Konuşma ortamına göre yaptığı konuşmaya ve seçtiği kelimelere dikkat eder.

SOHBET ADABI q Kendisine seslenildiğinde yönünü sesin geldiği tarafa çevirir, göz teması kurar. q Konuşmacının sözünü kesmez. q Kötü zanda bulunmaz. q İnsanların kusurlarını araştırmaz. q İnsanların anlayamadıkları kelimelerle onlara hitap etmez. q Konuşma esnasında benlikten sakınır. q Konuşma sırasında tekrardan kaçınır.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI OTURMA ADABI q Büyüklerin yanında ayaklarını uzatmaz, bacak üstüne atmaz. q Ayaklarını birbirinden ayırarak uygun olmayan bir şekilde oturmaz. q Yaslanma, kaykılma ya da yana yatma şeklinde oturmaz. q Uyuyan bir kişinin olduğu yerde oturmaz. q Gereksiz bir şekilde sağa sola meyletmez ve yer değiştirmez. q Yanındakini rahatsız edecek şekilde geniş bir yer kaplamadan oturur. q El ve ayaklarını rahatsız edici bir şekilde uzatmaz.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI YÜRÜME ADABI q Yolun sağından yürür. q Elinde taşıdığı eşyalarla başkalarını rahatsız etmez. q Yolda durarak konuşmaz. q Yolda yürürken etrafına bakmaz.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI TELEFONLA KONUŞMA ADABI q Diğer taraf telefona cevap verdiğinde kendisini tanıtır. q Selam vererek söze başlar. Halhatır sorar. q Mahrem bir konu hakkında konuşacaksa “müsait misiniz? ” diye sorar. q Konuşma bitince teşekkür eder ve iyi dileklerini iletir. q Kendisine telefon geldiğinde telefonu “Buyurun" veya “Efendim” diyerek açar. q Telefonla konuşurken yüksek sesle ya da fazla alçak sesle konuşmaz. q Telefonla konuşurken kahkaha atmaz. q Telefonu açan kişi kapatır ilkesine uyar. q Sabahın erken saatlerinde ve gecenin geç saatlerinde telefon etmez.

ADABI MUAŞERET PROGRAMI Nezaket insana para kazandırmaz ama her şeyi satın alır. MONTAIGNE