ADA YNETM BECERLER ADAPTASYON YAKLAIMLARI HAZIRLAYANLAR ESN AYDIN
ÇAĞDAŞ YÖNETİM BECERİLERİ ADAPTASYON YAKLAŞIMLARI HAZIRLAYANLAR: ESİN AYDIN 17120113 SHOKHSANAM ERKABOEVA 16120504
ADAPTASYON YAKLAŞIMLARI • VEKALET YAKLAŞIMI • DURUMSALLIK ( KOŞUL- BAĞIMLILIK ) YAKLAŞIMI
VEKALET YAKLAŞIMI • Vekalet yaklaşımı amaçları ve çıkarları farklı iki kişinin birbiri ile yardımlamak durumunda ortaya çıkan sorunları inceleyen bir yaklaşımdır.
• Vekalet teorisi yaklaşımına göre işletme; pay sahipleri, yöneticiler, çalışanlar vb olmak üzere farklı kesimlerdeki paydarlar arasındaki sözleşmelerden oluşmaktadır. • Ortak bir amaç uğruna yardımlaşmak durumunda olan iki tarafın birincisine Vekalet veren, diğeri de Vekilidir.
Bu yaklaşıma göre vekalet veren, başta ücretleme ve ödüllendirme olmak üzere politika belirleme, bilgi akışını kontrol etmeye, imkan verecek bir organizasyon oluşturma, izine son verme gibi araçlara vekilinin davranışlarını yönlendirmeye çalışacaktır.
VEKALET YAKLAŞIMIN YÖNLERİ 1. Vekelet veren yaklaşımı - vekil yaklaşımı iki taraf arasında işbirliği sağlayacak optimal bir ilişki düzeni getirmekte ilgilidir. Vekalet veren ile vekilin ilişkilerini incelemektedir. Burda satıcıtadarikçi, avukat-vekil ya da işçi-işveren ilişkilerini örnek olarak verebiliriz.
2. Pozitivist vekalet yaklaşımı – vekilin kendi çıkarları doğrultusunda davranmasını önleyecek kontrol mekanizması geliştirmekle ilgilidir. Temel 3 varsayımı dayalıdır: • Kolayca aktarılamayan özel bilginin varlığı (bilgi asimetrisi), • Her iki tarafında asil ve vekil olarak rollerinin yer aldığı ikili ve hatta bazen de çoklu bir vekalet ilişkisi, • Tarafların fayda maksimizasyonlarını sağlayan karar verme haklarına sahip olmalarıdır.
BİLGİ ASİMETRİSİ • Vekalet sorunlarının kaynağı vekilin asileden daha fazla bilgiye sahip olmasından kaynaklanan bilgi asimetrisidir. Yani burda Vekalet Teorisi’ne konu olan Asil ve Vekil arasında bilgi seviyesi farkından, deneyim farkından ve iş yapış şeklindeki farklılıklardan kaynaklanan durumun, avantajı elinde bulunduran taraf (genelde Vekil) tarafından kendi lehine veya karşı tarafın alehine kullanmasını olarak belirtir.
• Vekalet yaklaşımına örnek olarak kişisel ya da ticari işlerde bizim yok olduğumuzda ya da sürdürülmesini istediğimiz durumlarda; örneğin başka bir ülkede iş kurmak veya takip etmek için bir temsilci görevlendirmek istiyorsak bu yaklaşım ortaya çıkıyor. • Ya da bazı konularda bilgisi yüksek ya da bu konuda yetkili bir kişi tarafından yürütülmesini istediğiniz durumlarda. Örneğin bu tür ilişkiye gayrımenkul ofisler olabilir. Bize hangi konuta ve nerde yatırım yapabileceğimizi söyluyorlar. Sizinle vekelet veren pozisyonuna geçerek tüm işlerinizde bilgisini kullanarak yol gösteriyor.
• Vekalet yaklaşımının organizasyon teorisine katkıları: 1. Yönetici ücretleme ve ödüllendirme planlarının yapılması 2. Risk yönetme 3. Bilgi akış sistemleri tasarımı 4. Çözüm alternatifleri geliştirmek 5. Çeşitlendirme
• Yöneticilerin çevreye uyum içinde verdikleri kararlar ile hissedarların çıkarları arasındaki ilişkinin incelenmesinde de bu yaklaşım kullanabilir.
DURUMSALLIK (KOŞUL-BAĞIMLILIK) YAKLAŞIMI • Bir örgüt yapısını biçimlendiren boyutlarla, örgütün içinde bulunduğu durum ve koşullar arasındaki fonksiyonel ilişkileri araştırmaktadır. Durumsallık ya da diğer adıyla Koşul Bağımlılık yaklaşımı örgütler için çevre, büyüklük, ve teknoloji değişkenlerini ele alan bir yaklaşımdır.
• Durumsallık yaklaşımın temel görüşü: işletme organizasyonlarının yapı ve işleyişini, işletmelerin içinde bulundukları çevre kosullarının özellikleri, işletmede kullanılan teknoloji ve işletmelerin büyüklükleri etkilemektedir. İşletme yöneticileri bu koşulların neler olduğunu izleyip incelemeliler ve bu özelliklere uygun bir yapı ve işleyiş geliştirmelilerdir.
• Durumsallık yaklaşımında yönetimin evrensel olduğu düşüncesi kabul edilmez. Her durum farklı bir yönetim tarzı gerektirir. • Durumsallık yaklaşımı kurallara göre yönetim anlayışından durumlara göre yönetim anlayışına geçilmesini öngörmektedir.
• Bu yaklaşım ile örgütlerin karşılaştıkları sorunlara tek bir yönetim anlayışı ile değil, farklı anlayışlarla yaklaşdığı görülür. • Durumsallık yaklaşımı organizasyonu bir sistem olarak ele alır. • Bu yaklaşımın diğer bir özelliği ise büyük ölçüde araştırma sonuçlarına dayanmaktadır.
• Durumsallık yaklaşımı 3 temel yönetim yaklaşımını (geleneksel, davranışal ve sistem) içine alan bir bütündür. • Organizasyonlar ‘’ çevrelerini nasıl yönetirler’’ konusundaki araştırmalardakiyaygın görüş, çevrenin belirsizliklerin kaynağı olan bir yapıda olduğudur.
• Diğer bir işletme uyum ve adaptasyon sağlayamaz ise, bu işletmmenin rekabetteki etkinlikleride azalır. • Durumsallık yaklaşımında en iyi tek bir çözüm yoktur, her problem kendi şartları içinde ele alınıp değerlendirilmektedir.
• Örneğin diyelim ki yönetimin etkinliğini değerlendirmek için bir motosiklet şirketi için dışarıdan danışman olarak işe alındınız. Acil durum yönetimi yaklaşımını şirketi değerlendirmek ve tavsiye etmek için kullanmaya karar verdiniz. Görev motivasyonunu veya ilişki motivasyonunu en az tercih edilen iş arkadaşı (LPC) ölçeğiyle ölçersiniz. LPC puanını belirlemek için yönetim ekibinin her bir üyesini test ederek başlarsınız. Daha sonra şirkette var olan durumların türünü ve durumların çoğunun elverişsiz veya elverişli durumlar olduğunu belirlersiniz. Şirketteki durumların çoğunu yönetmek için en uygun oldukları için, şirkete düşük LPC puanlarına sahip yöneticileri kolaylaştırmak için yönetimini eğitmesini tavsiye edersiniz.
DURUMSALLIK MODELLERİ • İşletmenin büyüklüğü PORTER: Büyüklük ve Davranış CHILD: Büyüklük ve Ekonomik Performans • Teknolojının etkileri WOODWARD: Teknolojı, işletme, başarı PERROW: Teknoloji ve işletmesel yapı • Çevrenin etkileri BURNS ve STALKER: Mekanik ve organik iş LAWRENCE ve LORSCH: Farklılaşma
FAKTÖRLER • Dışsal faktörler: 1. Hizmet alanları 2. Pazar koşulları 3. Rekabet 4. Devlet
• İşsel faktörler: 1. Faaliyet alanları 2. Kullanılan teknoloji 3. Hedefler 4. İşletmenin büyümesi 5. Personel 6. Örgüt yapısının değişmesi
• Sonuç olarak yöneticilerinin bilincili ve sistematik bir analiz sonucu vermiş oldukları kararlarla işletmeler, yapılarını ve kullandıkları süreçleri değiştirecekler ve böylece çevreye uyum sağlayacaklar, değiştirmeyen işletmler ise faaliyetlerini devam ettiremeyecek hale geleceklerdir.
TEŞEKKÜR EDERİZ
- Slides: 23