ada Polonya Edebiyat 1949 1955 Yllar Aras Polonya

Çağdaş Polonya Edebiyatı

1949 -1955 Yılları Arası Polonya Edebiyatı • 1949 -1956 Polonya’da sosyalist gerçekçilik doktrinin hüküm sürdüğü yıllardır. Materyalist ve Marksist bir dünya görüşü üzerinde temellendirilmiş bu akım, edebiyat eserlerini partinin bir organına dönüştürmüştü. Dünyayı sadece siyah ve beyazın varlığı üzerinden yaratarak, parti karşıtlarını emperyalizmin casusuları ve uşakları olarak, parti taraftarlarını ise iyi olarak değerlendirir. • Sosyalist gerçekçi edebiyat, halkçılık, köycülük kavramları etrafında şekillenir. Eserlerin omurgasını "insan, toplum ve üretim ilişkileri" oluşturur. Sanatçılar bir mühendis gibi insan ruhunu parti ideolojisine uygun olarak biçimlemeye uğraşırlar. Dolayısıyla toplum için sanat anlayışı vardır. Edebiyat eğitsel bir işlevle yüklüdür. Sosyalist bireyselliğin geliştirilmesi bu edebiyatın ana amacıdır.

Bir tezi olan ve programa dayalı olan sosyalist gerçekçiliğe göre; • Sanat her türlü dinsel ve töresel bağlardan kurtulmalıdır. • Sanatın konusunu parti, işçiler, fabrikalar ve anti-emperyalizm gibi başlıklar belirlemelidir ve iyimser bir bakış açısının egemen olduğu yapıtlarda kolektivizm en temel motif olmalıdır.

• Polonya’da bu akımın şiir ve düzyazıdaki öncülerine bakacak olursak; Şiirler: • Andrzej Mandalian- Śpiewam pieśń o walce klasowej • Adam Ważyk Piosenka o Coca-Cola • Roman Bratny Droga zecera • Jerzy Jurandot’ın Kobiety • Władysław Broniewski Słowo o Stalinie Romanlar: • Jerzy Andrzejewski- Popiół i diament • Tadeusz Konwicki- Przy budowie • Bogdan Hamera- Na przykład Plewa • Jan Wilczek- Numer 16 produkuje

• • • • • Piosenka o Coca-Cola Dobrze wam było pić Coca-Cola. Ssaliście naszą cukrową trzcinę, zjadali nasze ryżowe pola, żuliście kauczuk, złoto, platynę, dobrze wam było pić Coca-Cola. My, co z bagnistych piliśmy studzien, dzisiaj pijemy wodę nadziei, męstwo, którego źródło jest w ludzie, pijemy wodę w górach Korei, my, co z bagnistych piliśmy studzien. Po Coca-Cola błogo, różowo za parę centów amerykańskich śniliście naszą śmierć atomową, pięć kontynentów amerykańskich. Po Coca-Cola błogo, różowo! • • • My, co pijemy wodę nadziei, wiemy, gdzie sięga dziś nasza wola: wyszliście z Chin, wyjdziecie z Korei, my wam przerwiemy sen Coca-Cola, my, co pijemy wodę nadziei. • • • Droga Zecera Partia to bicz, to bicie serc naszych, to matka (. . . ) i wiem, gdy pisać przyjdzie: dobrobyt, szczęście, przyszłość nasza, podejmę się z niewielu liter wydobyć sens ten z liter: P A R T I A

• Pokłon rewolucji październikowej • • • • • Kłaniam się rosyjskiej rewolucji czapką do ziemi, po polsku: radzieckiej sprawie, sprawie ludzkiej, robotnikom, chłopom i wojsku. Ta w ukłonie czapka - nie hetmańska, bez czaplego nad otokiem piórka, lecz więzienna, polska, kajdaniarska, Waryńskiego czapka z Schlüsselburga. My mamy sztywne karki, kłaniać się uczono nas długo, aż urwał się kańczug carski aż wyleźliśmy spod kańczuga. Kłaniam sie prochom Rylejewa, kłaniam się prochom Żelabowa, kłaniam sie prochom wszystkich • • • • • rewolucjonistów. Grób Lenina - prosty jak myśl, myśl Lenina - prosta jak czyn, czyn Lenina - prosty i wielki jak Rewolucja. Kłaniam sie mogiłom Stalingradu, mogiłom Berlina i Moskwy my, po latach stalowego gradu, na nich w przyszłość mościmy mosty. Na rosyjskiej i na polskiej ziemi, na ziemi krwi i miłości, rosną kwiaty - my je znajdziemy pośród poległych kości.

Kaynaklar • Wroczyński, Tomasz, Literatura Polska po 1939 Roku, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1993 • Miłosz, Czesław. Post-war Polish Poetry. California: University of California Press, 1989. • Kemp-Welch, Anthony, Poland Under Communism A Cold War History, Cambridge: Cambridge University Press, 2008.