ACL SERVSTE ANALJEZ Dr Jale Kesen 26 03

ACİL SERVİSTE ANALJEZİ Dr. Jale Kesen 26. 03. 2002

Ağrı nedir? Vücudun belirli bölümlerinden kaynaklanan, Sıklıkla dokuların zedelenmesi sonucu ortaya çıkan ve hoşa gitmeyen bir duygudur.

l Subjektif bir durumdur. l Kişisel farklılıklar, kültür, altta yatan emosyonel durum, daha önceki ağrı deneyimleri l Visüel Analog Scalası

l Analjezi: Ağrının algılanmasının hafifletilmesi l Anksiyolizis: Korku ve endişenin azaltılması l Bilinçli ve yüzeyel sedasyon: Vital bulgular değişmez, spontan solunum vardır, sadece uyanıklık azalmıştır l Derin sedasyon: Uyanıklık baskılanır, koruyucu refleksler tam yada tama yakın kaybolur l Genel anestezi: Kas gevşemesi ve bilincin tam kaybı

Analjezinin amacı anksiyeteyi ve korkuyu gidermek, ağrı eşiğini yükseltmektir

AS’te analjezi gerektiren durumlar l l l l Akut ağrılı durumlar: Renal kolik, baş ağrısı, akut enflamatuar olaylar Ortopedik girişimler: Kırık-çıkık redüksiyonu Bazı girişimler: Abse drenajı, yabancı cisim çıkarılması, laserasyon tamirleri, yara debritmanı Tüp torakostomi Kardiyoversiyon Perikardiyosentez DPL

Kontrendikasyonlar l Hemodinamik ve solunumsal bozukluklar l Hastanın tedaviyi kabul etmemesi

Veriliş Yolu l Oral l İV l İM l Rectal l İnhalasyon

Önemli Noktalar l Hastanın değerlendirilmesi l Girişim öncesi hazırlık l Monitörizasyon

AS’te kullanılacak analjezik ajanın geniş güvenlik marjı olmalı, etkisi hızlı başlamalı ve uygulaması basit ve ağrısız olmalı

AS’te kullanılan analjezik ajanlar l Opioidler: Oral, Parenteral l Opioid agonist-antagonistler (mixt etkililer) l Non-opioid analjezikler l Nitrous okside l Alternatif yöntemler

OPİOİDLER Acil servislerde en sık tercih edilen ajanlardır.

MORFİN l l l Opioidlerin prototipi. Potenttir Morfin HCl 10 mg/ml amp. Analjezik, anksiyolitik, sedasyon, öfori Doz 0, 1 -0, 15 mg/kg İV. Total doz 10 -20 mg Etki başlangıcı 5 -15 dk, süresi 3 -4 saat Yan etkileri: solunum depresyonu, hipotansiyon, bulantı-kusma, histamin salınımı, kaşıntı, konstipasyon, idrar retansiyonu, bilier kolik, bronkospazm

MEPERİDİNE (PETHİDİNE) l l l l Sentetik agonist Aktif metaboliti Normeperidine Aldolan amp. 100 mg/2 ml Analjezik, anksiyolitik, sınırlı amnezi Doz 0, 75 -1, 0 mg/kg İV, İM Etki başlangıcı 10 -20 dk, süresi 2 -3 saat Yan etkileri: solunum depresyonu, öfori, sedasyon, miyocardial depresyon, histamin salınımı, SSS toksisitesi

MAO İnhibitörleriyle birlikte alınırsa lethal ensefalopati!!

FENTANYL l Sentetik agonist l Histamin salınımı yok, kardiyak kontraktiliteyi azaltmaz l Kısa yarı ömür, yüksek lipid çözünürlüğü l Fentanyl amp. 50 mcg/ml l Analjezik, anksiyolitik, sedatif l Doz 2 -3 mcg/kg İV

FENTANYL l Etki başlangıcı 30 sn-2 dk, süresi 1 -2 saat l Tekrarlayan ve yüksek dozlarda kas (torax) rijiditesi l YAN ETKİLERİ: solunum depresyonu, Bradikardi (yenidoğanlarda), hipotansiyon, hipoksemi, geçici apne

HYDROMORPHONE l Yarı sentetik agonist l Biyoyararlanımı yüksek l Doz 2 -4 mg/kg İM, İV, PO, SC l Etki süresi 2 -4 saat l Solunum depresyonu, ciddi öfori(abuse)

CODEİNE l Opyum alkaloidi. l Potent değil, orta-hafif ağrılarda l Doz 0, 5 mg/kg İM, PO l 4 -6 saatte bir tekrarlanabilir l Yan etkiler minimal öfori, bulantı, sedasyon l Güçlü Antitüssif!!

HYDROCODONE l Codeinin sentetik analoğu l Azalmış Gi yan etki, artmış analjezi

l PROPOXYPHENE: Sentetik agonist. Yüksek dozlarda çok toksik. respiratuar depresyon ve nöbet l OXYCODONE: Daha potent. Daha fazla öfori. Abuse! l METHADONE: Minimal öfori. Opioid bağımlılığının tedavisi. Güçlü antitüssif!

Opioid Agonist-Antagonistler l Opioidlerin bazı negatif etkilerini elimine eder ancak analjezik etki mevcut. l Amaç respiratuar depresyon, abuse potansiyelini ve bilier spazmı azaltmak l Pentazocine, Nalbuphine, Butorphanol, Bupre norfin, Dezocine

Opioid Antagonisti l Naloksan: Naloxone l Doz HCl amp. 0, 4 mg/ml 0, 1 -0, 8 mg İV l Morfin, Fentanyl, Meperidine karşı

NON-OPİOİD ANALJEZİKLER l Musculosceletal ağrılarda l Potent antiinflamatuar l PG sentezini azaltır l KKY, yaşlı, assit, volüm deplesyonu, diüretik tedavi renal yetmezlikte dikkat!! l Yanetkiler: Gİ irritasyon, renalyetmezlik, anaflaksi, PLT disfonksiyonu

l Asetaminophene: 10 -15 mg/kg l Asetil salisilik asit: 10 -15 mg/kg l İbuprofen: 5 -10 mg/kg l Ketorolak: 30 -60 mg/kg

KETOROLAC PE formu olan tek ajan. Etki süresi uzun

Adjuvan ilaçlar TCA, kortikosteroidler, antikonvülzanlar, benzodiazepinler, cafein ve calsitonin adjuvan tedavi olarak kullanılır.

NİTROUS OKSİDE l Renksiz, lipid membranlkardan serbestçe diffüze olabilen bir gaz l Potent analjezik, anksiyolitik, sedatif l Orta-ılımlı ağrılar, bazı girişimler l Bilinçte değişiklik, kafa travması, barsak obstrüksiyonu, pnömotoraxta kontrendike l Yan etki: parestezi, bulantı, miyocardial depresyon

ALTERNATİF YÖNTEMLER l Placebo uygulanması: Endojen endorfin salınımını stimüle eder l Hipnoz l Akupunktur

TEŞEKKÜRLER. . .