ACL PSKYATR Dr Aslhan Polat Kocaeli niversitesi Tp

ACİL PSİKİYATRİ Dr. Aslıhan Polat Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 1

İÇERİK • Acil durumun değerlendirilmesi • Psikiyatrik değerlendirme • Sık karşılan psikiyatrik aciller (Acil psikiyatride zor durumlar) Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 2

Acil psikiyatrik durum • Strese bağlı olarak ortaya çıkan patolojik bir yanıttır. • Hastanın düşünce, duygudurum ya da davranışlarında akut bir değişmeyi içerir. • Bu durum kişi ya da çevresi için – bir tehlike yaratabilir, – işlevsel dengelerini bozabilir. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 3

Acil durumun değerlendirilmesi 1. İç ya da dış stresörler (sorun), 2. Savunma mekanizmaları yetersiz kalır, 3. Organizasyon bozukluğu ve anksiyete artışı, 4. Sorun çözme kapasitesi daha da azalır, 5. Uyum yapılamaz, çaresizlik duygusu artar, 6. Kişi dürtüsel, uyumsuz veya dezorganize davranabilir, 7. Yardım talebi (herhangi bir aşamada). Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 4

• Bazen uyum o kadar bozulabilir ki yanlışlıkla ruhsal hastalık tanısı konulabilir. • Amaç kötü uyum durumunu kriz öncesi döneme döndürmektir. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 5

Psikiyatrik Değerlendirme • • • İlk yaklaşım Psikiyatrik görüşme Ruhsal durum muayenesi Fizik ve nörolojik muayene Laboratuvar incelemeleri Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 6

İlk Yaklaşım • Açık zihinli ve esnek olunmalı • Doğrudan, samimi ve ilgili bir yaklaşım • Hızlı ve geniş değerlendirme Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 7

Psikiyatrik Görüşme • • • Yumuşak, ilgili ve dolaysız yaklaşım, Hekim kendini mutlaka tanıtmalı Mesafeyi korumalı, Hastanın anlatmasına izin vermeli, Gereğinde yakınlardan bilgi alınmalı, Geçmiş hastalık öyküsü, fiziksel hastalık ve madde kullanımı, • Tedavi planı hastaya açıklanmalı ve görüşü alınmalı. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 8

Ruhsal Durum Muayenesi • • Bilinç Genel görünüm Dışa vuran davranışlar Duygusal ve Bilişsel işlevler AYRINTILI DEĞERLENDİRME GEREKLİ! Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 9

Fizik ve Nörolojik Muayene • • • Ani başlangıçlı ruhsal belirtiler Bilinç kaybı Kusma İdrar-gaita kontrolünde bozulma Ekstremitelerde güçsüzlük Varsa kuşkulanılmalı! PATOLOJİK REFLEKSLER ÖNEMLİ! Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 10

Laboratuvar İncelemeleri • • BBT/ MR Tiroid hormonları Alkol-madde kan düzeyleri EKG ……. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 11

Psikiyatrik Aciller • Acil psikiyatride zor durumlar – Özkıyım – Saldırgan hasta • Krize müdahale • Major psikiyatrik bozuklukların acil değerlendirme ve tedavisi – Panik atağı – Konversiyon bozukluğu – Akut psikozlar • Tıbbi-psikiyatrik aciller – Deliryum • Alkol-madde kullanımına bağlı aciller – Alkolü bırakma sendromu – Deliryum tremens Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 12

Özkıyım-1 Özkıyım girişiminde bulunanların çoğu son bir yıl, bazı durumlarda son bir ay içinde ya birinci basamak hekimi ya da ruh sağlığı uzmanı tarafından görülmüştür. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 13

Özkıyım-2 • Major depresyon hastalarında özkıyım girişimi %50, tamamlanmış özkıyım %15. • Şizofreni hastalarında intiharla özkıyım %10. • Alkol-madde kötüye kullanımı eştanısı varlığında özkıyım riski daha da artar. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 14

Özkıyım-3 Risk Faktörleri • Majör depresyon • Alkol-madde bağımlılığı • Geçmişte özkıyım girişimi veya tehditi • Ailede özkıyım öyküsü • Erkek • Ergen ve yaşlı • Bekar, dul, boşanmış • İşsizlik veya stresli iş ortamı • Mali problemler • Sosyal destek eksikliği/izolasyon • Kronik fiziksel hastalık ya da kronik ağrı • Terminal dönem hastalık Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 15

Özkıyım-4 Hekimin yaşadığı zorluklar • Önyargılar • Çaresizlik hissi • Cezalandırıcı, ezici, horlayıcı davranış • Tekrarlayan intihar girişimleri olan hastada öfke hissi • Risk değerlendirmesinde hata (küçümseme) Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 16

Özkıyım-5 Genel öneriler • Manipülatif gibi görünse de tüm özkıyım girişimlerini ciddiye alın • Umutsuzluk ve çaresizlik duygularını dile getiren her hastayi özkıyım açısından sorgulayın • Özkıyım düşüncelerini sormaktan korkmayın • Depresyonu aniden düzelen hastaya dikkat edin • Hasta özkıyım düşüncelerini konuşmayı tümden reddediyorsa yakınlarından bilgi alın. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 17

Saldırgan Hasta-1 • Siddete yatkın kişileri belirlemek güçtür • Saldırgan kişilerin tümü akıl hastası değildir. – Psikiyatrik tanı alanlar – Nörolojik ya da organik rahatsızlık nedeniyle saldırganlaşanlar – Saldırganlığı istenmeyen bir durum olarak yaşayıp yardım isteyenler – Entoksikasyon veya yoksunluk sırasında saldırganlaşanlar Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 18

Saldırgan Hasta-2 Klinik personelini riskten korumak • Hastada silah varsa görüşme yapılmaz, güvenlik çağrılır. • Hasta da görüşmeci da kapıya yakın oturmalıdır. • Görüşme odası içerden kilitlenebilir olmamalıdır • Personel müdahale edebilecek uzaklıkta olmalıdır. • Etraftaki kişilerin (yakınları vs) de hastanın durumunun nasıl etkilediği değerlendirilmelidir. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 19

Saldırgan Hasta-3 Görüşme tekniği-1 • İlgili, hastanın onurunu kırmadan ve dostça ilişki kurun. • Hastanın sorularını açıklıkla yanıtlayın. • Gizlilik ya da kandırmaca olmamalıdır. • Hastanın sınırlı seçimler yapmasına izin verin (oturacağı yer gibi). • Saldırganlıkla ilgili sorularınız açık ve dolaysız olmalıdır. • Saldırganlıkla ilgili dürtülerini denetleme konusunda kendisine yardımcı olacağınızı belirtin. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 20

Saldırgan Hasta-3 Görüşme tekniği-2 • Tehdit etmeyin ancak sınır koymaktan çekinmeyin. • Koşulların konuşmayı, sedatifleri ya da fiziksel tespiti gerektirebileceğini belirtin. • Paranoid hastayla görüşürken hastanın yoğun bir gerçek-dışı dünya içerisinde ve sürekli bir tehdit algısı içinde olduğunu unutmayın. Gerçekle yüzleştirme yapmayın. • Hastaya yeterli fizik mekan tanıyın. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 21

KAYNAKLAR 1. Orhan Öztürk. Aylin Uluşahin Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. 11. Basım. , Ankara 2008. 2. Randy Hillard ve Brook Zitek (Çev. A. Soykan) Acil Psikiyatri. Türkiye Klinikleri, Ankara, 2004. 3. Steven E. Hyman ve George E. Tesar. Manual of Psychiatric Emergencies. 3. Baskı. Little, Brown and Company, Boston, 1994. Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 22

Katıldığınız için teşekkürler. . . Dr. Aslıhan Polat KOÜTF Psikiyatri AD 23