Academisch Erfgoed in de Universiteit Antwerpen Balans en
Academisch Erfgoed in de Universiteit Antwerpen Balans en perspectief Academisch erfgoed in Vlaanderen Trudi Noordermeer 15 mei 2014
Feiten & cijfers UAntwerpen 20 09 studenten (waarvan 17% buitenlander, 116 nationaliteiten) 1479 doctoraatsstudenten 192 doctoraten in 2013 4200 wetenschappelijke publicaties per jaar 4987 personeelsleden (waarvan 17% buitenlander, 81 nationaliteiten) 631 professoren (13%) 308 assistenten (6%) 2423 onderzoekers (49%) 1294 administratief en technisch personeel (26%) 60 000 alumni 3
4
5
UAntwerpen • • • 6 ‘Jonge’ universiteit Fusie 3 interuniversitaire instellingen in 2003 Oorsprong midden negentiende eeuw - en midden twintigste eeuw 2003: ca. 7. 000 studenten 2014: ruim 20. 000 studenten Nog geen strategisch beleid voor een Universiteitsarchief, academisch erfgoed en kunstpatrimonium: er was nog geen tijd/interesse voor
UAntwerpen Raad Dienstverlening, mei 2013: • goedkeuring voor pilootprojecten mbt • Universiteitsarchief • Academisch Erfgoed • Kunstpatrimonium Doel : • pilootprojecten uitvoeren om te komen tot een strategisch beleid voor het erfgoed 7
Visie: Academisch ERFGOED in context • Academisch, wetenschappelijk en technologisch erfgoed in relatie tot • • 8 Onroerend erfgoed: gebouwen Bijzondere collecties Universiteitsbibliotheek Universiteitsarchief Kunstpatrimonium
Universiteitsbibliotheek § Bijzondere Collecties: § Waardevolle en historische collecties § Oude en kostbare boeken, gedrukt voor 1831 11 § Handschriften § Prenten en tekeningen
Universiteitsarchief • Administratieve en wetenschappelijk archieven UAntwerpen en voorgangers • Koninklijk Aardrijkskundig Genootschap Antwerpen • Centrum voor Bedrijfsgeschiedenis • Kathedraalarchief • te gast tot augustus 2014 • Studiecentrum voor Onderneming en Beurs • Wetenschappelijk archief prof Fernand Suykens • Etc……… 12
Collectie moderne kunst § Circa 700 schilderijen en beelden § Kunst op de Campus beheert Doel § uitdagen § vragen stellen § zin van het leven § verwondering oproepen Jean-Michel Folon 13
Stappen in UAntwerpen mbt erfgoed Inventarisatie Deselectie: ontdubbeling en sanering Registratie / catalografie in duurzame omgeving Standaarden, zodat uitwisseling mogelijk is Integrale benadering erfgoed • Brocade : metadata voor bibliotheekmaterialen, archivalia en (museale) objecten • Digitalisering • Contextualisering • Beschikbaarstelling (fysiek en digitaal, via het web) • Plan voor opslag, behoud en beheer • • • 14
Pilot projecten / investeringen 15 • Bijzondere Collecties Universiteitsbibliotheek • Universiteitsarchief • Kunstpatrimonium • Academisch erfgoed
Bijzondere Collecties 16 • Investeringen inrichting leeszaal, infrastructuur (magazijnen), materialen voor behoud en beheer • Investeringen collectievorming: boeken en prenten • Infrastructuur Digitalisering: scanner/fototoestellen en digitaal platform voor opslag en beschikbaarstelling • Afdeling is onderdeel van werking van Universiteitsbibliotheek
Universiteitsarchief 17 • Brocade: nieuwe modules registratie/beschrijving archivalia op collectie- en stuksniveau • archivalia in hun context • Koninklijk Aardrijkskundig Genootschap Antwerpen: pilot 2013 • digitalisering afbeeldingen • Inventarisatie wetenschappelijke en administratieve archieven UAntwerpen: 2014/5 • Ontwikkeling strategisch plan (digitale) archivering
Kunstpatrimonium • • 18 Module in Brocade voor beschrijving objecten Huidige access databank converteren Invoer 700 kunst objecten: 2014/5 Digitalisering objecten Contextinformatie Referenties naar boeken en wetenschappelijke artikelen - in eigen collectie Publicatie via web (indien toegestaan vanwege auteursrechten)
Academisch erfgoed 19 • Doel • • Beschrijving collecties en individuele objecten in Brocade module voor objecten Digitalisering handleidingen / contextinformatie Publicatie op het web (indien toegestaan) • • Dit werk is nog niet ingepland Belangrijke 1 E stap: inventarisatie Balans en Perspectief
Resultaten inventarisatie Balans en Perspectief 1 e inventarisatie in de UAntwerpen 1 e inventarisatie Antwerpse associatie: AUHA • • • Overzicht beschikbaar via website • Nota bene • • 20 Artesis Plantijn Hogeschool (AP) Karel de Grote-Hogeschool Hogere Zeevaartschool Nog niet geïnventariseerd: materiaal bijeengebracht door Marc Demolder Grote collectie wetenschappelijke, technische en medische apparatuur
Collectie ratten- en muizenvallen (prof dr Herwig Leirs)
Resultaat inventarisatie • Media-apparatuur: 1500 • Diergeneeskunde: 3. 000 • Academische, wetenschappelijke en technologische instrumenten • Anatomie: 690 • Pathologische anatomie: 200 • Historische kaarten • Dierkunde: 12. 230 • Herbarium: 4. 665 • Mineralen: 100 -den • Muizen- en rattenvallen: 300 22
Historische kaarten: didactische collectie
Resultaat inventarisatie Onderwijsplaten biologie, 70 Preparaten biologie: 7. 000 Topografische kaarten Elektronenmicroscopen: 2 Kristalmodellen: 50 Natuurkunde: 50 Mineralen en gesteenten Leesapparaten microfilm en microfiche: 4 • Medische en paramedische apparatuur • • 24
Collectie academisch, wetenschappelijk en technologisch erfgoed
Resultaat inventarisatie Artesis Plantijn • Gesteenten • Topografische kaarten: 1. 400 • Gezondheidszorg Karel de Grote-Hogeschool • Robotica: 212 • (Meet)instrumenten (bio)chemie • Auto-elektronica: 1 • Elektromechanica: 30 • Gezondheidszorg Hogere Zeevaartschool • Oude (meet)instrumenten: 71 26
Collectie maritieme instrumenten Hogere Zeevaartschool
Opmerkingen / bevindingen • Project Balans en Perspectief was zeer belangrijk voor de bewustwording van waarde academisch erfgoed in de UAntwerpen en de Antwerpse associatie • In Antwerpen staan we nog aan het begin • 28 Buitenlandse ervaringen tonen aan: • Erfgoedwaarde krijgt opnieuw onderzoeks- en onderwijswaarde door beschikbaarstelling, contextualisering, digitalisering en valorisatie
Opmerkingen/bevindingen: 29 • ‘Alles’ hoeft niet bewaard te blijven: gemotiveerde deselectie aan te raden (persoonlijke mening) • Afstemming op nationaal en internationaal niveau is belangrijk • Contextinformatie en handleidingen zijn essentieel
Met dank aan § Marc Demolder § Hoeder van academisch, wetenschappelijk en technologisch erfgoed in de UAntwerpen § Collega’s van de werkgroep bibliotheken AUHA § Dirk Desaever § Chris Goetschalckx § Han Jacobs § Sissi Loostermans § Fotograaf Jesse Willems 30
Vragen? 31
- Slides: 31