Aanpak van epidemie van infectieuze diarree in WZC

Aanpak van epidemie van infectieuze diarree in WZC Vorming van gezondheidswerkers in woonzorgcentra

Belangrijkste verwekkers van infectieuze diarree in WZC l Overdracht van mens op mens Clostridium difficile, rotavirus l Via besmet voedsel Campylobacter, Clostridium perfringens l Beide Norovirus, Escherichia coli met Shigatoxine, Salmonella enterica

Aanpak van epidemie van infectieuze diarree l Overdracht van mens op mens controle door infectiebeheersing (isolatie, beschermende kledij, ontsmetting van omgeving, …) l Via besmet voedsel preventie door voedselhygiëne (correcte bereiding en bewaring, bepaald voedsel mijden, …)

Clostridium difficile

Epidemiologie woonzorgcentra l Asymptomatisch dragerschap bij 5 à 30% van bewoners WZC (versus 1 à 3% in algemene populatie) l Infecties in WZC prevalentie 2 à 8% incidentie tot 0. 08/1 000 bewonersdagen

Klinisch beeld l C. difficile associated diarrhea (CDAD): van goedaardige diarree tot levensbedreigende colitis l Waterige diarree met karakteristieke geur, buikpijn, koorts l Minstens één terugkerende episode bij 20 à 35% van patiënten

Pathofysiologie l Verstoring van intestinale flora door medicatie (antibiotica, antacida, chemotherapeutica) l Kolonisatie met C. difficile l Productie van toxines (A, B en/of binair toxine)

Risicofactoren l Leeftijd l Medicatie (antibiotica, antacida, chemotherapeutica) l Medische procedures (gastro-intestinale chirurgie, naso-gastrische sonde, gastrostomie, herhaalde lavementen) l Onderliggende aandoeningen en malnutritie

Overdracht l Faeco-orale besmetting van mens op mens l Vooral overgedragen via handen en via besmette omgeving en materialen l Symptomatische bewoner is belangrijk reservoir met ook besmetting van zijn omgeving (zeer weerstandige sporen overleven weken tot maanden)

Norovirus

Klinisch beeld l Waterige diarree, braken, buikpijn, nausea, spierpijn, hoofdpijn, koorts l Incubatie: 12 à 48 uren l Duur symptomen: typisch 1 à 3 dagen, maar kan 4 à 6 dagen aanslepen bij oudere personen l Tot 30% asymptomatische infecties (rol in overdracht onbekend)

Overdracht l Van mens op mens of via besmet voedsel of water l Vooral feco-orale besmetting, maar ook via droplets verspreid tijdens braken l Kan overgedragen worden via handen en via besmette omgeving en materialen

Overdracht l Zeer besmettelijk (laag inoculum volstaat) l Kan overleven in de omgeving l Virale shedding gedurende gemiddeld 4 weken (piek van dag 2 tot 5), maar onbekend hoe lang patiënt besmettelijk is

Infectiebeheersing bij epidemie infectieuze diarree

Infectiebeheersing l Verantwoord gebruik van antibiotica ter preventie van CDAD l Algemene voorzorgsmaatregelen l Aanvullende voorzorgsmaatregelen bij bewoners met infectieuze diarree l Personeelsleden met infectieuze diarree blijven thuis tot minstens 48 à 72 uren na einde van symptomen

Algemene voorzorgsmaatregelen: handhygiëne l Handen ontsmetten met handalcohol is de regel tijdens de zorg l Handen wassen met water en zeep en daarna ontsmetten - indien de handen zichtbaar vuil zijn; - bij patiënten met infectieuze diarree (Clostridium difficile, Norovirus); of - bij patiënten met schurft

Algemene voorzorgsmaatregelen: handschoenen l Contact met bloed, lichaamsvochten, slijmvliezen en niet-intacte huid of materiaal bevuild met lichaamsvochten of bloed l Contact met besmette patiënt of materiaal gebruikt tijdens diens zorg l Handschoenen onmiddellijk na de zorg verwijderen en handhygiëne toepassen

Aanvullende voorzorgsmaatregelen bij bewoners met infectieuze diarree l Afzonderlijke kamer voor bewoner l Beschermende kledij voor personeel l Reiniging van de kamer, behandeling van linnen en verwerking van afval l Verzorgingsmateriaal l Transport van bewoner l Maatregelen voor bezoekers

Algemene punten l Aanvullende maatregelen invoeren na overleg tussen CRA en huisarts l Belang van melding aan CRA en registratie van gevallen l Bewoners met infectieuze diarree moeten identificeerbaar zijn (bv. pictogram) l Handhygiëne bij bewoners stimuleren

Afzonderlijke kamer voor bewoner met infectieuze diarree l Verblijf in afzonderlijke kamer met eigen sanitair l Bewoner niet aan gemeenschappelijke activiteiten laten deelnemen l Materiaal toewijzen aan bewoner en dit steeds op de kamer laten l Desnoods overwegen om ook gezonde blootgestelde bewoners te isoleren

Afzonderlijke kamer voor bewoner met infectieuze diarree (2) l Tot minstens 48 à 72 uren na einde van symptomen l Einde van isolatie: de bewoner trekt na het toilet nieuwe kleding aan en verlaat zijn kamer voor de eindschoonmaak

Beschermende kledij voor personeel l Niet-steriele handschoenen, overschort en eventueel ook masker (! droplets met norovirus verspreid tijdens braken) l Tijdens verzorging van bewoner of contact met zijn omgeving (bewoner wordt als laatste verzorgd) l Handen wassen met water en zeep en daarna ontsmetten onmiddellijk na uittrekken van beschermende kledij

Reiniging van de kamer l Horizontale, ‘high touch’ en bevuilde oppervlakken minstens één keer per dag reinigen en ontsmetten l Badkamer en toilet minstens één keer per dag ontsmetten l Beschermende kledij voor onderhoudspersoneel l Kamer van bewoner met infectieuze diarree wordt als laatste gereinigd

Reiniging van de kamer l Oplossing van chloorderivaten klaar maken net vóór gebruik in koud water l Reinigen van proper naar vuil (badkamer en toilet laatst) l Niet naspoelen, maar laten opdrogen l Vuil water onmiddellijk weggieten en vuile doeken in plastic zak afvoeren

Chloorderivaten l Ontsmetten met chloorderivaten natriumhypochloriet (bleekwater) natriumdichloorisocyanuraat (tablet) met hoge concentratie aan vrij chloor dagelijkse ontsmetting – 1 000 ppm eindontsmetting – 5 000 ppm

Eindschoonmaak l Sanitair en ‘high touch’ oppervlakken worden gereinigd en ontsmet l Vloer, meubilair en vuile muren worden gereinigd l Gordijnen worden gewassen of vervangen l Al het linnen in de kamer wassen of indien nodig ontsmetten

Behandeling van linnen l Bedlinnen dagelijks en indien vuil vervangen l Beschermende kledij dragen bij manipuleren van vuil linnen en nadien handen wassen en ontsmetten l Linnen wassen aan voldoende hoge temperatuur

Afvalverwerking l Afval van verzorgende taken bij bewoner met infectieuze diarree verzamelen in zak voor niet-risicohoudend medisch afval l Afvalzak op de kamer laten en dagelijks afvoeren

Verzorgingsmateriaal Zoveel mogelijk gebonden aan de bewoner l Materiaal dat gebruikt wordt bij meerdere bewoners wordt na elk gebruik ontsmet natriumhypochloriet l Bedpan: wassen in bedspanspoeler of wastunnel, ontsmetten met natriumhypochloriet l Bij einde van isolatie: materiaal voor éénmalig gebruik weggooien en herbruikbaar materiaal reinigen en ontsmetten l

Transport van bewoner met infectieuze diarree l Goede communicatie is essentiëel l Bewoner draagt propere kledij, wast en onsmet zijn handen l Rolstoel afdekken met proper steeklaken l Hoofd- en voeteinde van bed ontsmetten met natriumhypochloriet l Geen beschermende kledij nodig voor begeleidend personeel

Bezoek l Bewoner en bezoekers informeren (bv. informatiefolder) l Bezoekers dragen beschermende kledij en wassen en ontsmetten de handen bij verlaten van de kamer l Bezoekers maken gebruik van het toilet van de bewoner l Bewoner met infectieuze diarree wordt als laatste bezocht