A BYK VE KK HARFLER Cmleler byk harfle
A. BÜYÜK VE KÜÇÜK HARFLER • Cümleler büyük harfle başlar. • Not: Ancak rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz. • Örnek: 1998 yılında ortaokulu bitirdim.
• Şiirlerde mısraların ilk kelimesi büyük harfle başlar. • “Gidiyorum gurbeti gönlümde duya Ulukışla yolundan Orta Anadolu’ya. ”
• İki noktadan (: ) sonra gelen kelimeler büyük harfle başlar. • Örnek: Sıfatlar iki türdür bunlar: Niteleme sıfatları ve belirtme sıfatlarıdır.
• Ancak iki noktadan (: ) sonra örnek sıralanmışsa kelime küçük harfle başlar. • Örnek: Okullarda şu dersler öğretilmeye çalışılır: edebiyat, matematik, din kültürü…
• Kişi adlarıyla, soyadları büyük harfle başlar. • Türkiye’de soyadlarının tamamı büyük yazılır. • Örnek: Orhan Veli KANIK, Mustafa ATEŞ, Ayşe UÇMAZ. . .
• Takma adlar, lakaplar ve tarihi kişilerin adlarından önce gelen unvanlar, büyük harfle başlar. • Örnek: Deli Hüseyin, Salak Necmi, Fuzûli, Fatih Sultan Mehmet, Yüzbaşı Cengiz TOPEL.
• Not: Ancak akrabalık bildiren kelimeler, büyük harfle başlamaz. • Örnek: Ayşe teyze, Ali enişte, Musa amca, Fahriye abla gibi. . .
Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitapların ilk kelimesi de büyük harfle başlar. Örnek: Sevgili Kardeşim, Aziz Dostum, Değerli Arkadaşım. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar. Örnek: Düldül, Rintintin, Sarıkız, Karabaş, Pamuk, Minnoş. . .
• Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar. • Örnek: Türk, Alman, İngiliz, Oğuz, Kazak, Tatar. . .
• Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar. • Örnek: Türkçe, Arapça, İngilizce, Rusça, Oğuzca, Kazakça, Özbekçe. . .
• Devlet adları büyük harfle başlar. • Örnek: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan Cumhuriyeti. . . • Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını anlatan sözler ve dinle ilgili kavramlar, büyük harfle başlar. • Örnek: İslâmiyet, Budizm, Hristiyan…
• Yazı başlıkları veya kitap, dergi, gazete isimleri büyük harfle yazılır. • Örnek: Örnek Sabah, Yeni Şafak, Milliyet, Sefiller, Küçük Ağa, Han Duvarları, Ölüm Öldü. . .
Not: Ancak yazı başlıkları ya tamamen büyük harfle yazılır ya her kelimesi büyük harfle başlar. Örnek: YALNIZ EFE, Yalnız Efe Yazı başlıkları tamamen büyük harfle yazılmışsa, bağlaçlar da tamamen büyük harfle yazılır. Başlıkların sadece baş harfleri büyük yazılmışsa, bağlaçlar küçük harfle başlar. Örnek: SEN VE BEN, LEYLA İLE MECNUN, Sen ve Ben, Leyla ile Mecnun gibi. . .
• Ay ve gün adları normalde küçük harfle yazılır. (nisan, mayıs, haziran, pazartesi, salı, cuma gibi) ancak belli bir tarihi bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar. • Örnek: 29 Ekim 1923, 15 Mart 1999 Pazartesi, 1998’in Temmuzunda İzmir’e gittim.
• Kurum, kuruluş, işletme, kooperatif, ortaklık, okul, birlik ve derneklerin adlarının her kelimesi büyük harfle başlar. • Örnek: Şahin Sürücü Kursu, • Millî Eğitim Bakanlığı, • Tarım Kredi Kooperatifi, • Aras Kargo, • İmam-Hatip Lisesi, 1907 Fenerbahçeliler Derneği. . .
* Kurum, kuruluş, vakıf isimlerine getirilen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. Örnek: O Çocuk Esirgeme Kurumuna bağış yaptı.
• Kanun, tüzük, yönetmelik isimleri büyük harfle başlar. Gelen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır. Örnek: Silah atanlar Ceza Kanunu’na göre cezalandırıldı. Bakanlık Okullara Sınıf Geçme Yönetmeliği’ni gönderdi.
DİKKAT: “Dünya, güneş, ay” sözcükleri bilimsel (terim) anlamda kullanıldıklarında büyük harfle başlar. Örnek: Venüs, Güneş’e Dünya’dan daha yakındır. Olayı duyunca dünya başıma yıkıldı.
DİKKAT: Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar Örnek: Geceleri Kutup Yıldızı’nı görebilirsiniz.
DİKKAT: Yer isimleri büyük harfle başlar. Örnek: Orta Asya, Anadolu, Çanakkale
DİKKAT: Yer adlarına bağlı “mahalle, cadde, sokak, bulvar, meydan” gibi sözcükler büyük harfle başlar. Örnek: Bugün Atatürk Bulvarı’ndan Kızılay Meydanı’na indik.
DİKKAT: Yer adlarına bağlı sözcükler yeni bir yer adı oluşturuyorsa büyük harfle başlar. Örnek: Çanakkale Boğazı, Çanakkale ili
DİKKAT: Cümlede tırnak içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonuna gerekli noktalama işareti konur. Örnek: Öğretmen “Derse başladık. ” dedi.
* Özel isimlerin yerine kullanılan makam ve unvan bildiren sözcükler büyük harfle başlar. Örnek: Konuyla ilgili olarak Vali açıklama yaptı. Ders kitaplarını Bakan dağıttı.
* Yön adları, özel isimden önce gelirse BÜYÜK; sonra gelirse KÜÇÜK harfle başlar. Örnek: –Bu çiçek Güney Amerika’da yetişiyor. -Bu bitki, Amerika’nın güneyinde yetişir.
* Ara yönler daima bitişik yazılır. Örnek: güneybatı, kuzeydoğu vb. Ancak “Doğu, batı” sözcükleri hayat tarzı, düşünme biçimi” anlamında kullanıldığında büyük harfle başlar. Türkiye yüzünü Batı’ya çevirmiştir.
* “Saray, köşk, han, kale” isimleri büyük harfle başlar. Örnek: Dolmabahçe Sarayı, Çimenlik Kalesi
* Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin isimleri büyük harfle başlar. Örnek: Osman Hamdi’nin Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu satıldı.
* Kitap, dergi, gazete sözcükleri özel isme dahil değilse küçük harfle başlar. Örnek: Hürriyet gazetesi, özel cins Resmi Gazete özel
* Dini ve milli bayramlar, özel günlerin isimleri büyük harfle başlar. Örnek: Anneler Günü’ne bir hafta var. Bu yıl Kurban Bayramı’nda tatil yok.
• Tabela, levha ve uyarı yazılarının her kelimesi büyük harfle başlar. Dikkat Köpek Var! Öğretmenler Odası Otobüs Durağı
* Tarihi dönem, olay, savaş, çağ, dönem adları büyük harfle başlar. Örnek: Lale Devri, Milli Mücadele Dönemi, 31 Mart Olayı, Kurtuluş Savaşı, Orta Çağ…
* Yer, millet isimleriyle kurulan birleşik kelimelerde sadece ÖZEL AD büyük harfle başlar. Örnek: Antep fıstığı Türk kahvesi Van kedisi
* Özel isimlere getirilen YAPIM ekleri, ÇOĞUL ekleri ve bu eklerden sonra gelen ÇEKİM ekleri kesme işareti (‘) ile ayrılmaz. Örnek: Çoğumuz İngilizceyi öğrendik. Türklerin yemek kültürü Almanların yemek kültüründen zengindir.
Bağlaç olan “-de, -da” ayrı, hâl eki olan ise bitişik yazılır. * “de-, -da” cümleden çıkarıldığında anlam bozulmuyorsa BAĞLAÇ, anlam bozuluyorsa H L ekidir. Örnek: Çantamı arabada yaptım. Babam bana araba da aldı.
Dikkat: Bağlaç olan –de, -da hiçbir zaman ses olayına uğrayıp –te, -ta olarak yazılmaz. Örnek: Gidip de dönmemek, dönüp te görmemek doğru yanlış
* Bağlaç olan “-ki” ayrı, ek olan “-ki” bitişik yazılır. Dikkat: “-ki” alan sözcük cümleden çıkarılıp üzerine “–ler” eki getirilir. Uyarsa BİTİŞİK, uymazsa AYRI yazılır. Evdeki hesap çarşıya uymaz. evde-ki-ler = görüyorum-ki-ler
DİKKAT: Bazı sözcüklerdeki “ki” bağlaçları kalıplaştığı için bitişik yazılır. Bu sözcükler SOMBAHÇEMİ şeklinde kısaltılabilir. S O Sanki Oysaki M B Mademki Belki a H Halbuki Ç e M Çünkü İ Meğerki İllaki
B. SAYILARIN YAZILIŞI İLE İLGİLİ KURALLAR: 1. Sayılar, rakamla veya yazıyla yazılabilir. Ama bir yazı içinde genellikle yazı ile yazılması uygun olur.
Not: Ancak, sayılar yazıyla yazıldığı zaman her kelimenin ayrı yazılması gerekir. Örnek: 78: yetmiş sekiz, 96: doksan altı, 1999: bin dokuz yüz doksan dokuz.
Sadece bankalarda, senetlerde ve para ile ilgili işlemlerde sayılar bitişik yazılır. Sayıların başına ve sonuna – işareti konulur. Örnek: –birmilyonikiyüzbin- şeklinde yazılır.
Sayılardan sonra gelen Dolar ($), Euro (€) gibi işaretler de ayrı yazılır. Örnek: 10 $, 100 € gibi. . olur. Para birimleri küçük harfle yazılır. Bana 10 dolar verir misin?
• Dört veya beş basamaklı sayıların “bin, milyon, milyar” kısmı yazıyla yazılır. • Örnek: Sınava 2 milyon öğrenci girdi. Bunlar rakamla yazıldığında her basamak arasına nokta konur. 4. 500, 7. 250, 2. 500. 000
* Saat ve dakika bildiren sayılar yazıyla da yazılabilir. Örnek: Otobüs, ikiyi yirmi geçe kalkacakmış. İskelede altı buçukta buluşalım.
* Üleştirme sayıları rakamla yazılmaz. Örnek: Her sınıftan beşer öğrenci alın.
* “-mı, -mi” soru eki kendinden önceki sözcükten AYRI, kendinden sonraki eklere BİTİŞİK yazılır. Örnek: Kitap okumayı seviyor musun? Araya sözcük girebilir. İzmir’e gitmekten vaz mı geçtin?
* Tarihlerin yazımında “AY” bölümü yazıyla yazıldığında noktalama işareti kullanılmaz. Örnek: 27 Ekim 2016
KISALTMALARIN YAZIMI Büyük harfle yapılan kısaltmalarda NOKTA kullanılmaz; kısaltmalara getirilen ekler, kısaltmanın okunuşuna ya da son harfinin okunuşuna uygun olur KESME işaretiyle ayrılır. Örnek: Pilotlarımız TSK’nin gururudur.
* DİKKAT: Türkiye Cumhuriyeti ve Türkçe kısaltmalarında nokta kullanılır. Örnek: T. C. (Türkiye Cumhuriyeti) T. (Türkçe) K. K. T. C
• Küçük harflerle yapılan kısaltmaların sonuna nokta konur. Bu kısaltmalara getirilen ekler, kısaltmanın AÇILIMINA uygun olur ve KESME işaretiyle AYRILMAZ. • Örnek: Adam, kitap, dergi vb. ni topluyor. İst. a gitti. Alm. da yabancı kelimeler. Kitabı 10 kr. a aldık.
UYARI: Numara sözünün kısaltması UYARI: da kelime gibi okunduğundan getirilecek olan ek okunuşa göre getirilecektir: Örnek: No. lu, No. suz
* Ölçü birimlerinin kısaltmalarında NOKTA kullanılmaz. Bu kısaltmalara getirilen ekler KESME işaretiyle AYRILIR. Örnek: Adam 2 km’yi beş dakikada yürümüş. Aylık şeker miktarınız 3 kg’ı geçmemeli.
• İkilemelerin arasına noktalama işareti konmaz. • Ayrı ayrı, uzun, yavaş… Bazı ikilemeler kalıplaştığı için bitişik yazılır. Örnek: Altüst, çıtçıt, pırpır…
* Pekiştirmeler BİTİŞİK yazılır. Örnek: Apaçık, besbelli, sapasağlam, güpegündüz, çırılçıplak, upuzun, masmavi…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI Tamlamalar, birleşik fiiller, ikilemeler, çekimli fiiller kalıplaşarak birleşik sözcük olur. Birleşik sözcüklerin yazımı şöyle olur.
• Ses düşmesine uğrayan birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. • Örnek: Ne-asıl =nasıl, ne-için= niçin Pazar-ertesi= Pazartesi Kahve-altı = kahvaltı Peki-iyi = pekiyi birbiri (biri), kaynana (kayın ana), kaynata (kayın ata) sütlü-aş = sütlaç
* “etmek, olmak, eylemek” yardımcı fiilleri bir isim ile birleştiğinde ses olayı gerçekleşiyorsa BİRLEŞİK yazılır. Örnek: zan etmek = zannetmek Kayıt olmak = kaydolmak Fark etmek = fark etmek
* Sözcüklerden her ikisinin veya ikincisinin gerçek anlamını yitirdiği birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Keçi + boynuzu = keçiboynuzu (bitki) Bülbül + yuvası = bülbülyuvası (tatlı)
* Bir ya da iki kelimesi EMİR kipiyle çekimlenmiş fiillerden oluşan birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Ateşkes, albeni, çekyat, veryansın, tutkal
* Sözcüklerden her ikisinin ya da ikincisinin “-an-en-ar-er-maz-mez-mışmiş-dı-di” eklerini aldığı birleşik kelimeler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Gökdelen, barışsever, varyemez, çokbilmiş, mirasyedi, uyurgezer, okuryazar
* İkinci kelimesi “alt, üst, üzeri” olan ve somut bir yer bildirmeyen birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Akşamüstü, öğleüzeri, bilinçaltı, gözaltı… Eczaneden göz altı kremi aldım.
* İlk kelimesi “baş” olan birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Başsavcı, başhekim, başparmak, …
* Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki “BAŞ” sözcüğüyle kurulan birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Aşçıbaşı, binbaşı, ustabaşı, onbaşı…
* başağırlık, başbakan, başbayan, başçavuş, başeser, başfiyat, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan, başköşe, başmüfettiş, başöğretmen, başparmak, başpehlivan, başrol, başsavcı, başyazar vb.
* “Hane, name, zede, zade” sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Dershane, paşazade, seyahatname, kazazede…
DİKKAT: “Eczane, pastane, postane, hastane” sözcükleri kalıplaştığı için “hane” şeklinde YAZILMAZ.
* “Oğlu, kızı, ev” sözcükleriyle kurulan birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Amcaoğlu, elkızı, bakımevi, eloğlu, huzurevi…
* Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan ve hastalık adları BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Alageyik, karadut, kızılhastalık,
* Kanunda bitişik geçen kurum adları birleşik yazılır. Örnek: İçişleri Bakanlığı, Ortaöğretim, Genelkurmay, İlköğretim, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi vb.
* “ŞEY” sözcüğü daima ayrı yazılır. Örnek: Bir şey, her şey, çok şey…
• “HER” sözcüğü “herhangi, herkes, herhalde” sözcükleri dışında daima AYRI yazılır. • Örnek: Her gün, her an, “herhalde” sözcüğü “her durumda” anlamında ayrı “belki” anlamında bitişik yazılır.
* “HİÇ” sözcüğü “hiçbir, hiçbiri” sözcükleri dışında daima AYRI yazılır. Örnek: Bir süre hiç kimse soru sormadı. Hakimler suçlulara hiç soru sormadı.
* “BİR TAKIM” sözcüğü belirsizlik anlamında BİRLEŞİK, bir bütünün parçaları anlamında kullanıldığında AYRI yazılır. Örnek: Kafasında birtakım sorular vardı. Mağazadan bir takım elbise aldı.
* “BİR” sözcüğü “birçok, birkaç, hiçbir, birtakım, biraz” ifadeleri dışında daima AYRI yazılır. Örnek: Bugün bir sürü işim var. Hoca bir gün ağaca çıkmış.
* “BUGÜN” sözcüğü içinde bulunulan zaman anlamında kullanılırsa BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Teknoloji bugün doruk noktasındadır. Meclisin açıldığı gündür bu gün.
* “YALNIZ ve YANLIŞ” sözcüklerinin yazımını karıştırmamak için kelimelerin kökleri unutulmamalıdır. Örnek: Yalın-ız = yalnız Yanıl-ış = yanlış
• Özel isimler sert ünsüzle bitse de ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşama olmaz. • Örnek: Hep birlikte Zonguldak’a gittik. Ahmet’in kitabını aldım. Yabancı dillerden alınmış sözcükler yumuşamaz. Hukuku, evrakı, milleti, hürriyeti…
• Sert sessizle biten kısaltmalara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde okunuşta sondaki sert ünsüz yumuşamaz. • Örnek: RTÜĞ’e değil RTÜK’e TÜBİTAĞ’a değil TÜBİTAK’a yazılır.
• Ancak “BİRLİK” kelimesiyle kurulan birleşik sözcüklerin sonundaki sert ünsüz olan “k” yumuşak olarak okunabilir fakat yazılırken “K” ile yazılır. • Örnek: ÇUKOBİRLİK’e değil ÇUKOBİRLİĞE (okunuşta) FİSKOBİRLİK’in değil FİSKOBİRLİĞİN
* Bitki adları: aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu, alabaş, altınbaş (kavun), altıparmak (palamut), beşbıyık (muşmula), çobançantası, karnıkara (börülce), katırtırnağı, kuşyemi, şeytanarabası, yılan y astığı, akşamsefası, camgüzeli, çadıruşağı, a yşekadın (fasulye), hafızali (üzüm), havvaanaeli…
*Hayvan adları: danaburnu (böcek), akbaş (kuş), alabacak (at), bağrıkara (kuş), beşparmak (deniz hayvanı), çakırkanat (ördek), kamışkulak (at), karagöz (balık), karafatma (böcek), kızılkanat (balık), yeşilbaş (ördek), sazkayası (balık), sırtıkara (balık), yalıçapkını (kuş), bozbakkal (kuş), bozyürük (yılan), karadul (örümcek) vb.
• Hastalık adları: itdirseği (arpacık), delibaş, karabaş, karabacak vb.
* Alet ve eşya adları: balıkgözü (halka), deveboynu (boru), domuztırnağı (kanca), horozayağı(burgu), kargaburnu (alet), kedigözü (lamba), leylekgagası (alet), sıçankuyruğu (törpü), gagaburun(gemi), kancabaş (kayık), adayavrusu (tekne) vb.
* Biçim, tarz, tür, motif vb. adlar: ayıbacağı (yelkenbiçimi), balıksırtı (desen), civankaşı(nakış), eşeksırtı (çatı biçimi), kazkanadı (oyun), kırlangıçkuyruğu (işaret), koçboynuzu (desen), köpekkuyruğu (yağlı güreş) sıçandişi (dikiş), balgümeci (dikiş), beşikörtüsü (çatı biçimi), turnageçidi (fırtına) vb.
* Yiyecek adları: hanımgöbeği (tatlı), kadınbudu (köfte), kedidili (bisküvi), dilberdudağı (tatlı), tavukgöğsü, vezirparmağı (tatlı), bülbülyuvası (tatlı), kuşlokumu (kurabiye), alinazik (kebap) vb.
*Oyun adları: beştaş, dokuztaş, üçtaş altmışaltı vb. * Gök cisimlerinin adları: Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı(yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kümesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi) vb.
• Renk adları: baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçiçeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapurdumanı, vişneçürüğü, yavruağzı… vb.
• -a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil ekleriyle bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle yapılan kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, sevebilmek; alıvermek, gülüvermek; uyuyakalmak; gidedurmak, yazadurmak; çıkagelmek, süregelmek; düşeyazmak, öleyazmak vb.
* Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik keli meler bitişik yazılır: albeni, ateşkes, çalçene, çalyaka, dönbaba, gelberi, incitmebeni, sallabaş, sallasırt, unutmabeni; batçık, çekyat, geçgeç, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, tutkal, veryansın, yapboz, yazboz vb.
alaybozan, cankurtaran, çöpçatan, dalgakıran, demirkapan, gökdelen, yelkesen; akımtoplar, altıpatlar, barışsever, basınçölçer, özezer, pürüzalır; baştanımaz, değerbilmez, etyemez, hacıyatmaz, kadirbilmez, karıncaezmez, kuşkonmaz, külyutmaz, tanrıtanımaz, varyemez; çokbilmiş, güngörmüş… vb.
* İkinci kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: albastı, ciğerdeldi, çıtkırıldım, dalbastı, fırdöndü, gecekondu, gündöndü, hünkârbeğendi, imambayıldı, karyağdı, külbastı, mirasyedi, papazkaçtı, serdengeçti, şıpsevdi, zıpçıktı vb…
* dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtu; biçerbağlar, biçerdöver, göçerkonar, kazaratar, konargöçer, okuryazar, uyurgezer, yanardöner, yüzergezer vb.
• Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim), şuuraltı; akşamüstü, ayaküstü, bayramüstü, gerçeküstü, ikindiüstü, olağanüstü, öğleüzeri, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri vb.
* Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Bayrampaşa, Davutpaşa, Gaziosmanpaşa (mahalle); Ertuğrulgazi (ilçe), Kemalpaşa (ilçe); Mustafabey (cadde), Necatibey (cadde) vb.
*Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa vb.
*Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, kahveevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi vb.
* Arapça ve Farsça dillerinin kurallarıyla oluşturulmuş birleşik sözcükler BİRLEŞİK yazılır. Örnek: Aleykümselam, âlemşümul, cihanşümul; darıdünya,
*Farsça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: ehlibeyit, ehvenişer, erkânıharp, gayrimenkul, gayrimeşru, Kuvayımilliye, Misakımillî, suikast; cürmümeşhut, hamdüsena, hercümerç, hüsnükuruntu, hüsnüniyet vb.
*Arapça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, ceffelkalem, darülaceze, darülfünun, daüssıla, fevkalade, fevkalbeşer, hıfzıssıhha, hüvelbaki, şeyhülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; aleykümselam, Allahualem, bismillah, fenafillah, fisebilillah, hafazanallah, inşallah, maşallah, velhasıl vb.
ERCAN BİL Türkçe Öğretmeni
- Slides: 101