8 SINIF TRKE KONULAR GENEL TEKRAR FLMSLER Fiilden

8. SINIF TÜRKÇE KONULAR (GENEL TEKRAR)

FİİLİMSİLER ●Fiilden türerler. Fiil köklerine fiilimsi ekleri getirilerek oluşurlar. ●Fiil anlamını korurlar ancak fiiller gibi çekimlenemezler. ●Cümlede isim, sıfat, zarf görevinde kullanılırlar. ●Yan cümle (yargı) oluştururlar.

FİİLİMSİLER İSİM FİİLLER SIFAT FİİLLER ZARF FİİLLER MA/-ME -AN, -ASI, -MEZ, -İP, -EREK, -KEN -İNCE, -MADAN -MAK/-MEK -AR, DİK, -DIKÇA, -ELİ -IŞ/-İŞ ECEK, -MİŞ - -DİĞİNDE, -E …

UYARI! ● İş, -ış ekiyle yapılan isim fiiller “biçim, tarz” anlamı katar. Bu ekle yapılan ama bu anlamı katmayan sözcükler fiilimsi değil, kalıcı isimdir. Bu konuda görüş ileri süremem. (fiilimsi değil. ) (fikir) Kanser için iyi bir buluş oldu. (fiilimsi değil. ) (keşif)

UYARI! ●-mak/-mek ekleri kalıcı isim yaptıklarında fiilimsi değildir. dolma, sarma, deyiş, yokuş, uçurtma, bağlama…

UYARI! ● Sıfat fiiller ismin önüne gelerek sıfat görevinde kullanılırlar. Önündeki isim düşerse adlaşmış sıfat olurlar. Karşıdan gelen kız ablamdır. fiilimsi Karşıdan gelen ablamdır. adlaşmış sıfat fiil

UYARI! ●Bazı sıfat fiil ekleri kalıcı isim türetebilir. yiyecek, yemiş, yakacak, çağlayan, düzen, yazar, okur…

UYARI! ● Zarf fiiller cümleye zaman, durum, neden gibi anlamlar katar. Yaz gelince kanımız kaynar. (durum) Eve yürüyerek gittim. ( durum) Çalışmadığından sınavı kazanamadı. ( neden)

CÜMLENİN ÖGELERİ TEMEL ÖGELER 1. YÜKLEM 2. ÖZNE YARDIMCI ÖGELER 1. NESNE 2. DOLAYLI TÜMLEÇ 3. ZARF TÜMLECİ

YÜKLEM ● Yüklem : Cümlenin en temel öğesidir. Yüklemi olmayan cümle olmaz. Cümlede iş, oluş, durum, hareket, yargı bildiren öğedir. Diğer öğeler yükleme sorulan sorularla bulunur. Yüklem nasıl bulunur? 1. Çekimli Fiil 2. Ek Eylem Almış İsim

UYARI! ●İsim Tamlamaları, Sıfat Tamlamaları, Deyimler, Birleşik Fiiller Yüklem olduklarında bütün olarak alınır!

ÖZNE ● Özne: Yüklemdeki işi yapan ya da o işten etkilenen öğedir. Yükleme KİM, NE soruları sorularak bulunur. Annem bütün evi temizlemiş. (temizleyen kim? ) Özne yüklem (Ben ) Onunla iki yıl önce tanıştım. (tanışan kim? ) G. Özne yüklem

BELİRTİLİ NESNE ●Belirtili nesne: Yükleme sorulan NEYİ, KİMİ sorularına cevap verir. ●Bu düşünceleri kafandan silmelisin. (neyi silmelisin? ) Belirtili nesne

BELİRTİSİZ NESNE ●Belirtisiz nesne: Yükleme sorulan NE sorusuna cevap verir. ●Her sabah bir elma yerim. ( ne yerim? ) Belirtisiz nesne

YER TAMLAYICISI ● Dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı): Yükleme sorulan KİME, KİMDEN, NEYE, NEREDEN sorularına cevap verir. İnsan her söze inanmamalı. (neye inanmamalı? ) Dolaylı tümleç

ZARF TÜMLECİ ● Zarf tümleci: yükleme sorulan NASIL, NE ZAMAN, NE KADAR, NEYLE, KİMİNLE, NİÇİN, NEDEN sorularına cevap verir. Sınav sorularını dikkatli yanıtlayın. ( nasıl yanıtlayın? ) Zarf tümleci

CÜMLEDE VURGU ÖNEMLİ: Kurallı fiil cümlelerinde vurgu yüklemden önceki öğedir. * Sınav sorularını dikkatli yanıtlayın. Vurgu Zarf Tümleci Üzerindedir!

FİİLDE ÇATI !!! İSİM CÜMLELERİNDE ÇATI ÖZELLİĞİ ARANMAZ.

FİİLDE ÇATI Özne-Yüklem Nesne-Yüklem 1. ETKEN 2. EDİLGEN 1. GEÇİŞLİ 2. GEÇİŞSİZ

ETKEN FİİLLER Cümle içinde işi yapanın(özne) belli olduğu fiillerdir. Annem bugün pazara gidecek. Özne Yüklem (O)Birden ayağa kalktı. Özne Yüklem

EDİLGEN FİİLLER Öznesi işi yapan değil, işten etkilenendir. Bu çatıda fiil “-l, -n” ekleri alır. Toplantıda eğitim konuşuldu. S. özne Y. (kim tarafından konuşuldu? ) Oyun okulda sergilenecekmiş. S. özne Y. (kim tarafından sergilenecek? ) ●

GEÇİŞLİ FİİLLER ●Nesne alabilen fiillerdir. Cümle içinde nesne olmasa bile fiil nesne alabiliyorsa geçişlidir. ●Onun yazdıklarını anlamıyorum. Belirtili nesne Y. (nesne almış. ) ●Bütün hafta Ayşe anlattı. (neyi anlattı? - konuyu) nesne alabilir.

GEÇİŞSİZ FİİLLER ●Nesne alamayan fiillerdir. ●Balkondaki kuş uçtu. (Neyi uçtu? Kimi uçtu? - cevap yok) ●Otobüs biraz ileride durdu. (Neyi durdu? Kimi durdu? )

UYARI! ●Fiilin başına “onu” sözcüğü getirildiğinde anlamlı oluyorsa geçişlidir, olmuyorsa geçişsizdir.

CÜMLE TÜRLERİ Yüklemin Anlamına Yapısına Türüne Yerine Göre 1. Tek Yüklemli 1. Fiil 1. Kurallı 2. İsim 2. Devrik 3. Eksiltili 2. İçinde Fiilsi Olan 3. Çok Yüklemli 4. İçinde Bağlaç olan

YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER ●İsim cümleleri: Yüklemi isim olan cümlelerdir. Yüklemi isim fiil olan cümleler de isim cümlesidir. ●O, bu sınıfta beni en iyi tanıyandı. Sıfat tamlaması- isim cümlesi ●Benim en önemli işim okumaktır. İsim fiil- isim cümlesi

YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER Fiil cümleleri: Yüklemi çekimli fiil olan cümlelerdir. ●Havalar günden güne ısınıyor. ●Fiil cümlesi ●Yemeğini yememişsin yine. Fiil cümlesi

UYARI! ●Ek eylem almış fiilimsiler isim cümlesi olur.

YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER Kurallı cümle: Yüklemi sonda olan cümlelerdir. Bu bilgisayarın tuşları bozulmuş. Yüklem

YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER Devrik cümle: Yüklemi sonda olmayan cümlelerdir. Yarın sinemada buluşalım seninle. Yüklem

YAPISINA GÖRE CÜMLELER ●Tek yargı içeren (basit) cümle: Tek yüklemden oluşan ve içinde hiç fiilimsi olmayan cümlelerdir. ●Sigara sağlığa zararlıdır. Yüklem (tek yüklem, tek yargı)

YAPISINA GÖRE CÜMLELER ●Fiilimsi bulunan (birleşik) cümle: Tek yüklemden oluşan ve içinde en az bir tane fiilimsi bulunan cümlelerdir. ● Onunla konuştuğumu görünce yanıma geldi. fiilimsi (3 yargı var. ) fiilimsi yüklem

YAPISINA GÖRE CÜMLELER ●Sıralı Cümle (Çok Yüklemli Cümle): Birden çok yüklemin virgül ya da noktalı virgülle bağlandığı cümledir. ●Özcan geldi, geldi biraz oturdu, oturdu gitti Y. Y. Y. ●Onunla anlaştık; anlaştık yarın gideceğiz Y.

YAPISINA GÖRE CÜMLELER Bağlı (İçinde Bağlaç Olan) Cümle: Birden çok yüklemin bağlaçlarla bağlandığı cümlelerdir. ● Çok çalıştı ama başaramadı. Y. Y. ● Ona güveniyorum çünkü hiç yüzümü kara çıkarmadı. ● Y. Y.

UYARI! ●Çok Yüklemli ve İçinde Bağlaç Bulunan Cümlelerde Fiilimsi olup olmaması önemli değildir!

ANLAMINA GÖRE CÜMLELER ● Bir an için kırlarda olduğumuzu düşünelim. ● (Varsayım) Gelecek ay belki biz de tatile gideriz. (olasılık, ihtimal) Notlarım geçen yıla göre daha iyi. (karşılaştırma) Bir tepkiyle karşılaşırsanız soğukkanlı olun. (öneri)

ANLAMINA GÖRE CÜMLELER ● Dürüstlüğünden dolayı seni takdir ettiler. ● (onaylama) Sesinin titremesine bakılırsa çok heyecanlısın. (değerlendirme) Tatilin keyifli geçeceğini düşünüyorum. (ön yargı) Diyelim ki yarışmada birinci oldun. (Varsayım)

ANLAMINA GÖRE CÜMLELER ● Su taşırken bu kovayı kullansanız daha iyi olur. ● (öneri) Biri hemen buraya gelsin! ( ünlem cümlesi) Bu sahil diğerinden daha temiz. (karşılaştırma) Yaptığından utanmış olacak ki yüzü kızardı. (değerlendirme)

ANLAMINA GÖRE CÜMLELER ● Şiir, duyguların dışa yansımasıdır. ● (tanımlama) Onun tutumu herkesi beğenisini kazanmış. (onaylama) Bu sene de sınıfı geçemeyecektir. (ön yargı) Ekibimiz bu dağa tırmanırken zorlanabilir. (olasılık, ihtimal)

ANLAMINA GÖRE CÜMLELER ● Yarın akşam bize gelecekler mi? ● (soru cümlesi) Baharı coşkuyla karşıladık. (olumlu ) Yeni eve taşınmak, hiç de kolay olmadı. (olumsuz) Yarın sizinle pikniğe gelmiyor değilim. (olumlu)

ANLAMINA GÖRE CÜMLELER ● Seni göremediğinden kitabı verememiş. ● (neden-sonuç) Kışın kullanmak için konserve yapıyor. (amaç-sonuç) Ödevlerini yaparsan dışarı çıkıp top oynayabilirsin. (koşul-sonuç, şart-sonuç)

Cümleye Hâkim olan Duygular ● Keşke doktorun tavsiyesini dinleseydim. (pişmanlık) ● Buraya kadar gelmişsiniz de bize uğramadan gitmişsiniz. (sitem) Bugün kötü bir şeyler olacak gibi. ( sezgi ) ● Bir de ödevlerinizi zamanında getirseniz. (yakınma) ● Bugün hava kapalı, galiba yağmur yağacak. (tahmin)

Cümleye Hâkim olan Duygular ● Hey gidi gençlik hey, şimdi mazide kaldı. (özlem) ● Yaptığın bu şakalar kabak tadı verdi. (bıkma-usanma) ● Birden yıllardır görmediğim öğretmenim karşıma çıkmasın mı? (şaşkınlık) ● Annenin yaptığı yemekler harikaydı. (beğenme)